Η βραδεία πορεία της ΕΕ προς τις κυρώσεις
Χρήστος, Ροζάκης
Τα Νέα, 2020-12-24
Τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 11ης Δεκεμβρίου δεν ικανοποίησαν όλους εκείνους που πιστεύουν ότι η Ευρωπαϊκή Ενωση κινείται με ιδιοσυγκρασιακούς αυτοματισμούς στην εξυπηρέτηση των συμφερόντων των κρατών-μελών της. Παρά το γεγονός, όμως, ότι η ΕΕ είναι ένας υπερεθνικός Οργανισμός, στηριζόμενος στην αρχή της αλληλεγγύης, είναι, παράλληλα, και ένας μηχανισμός που αποτελείται από 27 μέρη, τα οποία έχουν κάθε λόγο να προσπαθούν να προστατεύσουν τα συμφέροντά τους, και, συνεπώς, να μετριάσουν το βεληνεκές της αλληλεγγύης, εκεί που αυτά μπορεί να θιγούν.
Αυτή η ιδιομορφία της ΕΕ δεν την κάνει λιγότερο θελκτική και δεν πρέπει να απογοητεύει τους υποστηρικτές της. Τα θετικά από την ένταξη είναι χίλιες φορές περισσότερα από τα αρνητικά της, όπως εξάλλου έδειξε και η πρόσφατη υπερψήφιση του προϋπολογισμού της, που θα μοιράσει αφειδώς μερικά τρισεκατομμύρια ευρώ στα κράτη-μέλη για να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες της πανδημίας.
Τα συμπεράσματα του πρόσφατου Συμβουλίου δεν είναι, εξάλλου, αποθαρρυντικά. Εκτός του γεγονότος ότι αναφέρονται στις αποφάσεις του Οκτωβρίου, όπου είχε προωθηθεί σαφέστερη καταδίκη της Τουρκίας και των ενεργειών της, στα συμπεράσματα αναφέρεται ρητώς ότι οι μονομερείς ενέργειές της στην Ανατολική Μεσόγειο, και ιδιαίτερα οι παράνομες γεωτρήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ δεν πρόκειται να γίνουν ανεκτές από την ΕΕ. Αλλά και για την Ελλάδα γίνονται αναφορές στα συμπεράσματα. Ιδιαίτερη έμφαση πρέπει να αποδώσουμε στην έννοια των μονομερών ενεργειών, γιατί εκεί, ακριβώς, βρίσκεται το κλειδί της τουρκικής παρανομίας. Πράγματι, σύμφωνα με τα άρθρα 74 (Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη) και 83 (Ηπειρωτική Υφαλοκρηπίδα), η οριοθέτηση των δύο αυτών ζωνών επιτελείται με συμφωνία των κρατών των οποίων οι ακτές βρίσκονται στη θαλάσσια περιοχή. Συνεπώς κάθε ενέργεια που είναι μονομερής, η οποία είτε οριοθετεί, είτε προκαταλαμβάνει την οριοθέτηση είναι παράνομη. Και είναι δεδομένο ότι οι έρευνες του Ορούτς Ρέις στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, ειδικότερα σε περιοχές πλησίον των ελληνικών νησιωτικών ακτών (που κατά τεκμήριο είναι ελληνική υφαλοκρηπίδα), αποτελεί διπλή παραβίαση του Διεθνούς Δικαίου: τόσο γιατί παραβιάζει την αρχή της προηγούμενης συμφωνίας, προτού το παράκτιο κράτος να έχει το δικαίωμα να προχωρήσει σε έρευνες, όσο και γιατί στις εγγύτερες με τις ελληνικές ακτές περιοχές υπάρχει τεκμαρτό δικαίωμα της Ελλάδας διεκδίκησης της εκεί υφαλοκρηπίδας. Η Τουρκία έπρεπε να περιμένει, προκειμένου να είναι σύννομη, την οριοθέτηση και να προχωρήσει στις έρευνες και στην εκμετάλλευση όσων υποθαλάσσιων περιοχών θα αποδίδονταν σε αυτήν με τη συμφωνία.
Η απόσυρση του Ορουτς Ρέις από τα αμφισβητούμενα νερά της Ανατολικής Μεσογείου επισημάνθηκε από τα συμπεράσματα ως μια ευκαιρία επανέναρξης των διερευνητικών επαφών. Πράγματι είναι μια ευκαιρία, αν αποδειχθεί η ειλικρίνεια της Τουρκίας να αρχίσει εποικοδομητικές συζητήσεις με την Ελλάδα, να λυθούν χρονίζοντα ζητήματα, που εμποδίζουν της επίσημες διαπραγματεύσεις για τις θαλάσσιες ζώνες να λάβουν χώρα. Κι από την πλειάδα των θεμάτων, που η Τουρκία θέλει να θέσει στο τραπέζι, πιστεύουμε ότι το μόνο που θα πρέπει να συζητηθεί είναι το θέμα του εύρους της αιγιαλίτιδας ζώνης του Αιγαίου πελάγους, που ήταν και το κυρίως αντικείμενο των διερευνητικών, που διακόπηκαν το 2016, με την ευθύνη της Τουρκίας. Παρά το γεγονός ότι το ζήτημα αυτό ανήκει στην αποκλειστική αρμοδιότητα της Ελλάδας, και η Τουρκία δεν έχει κανένα λόγο να παρεμβαίνει σε μια δικαιωματικά μονομερή ελληνική ενέργεια, οι συνθήκες του Αιγαίου επιτάσσουν την προηγούμενη διαβούλευση των χρηστών της, προτού η Ελλάδα προχωρήσει στη διεύρυνση της αιγιαλίτιδας ζώνης της. Αυτό επιτάσσει η καλή πίστη και τα καλά διεθνή συναλλακτικά ήθη.
Στα συμπεράσματα αναφέρονται, επίσης, και οι ενέργειες στις οποίες πρέπει να προβεί ο επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας στην Επιτροπή J. Borel. Ο κ. Βorel αναλαμβάνει να συντάξει έκθεση προς το Συμβούλιο, το αργότερο ως τον Μάρτιο 2021, για το σύνολο των ευρωτουρκικών σχέσεων, περιλαμβανομένων και των κυρώσεων. Δίνεται, λοιπόν, προθεσμία στην Τουρκία, έως τον Μάρτιο, για να αποκαταστήσει τις σχέσεις της με την Ελλάδα και την Κύπρο, πριν επιβληθούν κυρώσεις σε αυτήν. Οι κυρώσεις θα αποτραπούν εάν η Τουρκία προχωρήσει στις διερευνητικές με διάθεση επίλυσης των ζητημάτων που θα τεθούν σε αυτές. Επίσης θα αποτραπούν εάν σταματήσει τις γεωτρήσεις στην οριοθετημένη κυπριακή ΑΟΖ. Aυτή είναι τουλάχιστον μια ευλογοφανής ερμηνεία των συμπερασμάτων της συνόδου.
Ταυτόχρονα τα συμπεράσματα προχωρούν στην παροχή του αναγκαίου «καρότου» προς την Τουρκία. Ομιλούν για στρατηγική σχέση μαζί της, και για την πρόθεσή τους να βελτιώσουν αυτή τη στρατηγική σχέση εάν η Τουρκία επιχειρήσει να λύσει τα προβλήματα που έχει με τα μέλη της ΕΕ με διάλογο και στη βάση του Διεθνούς Δικαίου. Αυτή η ατζέντα, υπογραμμίζει, μπορεί να εκταθεί στην οικονομία, στο εμπόριο και σε πρόσωπα, υψηλού επιπέδου διάλογο, και, τέλος, συνεχή συνεργασία σε θέματα μετανάστευσης.
Σχετικά με το τελευταίο (τη μετανάστευση) η ΕΕ δήλωσε έτοιμη να συνεχίσει την οικονομική βοήθεια προς τους σύρους πρόσφυγες και ανάλογες κοινότητες που φιλοξενούνται στην Τουρκία, και να συνδράμει για την αντιμετώπιση μεταναστευτικών ροών προς κράτη - μέλη της ΕΕ και τη μάχη κατά των διακινητών των μεταναστών.
Τα συμπεράσματα δεν ικανοποίησαν, βέβαια, όλους εκείνους που πίστευαν πως ήρθε η ώρα για πολύ αυστηρά μέτρα εναντίον της Τουρκίας, όπως η επιβολή σοβαρών οικονομικών μέτρων, που θα λύγιζαν την εύθραυστη τουρκική οικονομία, καθώς και τη μη παράδοση στρατιωτικού υλικού προς αυτήν. Αλλά μια τέτοια εξέλιξη ανήκει στον κόσμο της φαντασίας, καθώς η ΕΕ κινείται με τους δικούς της αργούς ρυθμούς. Είναι μια Ενωση 27 κρατών, που, μάλιστα, η μαζική ένταξη 12 κρατών από το 2004 και μετά την έκανε ακόμα πιο βραδυκίνητη και διστακτική στο να παίρνει ριζικές αποφάσεις. Είναι η θυσία που έπρεπε να γίνει στον βωμό της ολοκλήρωσης και της αλληλεγγύης.
Εκτύπωση στις: 2024-04-23
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=11480