Η «επήρεια» Μπάιντεν στην κρίση με την Τουρκία
Παναγιώτης, Παναγιώτου
Η Εφημερίδα των Συντακτών, 2020-12-21
Το γεωπολιτικό πλαίσιο στην Ανατολική Μεσόγειο, ιδίως μετά την εκλογή Mπάιντεν, θα αρχίσει να ξεκαθαρίζει με πιο γρήγορους ρυθμούς.Προφανώς, η γεωπολιτική προτεραιότητα των ΗΠΑ θα εξακολουθήσει να εστιάζει στην Κίνα. Το στρατηγικό διακύβευμα όμως της Ανατολικής Μεσογείου δεν μπορεί να το αγνοήσει και να αφήσει τη διαχείρισή του σ’ έναν παράγοντα αβεβαιότητας, την Τουρκία (με αναβαθμισμένο περιφερειακό ρόλο), και μάλιστα ευάλωτη στις επιδιώξεις της Ρωσίας.
Η στάση αυτή των ΗΠΑ, με την αλλαγή προέδρου, θα επιταχύνει τις εξελίξεις και θα «συμπαρασύρει» την «εγκλωβισμένη» στις αντιθέσεις της Ε.Ε. και το «ουδετεροποιημένο» ΝΑΤΟ σε μια πιο σαφή και ενεργητική πολιτική.
Προφανώς ο στόχος των ΗΠΑ και της Ε.Ε. δεν θα είναι η απομάκρυνση της Τουρκίας από το δυτικό πλαίσιο και από τις αντίστοιχες συμμαχίες, αλλά η επαναφορά της στην τροχιά αυτή, χωρίς ουσιώδεις παρεκκλίσεις, αφού τη θεωρούν χρήσιμο στρατηγικό εταίρο.
Με δυο λόγια θα απαιτηθεί η τήρηση εκ μέρους της των αποδεκτών κανόνων της δυτικής συμμαχίας.
Οι κυρώσεις που επέβαλαν οι ΗΠΑ στην Τουρκία για τους S-400 είναι ένα πρώτο και σαφές «μήνυμα», που παρά τις πρώτες αντιδράσεις θα «χωνέψει» η Τουρκία.
Ο Ερντογάν, σ’ αυτό το περιβάλλον, είναι υποχρεωμένος να βάλει ένα «φρένο» στον επιθετικό τρόπο με τον οποίο προσπαθεί να κατοχυρώσει έναν αναβαθμισμένο περιφερειακό ρόλο στην Ανατολική Μεσόγειο, με αντίστοιχα οφέλη εις βάρος των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας, της Κύπρου και των άλλων μεσογειακών χωρών.
Η Τουρκία δεν μπορεί να διακινδυνεύσει μια μεγαλύτερη «απόσταση» με τις ΗΠΑ και την Ε.Ε., όχι μόνο γιατί η εσωτερική οικονομική κρίση που έχει της το απαγορεύει, αλλά και γιατί οι ΗΠΑ και η Ε.Ε. δεν θα αποδεχθούν τουρκική κυριαρχία στην Ανατολική Μεσόγειο με ρωσική ενορχήστρωση. Παρότι η προσπάθεια αυτή του Ερντογάν αντιστοιχεί σε ένα «συναρπαστικό όραμα» που κολακεύει και ενώνει τον τουρκικό λαό.
Καλά τα «οράματα», αλλά η Τουρκία θα αντιληφθεί (και κυρίως ο Ερντογάν) μετά τη δραστηριοποίηση των ΗΠΑ ότι ανήκει σ’ ένα ευρύτερο πλαίσιο σχέσεων που δεν μπορεί να αγνοήσει αβλαβώς.
Στο νέο περιβάλλον, προέχουν η διπλωματία και η αποκλιμάκωση της έντασης και των παράνομων μονομερών ενεργειών της Τουρκίας.
Πρέπει να αποφευχθεί κάθε «παγίδα» οιονεί «στρατιωτικοποίησης» της αντιπαράθεσης με την Τουρκία, που συνοδεύεται συνήθως με εκατέρωθεν στρατιωτικά «τεστ αντοχής».
Βασική επιδίωξή μας πρέπει να είναι η εξομάλυνση των ελληνοτουρκικών σχέσεων, μέσω διερευνητικών συνομιλιών, διαπραγματεύσεων και προσφυγής στη Χάγη, εάν χρειαστεί.
Αυτή πρέπει να είναι η διπλωματική μας αιχμή. Η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας, της ΑΟΖ, με τα συναφή θέματα, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο.
Η Τουρκία μπορεί να θέσει και άλλα ζητήματα στη φάση των διερευνητικών επαφών. Αυτός είναι και ο χαρακτήρας αυτής της φάσης. Το τι δεχόμαστε να διαπραγματευτούμε είναι άλλο θέμα. Κρίνουμε και αποφασίζουμε θετικά ή αρνητικά στο πλαίσιο ενός θετικού και αποδεκτού συνολικού αθροίσματος. Αλλος ειρηνικός τρόπος επίλυσης μιας διαφοράς δεν υπάρχει.
Η Συμφωνία των Πρεσπών έτσι έγινε. Και σήμερα είναι εμφανές το εθνικό όφελος από κάθε πλευρά, παρά την κακοπιστία και τις εθνικιστικές κορόνες κατά την υπογραφή της απ’ αυτούς που σήμερα την «τιμούν»…
Αλλά και μετά από στρατιωτική εμπλοκή πάλι στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων καθόμαστε, πιθανώς με δυσμενέστερους όρους και προϋποθέσεις… Τα παραδείγματα, πολλά.
Κρισιμότατο θέμα για την Ανατολική Μεσόγειο είναι η επίλυση του Κυπριακού. Δυστυχώς με ευθύνη των Ελληνοκυπρίων χάθηκαν πολλές ευκαιρίες. Τελευταία στο Kραν Μοντανά (Ιούλιος 2017), όπου ο πρόεδρος Αναστασιάδης τίναξε στον αέρα (ενόψει των κυπριακών εκλογών) το σχέδιο Γκουτέρες, που είχαν συμφωνήσει όλες οι πλευρές.
Στη συνέχεια, η Κύπρος ακολούθησε «άλλο δρόμο», που η Τουρκία εξέλαβε ως απόπειρα αποκλεισμού της από την Ανατολική Μεσόγειο, με τα γνωστά επακόλουθα.
Τώρα η Τουρκία και η τουρκοκυπριακή πλευρά προωθούν δυστυχώς τη λύση της διχοτόμησης και των δύο κρατών.
Είναι επείγουσα η ανάγκη νέα έναρξης των διαπραγματεύσεων με βάσει το «Σχέδιο Γκουτέρες» και τις αποφάσεις και τα ψηφίσματα του ΟΗΕ και του Συμβουλίου Ασφαλείας για Ενιαία Διζωνική Δικοινοτική Κυπριακή Ομοσπονδία.
Η επίλυση του Κυπριακού στο πλέγμα των θεμάτων της Ανατολικής Μεσογείου έχει πρωτεύοντα χαρακτήρα. Μόνο που αυτή τη φορά η «διαφυγή» από μια λύση δεν θα είναι τόσο εύκολη όσο στο παρελθόν. Ωστόσο ξεκινάμε από χειρότερη αφετηρία…
Δυστυχώς, η κυβέρνηση της Ν.Δ. είναι εξ αρχής «παγιδευμένη» στις θεμελιώδεις εσωτερικές αντιθέσεις της ως προς την επίλυση των ελληνοτουρκικών διαφορών.
Η εκλογική της βάση και ο κομματικός μηχανισμός της σ’ ένα μεγάλο μέρος έχουν γαλουχηθεί με εθνικιστικά στερεότυπα και λεονταρισμούς, που μερικοί στους κόλπους της εξακολουθούν να καλλιεργούν. Τη μικροκομματική και καιροσκοπική στάση τους στη Συμφωνία των Πρεσπών θα τη βρουν μπροστά τους…
Αυτή η πραγματικότητα φαλκιδεύει, σε τελευταία ανάλυση, τη Ν.Δ., ωθώντας τη σε αντιφατικές συμπεριφορές που οδηγούν σε ανυπαρξία σαφούς στρατηγικής.
Το θέμα είναι πώς δεν θα την πληρώσει η χώρα.
Εκτύπωση στις: 2024-04-20
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=11468