Υπάρχουν ιδιωτικά πανεπιστήμια στις ΗΠΑ;
Γιώργος, Σταθάκης
Κυριακάτικη Αυγή, 2006-04-02
Η Ν.Δ. και το ΠΑΣΟΚ, ενώ προβάλλουν την ιδέα των "ιδιωτικών - πανεπιστημίων", υπονοούν ότι ένα τέτοιο σύστημα υπάρχει στις ΗΠΑ. Μάλιστα σε αυτά και τον υποτιθέμενο ανταγωνισμό αποδίδουν τις εξαιρετικές επιδόσεις των κορυφαίων αμερικανικών πανεπιστημίων. Αυτές αποτελούν σκέψεις ανθρώπων, που μικρή επαφή έχουν με το αμερικανικό σύστημα ανώτατης εκπαίδευσης. Όπως και αλλού, το πανεπιστημιακό σύστημα στις ΗΠΑ εδράζεται πρωτίστως στην ιστορία.Το σύστημα των ΗΠΑ είναι ανομοιογενές και ιεραρχικό. Υπάρχουν τρεις διακριτές κατηγορίες ιδρυμάτων που διαμορφώθηκαν όλα ιστορικά. Στη βάση του συστήματος είναι τα κολέγια, τα οποία μπορεί να ιδρυθούν από οποιονδήποτε δημόσιο, ιδιωτικό, κοινωνικό ή άλλο φορέα. Αυτά είναι αποκλειστικά διδακτικά ιδρύματα, διάρκειας 2-3 χρόνων, χωρίς ερευνητικές δραστηριότητες. Εκεί απορροφάται ο μεγάλος όγκος των αποφοίτων της μέσης εκπαίδευσης. Αυτά τα κολέγια υπόκεινται σε διαδικασίες αξιολόγησης και πιστοποίησης σε πολιτειακό επίπεδο, ακόμα και αν δρουν στο εξωτερικό. Το Deree στην Αθήνα ή το κολέγιο της Ελληνικής Ορθόδοξης Εκκλησίας στη Βοστώνη, είναι ιδρύματα που απαιτείται η πιστοποίησή τους από την εκπαιδευτική επιτροπή της πολιτείας της Μασαχουσέτης, όπου εδρεύουν.
Στο άλλο άκρο είναι τα γνωστά πανεπιστήμια (Χάρβαρντ, Πρίνστον, Γέιλ, κ.λπ.) που ιδρύθηκαν πριν από τον Εμφύλιο Πόλεμο, άρα πριν από τη συγκρότηση του σύγχρονου ομοσπονδιακού κράτους των ΗΠΑ. Αυτά είχαν ιδρυθεί τον 18ο και 19ο αιώνα από κληροδοτήματα και από μικρές λέσχες δωρητών και έγιναν αυτόνομα δημόσια (με την έννοια του public, και όχι του κρατικού) πανεπιστήμια. Σε αυτήν την κατηγορία ανήκουν το σύνολο των γνωστών πανεπιστημίων, δηλαδή τα πανεπιστήμια της Ανατολικής Ακτής. Αυτά είναι 20-30 ερευνητικά πανεπιστήμια που, για πολλές πολλές δεκαετίες, είναι η ελίτ των πανεπιστημίων διεθνώς. Προσελκύουν τους καλούς φοιτητές (εάν είναι πλούσιοι πληρώνουν, εάν είναι φτωχοί τους δίνουν υποτροφίες) και δημιουργούν τις πολιτικές και οικονομικές ελίτ στις ΗΠΑ και στον υπόλοιπο κόσμο. Απορροφούν περίπου το 80% όλων των ερευνητικών κονδυλίων στις ΗΠΑ και παράγουν ταυτόχρονα το 80% περίπου των Νόμπελς. Είναι αυτονόητο ότι τα πανεπιστήμια αυτά ούτε αξιολογούνται από κανέναν, ούτε πιστοποιούνται, ούτε υπόκεινται σε καμμία διαδικασία πολιτειακής ή ομοσπονδιακής εποπτείας. Ενώ δεν είναι κρατικά, είναι σαφώς, ουσιαστικά και τυπικά, αυτόνομα δημόσια πανεπιστήμια. Ο τρόπος χρηματοδότησής τους αποτελεί ιστορική ιδιομορφία των ΗΠΑ και σε κάθε περίπτωση δεν είναι το μείζον θέμα. Στον μεσοπόλεμο και κυρίως μετά τον πόλεμο ιδρύθηκαν τα πολιτειακά πανεπιστήμια (State Universities), τα οποία έχουν κατά κύριο λόγο δημόσια χρηματοδότηση, είναι κανονικά πανεπιστήμια (έχουν δηλαδή ερευνητική δραστηριότητα) και κατά περίπτωση είναι άριστα, καλά, ή μέτρια. Ορισμένα από αυτά, κυρίως στη Δυτική Ακτή, κατάφεραν να ενταχθούν στην κατηγορία των κορυφαίων. Το σύστημα αυτό είναι πολύ κοντά στο ευρωπαϊκό σύστημα των κρατικών πανεπιστημίων.
Ιδιωτικά πανεπιστήμια φυσικά δεν υπάρχουν. Υπάρχει μία παράλληλη αγορά ορισμένων "πανεπιστημίων" αλληλογραφίας, ορισμένων ιδρυμάτων πολυεθνικών εταιρειών που βγάζουν μαγείρους, κ.ο.κ., αλλά αυτά είναι εκτός του πανεπιστημιακού συστήματος, δεν έχουν πιστοποίηση και σε κάθε περίπτωση δεν θεωρούνται πανεπιστήμια.
Το αμερικανικό σύστημα είναι ιεραρχικό και απόλυτα ορθολογικό. Δεν μπλέκει τα διάφορα επίπεδα και δεν βάζει όλα τα ιδρύματα στο ίδιο σακί. Στην Ελλάδα επιχειρείται, στο όνομα του φαντασιακού συστήματος των ΗΠΑ, να γίνουν όλα ένα. Ανωτατοποίησαν τα ΤΕΙ και τα έκαναν ισότιμα με τα ΑΕΙ και τώρα επιχειρούν να ανωτατοποιήσουν τα community colleges των παρόδων της Ομόνοιας και της Πειραιώς. Γιατί; Διότι το σύστημα των πανελλήνιων εξετάσεων δεν επιτρέπει την πρόσβαση παρά μόνο με ακαδημαϊκά κριτήρια. Τα community colleges επιτρέπουν την απόκτηση τίτλων με οικονομικά κριτήρια. Η απαίτηση των τελευταίων είναι απλή. Να είναι όλα ισότιμα και ίδια. Ό,τι δεν συμβαίνει στις ΗΠΑ θα συμβεί με τον μοναδικό "ελληνικό δρόμο", της κουτοπονηριάς. Το ίδιο ίδρυμα που στις ΗΠΑ θεωρείται community college, εδώ θα βαπτιστεί πανεπιστήμιο. Τι πρωτότυπη ιδέα! Ιδιωτικά πανεπιστήμια που ανταγωνίζονται με τα δημόσια υπάρχουν μόνο στην Τουρκία, τον Λίβανο, την Αίγυπτο, τη Βραζιλία και αλλού. Μόνο που η Ν.Δ. και το ΠΑΣΟΚ ντρέπονται να το πουν. Ούτε στην Ευρώπη, ούτε στις ΗΠΑ υπάρχει το σύστημα που θέλουν να αντιγράψουν.
Εκτύπωση στις: 2024-04-18
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=1093