Διευθέτηση διαφορών και εκκρεμοτήτων

Θόδωρος, Τσίκας

Τα Νέα, 2020-08-12

Τα επιχειρήματα και αντεπιχειρήματα αρκετών υποστηρικτών και επικριτών της Συμφωνίας Ελλάδας - Αιγύπτου για την ΑΟΖ, έχουν μια κοινή βάση: ότι η Συμφωνία είναι ή θα έπρεπε να είναι αντι-τουρκική. Οι μεν λένε ότι, έπρεπε να συναφθεί - έστω και με «υποχωρήσεις» - ώστε να αντιμετωπιστεί το τουρκο-λιβυκό μνημόνιο, ενώ οι δε τονίζουν ότι με τις «υποχωρήσεις» δίνονται επιχειρήματα στην Τουρκία.

Βασικό ζητούμενο είναι άλλο. Πώς μια σύγχρονη χώρα διευθετεί τις διαφορές και εκκρεμότητές της με όλα τα γειτονικά κράτη. Αυτό πρέπει να είναι στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος και των προσπαθειών μας.

Είναι απαραίτητο να λάβουμε υπόψη δύο παραμέτρους.

Α) Υφαλοκρηπίδα και Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη βρίσκονται στα διεθνή ύδατα. Δεν ανήκουν σε κάποιο κράτος. Η διαμάχη δεν αφορά εθνική κυριαρχία, αλλά οριοθέτηση σε διεθνή ύδατα, με σκοπό την οικονομική εκμετάλλευση και μόνο. Δεν έχουμε να κάνουμε με ελληνικά εδάφη, σε στεριά ή νησιά, ούτε με ελληνικά χωρικά ύδατα.

Β) Προσδιορισμός υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ δεν μπορεί να γίνει μονομερώς από κάποια χώρα, όταν υπάρχουν διεκδικήσεις άλλων χωρών σε περιοχές που επικαλύπτονται. Απαιτείται συμφωνία μεταξύ των χωρών ή προσφυγή σε διεθνές δικαστήριο. Δεν υπάρχουν ΑΟΖ ελληνικών δικαιωμάτων χωρίς συμφωνίες με Ιταλία, Αίγυπτο, Λιβύη και Τουρκία.

Η Ελλάδα δεν είχε κατορθώσει να συμφωνήσει με καμία από τις γειτονικές της από θάλασσα χώρες. Διότι επέμενε σε πλήρη «επήρεια» όλων ανεξαιρέτως των νησιών της, μικρών και μεγάλων, σε υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ. Ενώ υπάρχουν διεθνείς δικαστικές αποφάσεις και διακρατικές συμφωνίες, που περιορίζουν την «επήρεια» νησιών. Υπάρχουν και ορισμένες, που δεν δίνουν καθόλου «επήρεια» σε πολύ μικρά νησιά.

Αν είχαν υπογραφεί συμφωνίες για ΑΟΖ, στη βάση αμοιβαίων παραχωρήσεων, με Ιταλία, Αίγυπτο και Λιβύη, δεν θα είχε προκύψει το παράνομο τουρκο-λιβυκό μνημόνιο.

Η Συμφωνία με την Αίγυπτο, που διευθετεί μια εκκρεμότητα στη βάση συμβιβασμού αμοιβαίου οφέλους, είναι θετικό βήμα. Η εξαίρεση του Καστελλόριζου οφείλεται στο γεγονός ότι και η Αίγυπτος διαφωνεί με την «επήρεια» του νησιού, και όχι μόνο η Τουρκία. Ομως οι θριαμβολογίες δεν βοηθούν. Χωρίς οριοθέτηση με συμφωνία όλων των κρατών της περιοχής, το θέμα θα παραμένει εκκρεμές και αιτία σύγκρουσης.

Η Συμφωνία δεν ακυρώνει το τουρκο-λιβυκό σύμφωνο. Αυτό θα ακυρωνόταν μόνο με απόφαση των συμβαλλομένων πλευρών, ή με απόφαση διεθνούς δικαστικού οργάνου. Σίγουρα το αντιρροπεί πολιτικά και διπλωματικά. Δημιουργείται μια νομική διαφορά.

Η χρονική στιγμή της Συμφωνίας είναι προβληματική. Δεδομένου ότι είχε προηγηθεί η συμφωνία επανέναρξης των διερευνητικών επαφών Ελλάδας - Τουρκίας, η ακύρωση των συνομιλιών με αφορμή τη Συμφωνία αποτελεί αρνητική εξέλιξη. Οι συνέπειες θα είναι ακόμα σοβαρότερες, σε περίπτωση που προκληθεί νέα ένταση μεταξύ των δύο χωρών. Επιπλέον, η κίνησή μας αυτή μπορεί να εκληφθεί από συμμάχους και εταίρους ως αθέτηση πιθανών δεσμεύσεών μας, γεγονός που θα μείωνε την αξιοπιστία μας και τη στήριξή τους προς εμάς.

Μείζον είναι να υπάρξει συμφωνία για την περιοχή και με την Τουρκία. Είτε με διαπραγματεύσεις, είτε με προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης (ή με συνδυασμό τους). Κάτι τέτοιο δεν μπορεί να παρακαμφθεί. Και εκεί θα απαιτηθούν φυσικά συμβιβασμοί.

Εκτύπωση στις: 2024-04-19
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=11174