Ο μεταρρυθμιστικός ρόλος της Αριστεράς σήμερα
Ομιλία στη Θεσσαλονίκη του Μιχάλη Παπαγιαννάκη
2006-05-12
Σάκης Παπαθανασίου
Αγαπητοί φίλοι και φίλες
Σας καλωσορίζουμε στη σημερινή μας εκδήλωση.
Η εκδήλωση εντάσσετε σε ένα κύκλο παρεμβάσεων με αντικείμενο το σύγχρονο μεταρρυθμιστικό ρόλο της Αριστεράς. Καλεσμένοι μας σε αυτές τις εκδηλώσεις είναι επιφανή στελέχη του κόμματος μας. Ξεκινήσαμε με το Φώτη Κουβέλη, συνεχίζουμε σήμερα με το Μιχάλη Παπαγιαννάκη και θα ακολουθήσει εκδήλωση με ομιλητή το Νίκο Κωνσταντόπουλο.
Οι εκδηλώσεις οργανώνονται από την Επιτροπή Πολιτικής Πρωτοβουλίας μελών και στελεχών του ΣΥΝ Θεσσαλονίκης. Η Επιτροπή αποτελείται από ανθρώπους που ανησυχούν για τη στασιμότητα του ΣΥΝ, προβληματίζονται για τη συνολική εικόνα του όπως καταγράφεται στην κοινωνία, και επιθυμούν να αναζητήσουν διεξόδους για την προοπτική του ΣΥΝ, μαζί με τους ενεργούς πολίτες και τους ανθρώπους της κοινωνικής Αριστεράς.
Για τη δική μας Αριστερά, είναι κοινή η αίσθηση ότι τα τελευταία χρόνια βρίσκεται σε συνεχή και επικίνδυνη υποχώρηση!! Παραμένει όμως ακόμη όρθια και ζωντανή. Όχι μόνο σαν ένα πείσμα αλλά και ως μια πολιτική και πολιτισμική συνιστώσα της οποίας οι συμβολές αποτελούν δημιουργικές προκλήσεις για να ανοίγουμε δρόμους ρεαλιστικούς και κατανοητούς που να δείχνουν φως και να δίνουν ελπίδα. Είμαστε ακόμη ζωντανοί ως χώρος με άποψη για την Ελλάδα και τον κόσμο, χωρίς μεμψιμοιρίες και νοοτροπία έγκλειστου σε εσωκομματικές διαμάχες.
Αυτή την Αριστερά, αναζητούμε ως Επιτροπή Πολιτικής Πρωτοβουλίας τους προσφορότερους τρόπους να υποστηρίξουμε. Μια σειρά εκδηλώσεων και δράσεων που υλοποιούμε έχουν στόχο να υποδηλώσουν
- ότι η συζήτηση για το μεταρρυθμιστικό ρόλο και την κοινωνική χρησιμότητα της Αριστεράς δεν έχει μνημειακό χαρακτήρα αλλά εδράζεται στη σύγχρονη πραγματικότητα και τις αντιθέσεις-προκλήσεις της και
- ότι είναι αδήριτη ανάγκη να κατορθώσουμε μια τομή στη συνέχεια της Αριστεράς ανοίγοντας την ατζέντα της προσαρμογής της στα νέα πολλαπλά επίδικα ζητήματα όπως αυτά προκύπτουν από την τεχνολογική επανάσταση, τη διεθνοποίηση και την είσοδο στην κοινωνία της πληροφορίας, καταθέτοντας νέες ιδέες και αναπροσαρμόζοντας παλιές.
Πιστεύουμε ότι σήμερα όσο ποτέ άλλοτε είναι κοινωνικά αναγκαία η επιστροφή της πολιτικής ως αυτόνομης σφαίρας δράσης και στο πλαίσιο αυτό η αναζωογόνηση των αξιακών αφετηριών της Αριστεράς. Το ζητούμενο παραμένει μια νέα, αυτόνομη, ισχυρή Αριστερά, με οικουμενική αντίληψη και προοπτική, ικανή να παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο στην εξέλιξη της κοινωνίας με κοινωνικό και δημοκρατικό περιεχόμενο, πρωτοπόρα στη σύλληψη και τοποθέτηση νέων ζητημάτων που αφορούν τη ζωή των ανθρώπων και το μέλλον τους. Μια Αριστερά χειραφετημένη, αυτοπροσδιοριζόμενη, με ικανότητα να συγκρούεται και ταυτόχρονα να συνεργάζεται με πλειοψηφικά ρεύματα του ευρύτερου προοδευτικού χώρου, ώστε να επιδρά στις πολιτικές που ασκούνται και στην πορεία των πραγμάτων.
Ορισμένοι σύντροφοι μας εγκαλούν διότι δεν περιοριζόμαστε στην διατύπωση των απόψεων μας μέσα στις κομματικές διαδικασίες. Για μας είναι προφανές ότι οι διαφορετικές απόψεις στο βαθμό που προσφέρουν ιδέες, εμπειρίες, προτάσεις είναι χρήσιμες και αποτελούν δύναμη για την Αριστερά. Ιδιαίτερα σε μια περίοδο διαρκών και ραγδαίων αλλαγών όπως η σημερινή είναι απαραίτητη η συμβολή όλων στην ερμηνεία των κοινωνικών καταστάσεων και στην αναζήτηση πρόσφορων τρόπων παρέμβασης σε αυτές. Ο πολυτασικός χαρακτήρας του ΣΥΝ είναι αναγκαίος και γι αυτό είναι για μας αδιαπραγμάτευτος.
Ανησυχούν επίσης ορισμένοι σύντροφοι για το ενδεχόμενο να δοθεί μια εικόνα διάσπασης του ΣΥΝ. Αντιθέτως εμείς πιστεύουμε ότι εικόνα διάσπασης δίνουν ενέργειες οι οποίες
· οδηγούν στον αποκλεισμό των διαφορετικών απόψεων και επιδιώκουν να επιβάλλουν εν έτη 2006 μια πρακτική που προάγει τη μονολιθικότητα νέου τύπου και ένα δημοκρατικό συγκεντρωτισμό με μοντέρνα επίφαση
· αναζητούν σανίδα σωτηρίας σε συμμαχίες και εξαρτήσεις με ολιγάριθμα σχήματα τριτοδιεθνιστικού χαρακτήρα
Επιπροσθέτως τονίζουμε πως η αντίληψη ότι δεν χρειάζεται συζήτηση μέσα και έξω από το κόμμα - με τα μέλη τους φίλους και τους ενεργούς πολίτες- αλλά χρειάζεται μόνο η εκπομπή ενός μηνύματος αποστολικού τύπου το οποίο οι μάζες θα ακολουθήσουν, είναι για μας ξένη και τη θεωρούμε ως μια προσέγγιση της πολιτικής αναχρονιστική και γραφειοκρατική.
Ας αναζητήσουμε την κατάθεση ιδεών και προτάσεων με δημόσιο, ειλικρινή και ανοικτό τρόπο. Ας προκαλέσουμε βήματα στο αριστερό ανανεωτικό λόγο και την παρέμβαση μας σε κοινωνικό και πολιτικό επίπεδο . Όλοι έχουμε να κερδίσουμε από μια τέτοια διαδικασία.
Σήμερα έχουμε ως ομιλητή τον Μιχάλη Παπαγιαννάκη. Ένα πολιτικό πρόσωπο με πολύ σημαντική συμβολή στην ανανέωση των αριστερών ιδεών σε πολλά ζητήματα . Μεταξύ αυτών σταχυολογώ τη συγκρότηση του ενιαίου ευρωπαϊκού δημόσιου χώρου, την οικολογική στροφή, τη διεθνιστική οπτική σε προβλήματα των διεθνών οικονομικών σχέσεων , την εμβάθυνση και ουσιαστικοποίηση της δημοκρατίας, την διεύρυνση των ατομικών πολιτικών και κοινωνικών δικαιωμάτων και γενικότερα την προσαρμογή των οραματικών στοιχείων του δημοκρατικού σοσιαλισμού στο επίπεδο της εφαρμοζόμενης πολιτικής.
Το πλήρες κείμενο της Ομιλίας του Μιχάλη Παπαγιαννάκη
Ο μεταρρυθμιστικός ρόλος της Ανανεωτικής Αριστεράς σήμερα.
(
Ας δηλώσω από την αρχή και περιληπτικά ότι όσοι μετέχουμε στην πρωτοβουλία που οργανώνει τέτοιου τύπου συγκεντρώσεις -συζητήσεις θέλουμε να συμβάλουμε σε ένα πολιτικό προβληματισμό και σε διάλογο με ανοιχτές προοπτικές με στόχο την ιδεολογική και πολιτική σύγκλιση και δράση στην προοπτική της ανανεωτικής και συνεχώς ανανεούμενης Αριστεράς, της προώθησης και σύγκλισης προγραμμάτων και επιδιώξεων που εμπνέονται από το δημοκρατικό σοσιαλισμό, την οικολογία, τον προοδευτικό εκσυγχρονισμό, τον ευρωπαϊκό φεντεραλισμό, τη συνεχή διεύρυνση των ελευθεριών και των δικαιωμάτων του ανθρώπου και του πολίτη.
Όσοι κινητοποιηθήκαμε κατά καιρούς και υπό διάφορα σχήματα με βάση τις ιδέες και προτάσεις της ανανεωτικής αριστεράς, εμπνευστήκαμε από τη δημιουργικότητα της, το ύφος και το ήθος της, διαπιστώνουμε σήμερα μιαν ανησυχητική υποχώρηση τους, ενώ η κοινωνία μας έχει εξίσου και ίσως και περισσότερο από ποτέ άλλοτε την ανάγκη τους...
Είναι γι αυτό αναγκαίο να αναπτυχθεί εκ νέου η αναζήτηση και ένας νέος διάλογος. Γιατί η εξάντληση του δυναμισμού της ΑΑ δεν οφείλεται μόνο στις αντιστάσεις που συνάντησε, αφού σε κάποιο βαθμό βασικές παραδοχές και προτάσεις της φαίνονται σήμερα να έχουν διαχυθεί σε όλο σχεδόν το φάσμα της πολιτικής ζωής, έστω και τυποποιημένες και αποστεωμένες. Είναι προφανές ότι έχει και η ΑΑ τις δικές της ευθύνες μια και για σημαντική περίοδο επαναπαύθηκε και ανακύκλωσε τις καινοτομίες που έφερε, έδρασε αξιοποιώντας τα αποθέματα της και παραμέλησε την επιτακτική ανάγκη της περαιτέρω ανανέωσης της ανανέωσης.
Δεν επαναπαυόμαστε στους εύκολους αφορισμούς και στις αναπαυτικές αναλύσεις που διευκολύνουν τη στασιμότητα και την ξύλινη γλώσσα. Ξέρουμε ότι ζούμε σήμερα σε συνθήκες καλπάζοντος και ασύδοτου καπιταλισμού, που διευρύνει συνεχώς την αναπαραγωγή του στο σύνολο σχεδόν του κόσμου, μεταφέρει εμπορεύματα, κεφάλαια, αλλά και τεχνολογίες, απασχολήσεις, καταναλωτικά πρότυπα και οράματα.
Ξέρουμε ότι αυτή η ανάπτυξη βάζει σε σκληρή δοκιμασία τον κόσμο στον οποίο μάθαμε να ζούμε και εντός του οποίου διαμορφώσαμε και την κοινωνική και πολιτική συνείδηση αλλά και πρακτική μας: μας οδηγεί, όλους αλλά όλο και πιο άνισα, σε μια σχετική τουλάχιστον παρακμή στο πλαίσιο της παγκοσμιοποιούμενης οικονομίας, αναδεικνύει άλλα κέντρα ανάπτυξης και ισχύος, αλλά και ενισχύει με εκθετικούς ρυθμούς όλα τα στοιχεία των κλασικών κρίσεων του, από τις οικονομικές και χρηματιστηριακές αναταραχές έως τις σκαιές κοινωνικές και πληθυσμιακές ανακατατάξεις και τις απειλητικές και πρωτόγνωρης εμβέλειας οικολογικές υποβαθμίσεις, ανισορροπίες και καταστροφές.
Η παγκοσμιοποίηση επελαύνει ακάθεκτη, ανατρέπει ρουτίνες της σκέψης και των προγραμματισμών όλων των πολιτικών δυνάμεων, δημιουργεί κενά πολιτικής, εμπεριέχει κολοσσιαίες αλλαγές σε όλα τα επίπεδα της διεθνούς συνύπαρξης, εγκυμονεί γιγάντιους κινδύνους. Κάποιοι στην αριστερά θεωρούν ότι ξεμπέρδεψαν αποκαλώντας την νεοφιλελεύθερη ή καπιταλιστική νομίζοντας ότι έτσι την εξορκίζουν. Εμείς επισημαίνουμε και τις θετικές της προοπτικές και τις αρνητικές της επιπτώσεις στην οικονομική ανάπτυξη, την κοινωνική συνοχή και την οικολογική ισορροπία, και διαπιστώνουμε ότι η κυριότερη πρόκληση που μας απευθύνει σε όλους είναι η πολιτική της ρύθμιση, διεύθυνση, διακυβέρνηση.
Ξέρουμε ότι ,αν «ένας άλλος κόσμος είναι εφικτός», εκκρεμεί αμέσως, εδώ και τώρα, η εκ νέου επιβολή της πολιτικής, της παρέμβασης και της ρύθμισης, συνολικά και σε επιμέρους καυτά προβλήματα, και σε κλίμακα τόσο πλανητική όσο και περιφερειακή, εθνική και τοπική. Ξέρουμε ότι κάτι τέτοιο απαιτεί την ύπαρξη και δράση νέων και αποτελεσματικών πολιτικών υποκειμένων που θα συνθέτουν και θα κεφαλαιοποιούν τις αντιστάσεις, κρατικές ή κινηματικές, θα βρίσκονται στην κλίμακα των προβλημάτων και των προκλήσεων, θα βρίσκουν νέου τύπου δημοκρατική νομιμοποίηση στον κόσμο και στα μέρη του. Ξέρουμε ότι τέτοιο υποκείμενο δεν μπορεί να είναι ένα κράτος, έστω το ισχυρότερο, και μάλιστα εμπνεόμενο από τον πιο σκληρό και άκαμπτο εθνικισμό, όπως οι ΗΠΑ Το ξέρουν και οι ίδιες και γι αυτό παραμερίζουν όλο και περισσότερο τα ιδεολογήματα με τα οποία κάποιοι προσπαθούν να ενδύσουν και δικαιώσουν ηγεμονικά την επιβολή τους και προβάλλουν απροκάλυπτα τη μόνη βία, ως μια νέα «ούλτιμα ράτιο ρέγκουμ» όπως έγραφε ο Λουδοβίκος πάνω στα κανόνια του. Ξέρουμε την ισχύ αυτού του…επιχειρήματος, την είδαμε στην πράξη και αντιτεθήκαμε όπως μπορούσαμε.
Ξέρουμε επίσης ότι είναι αδήριτη ανάγκη και γι αυτόν το λόγο να προχωρήσουμε το ταχύτερο δυνατό και όσο είναι καιρός στην οικοδόμηση και άλλων πολιτικών υποκειμένων στον κόσμο που να μπορούν σε ένα βαθμό καταρχήν να εξισορροπούν και να μετριάζουν αυτήν την πίεση. Για όσο μας πέφτει λόγος ο στόχος είναι η πολιτικά ενοποιημένη Ευρώπη, με ότι αυτό συνεπάγεται, η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία, με ύπαρξη και λόγο σε όλους τους τομείς και στο σύνολο του παγκόσμιου γίγνεσθαι.
Δεν υπάρχει σήμερα εναλλακτική συνολική πρόταση στην αμερικανική αυτοκρατορία άλλη από την πολιτική ενοποίηση της Ευρώπης. Η ιστορικής εμβέλειας καθιέρωση του Ευρω την φέρνει πιο κοντά αλλά ήδη αναμετράται με στρατηγική υπονόμευση και θεσμικές, οικονομικές και πολιτικές δυσκολίες που προκύπτουν από τις διαστάσεις του εγχειρήματος. Η Ελλάδα έχει κάθε στρατηγικό συμφέρον να μετάσχει πρωτοποριακά σε αυτό. Η αριστερά βρίσκει σε αυτό το εγχείρημα, εφόσον ευοδωθεί, το πεδίο και τη δυνατότητα να αναπτύξει νέες μορφές συσπείρωσης και δράσης στην κατάλληλη κλίμακα, με αξιοπιστία και αποτελεσματικότητα. Οφείλει να προετοιμάσει από τώρα και τις θεσμικές της παρεμβάσεις αλλά και τις ευρύτερες δυνατές συσπειρώσεις, χωρίς αποκλεισμούς, παραμερίζοντας αναδρομές στο παρελθόν και υπαρκτές διαφορές, και αναδεικνύοντας κοινές αναλύσεις και προτάσεις. Η ελληνική ανανεωτική αριστερά έχει ρόλο να παίξει, και ήδη ένα βήμα εμείς το κάναμε με την προσπάθεια ουσιαστικής σύγκλισης με την οικολογική αριστερά στη χώρα μας. Την οποία πρέπει να συνεχίσουμε και να την διευρύνουμε σε όλες τις δυνάμεις που εμπνέονται από το δημοκρατικό σοσιαλισμό, τον προοδευτικό εκσυγχρονισμό και την οικολογική ευαισθησία.
Και για να έλθουμε στα πιο στενά «δικά μας». Σε ένα τέτοιο κόσμο και σε τέτοιες προοπτικές , η κοινωνία μας βρίσκεται αντιμέτωπη με πολλαπλές και όχι πάντα συγκλίνουσες προκλήσεις. Ξαναβρίσκει μπροστά της έννοιες ξεχασμένες ή συκοφαντημένες ή εγκαταλειμμένες μετά από ατελέσφορες χρήσεις ή καταχρήσεις, όπως η ανάγκη του εκσυγχρονισμού, των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, για τη διαφύλαξη, ανανέωση και ανάπτυξη του κοινωνικού κράτους, για τον αποκλεισμό των αποκλεισμών που αναβλύζουν συνεχώς από τη σύγχρονη ανάπτυξη, για την αναδιάρθρωση του κράτους και την περιφερειακή του συγκρότηση, για την προώθηση της αειφορίας και της προστασίας του περιβάλλοντος με την ένταξη αυτών των εννοιών στην ίδια τη δομή και λειτουργία της οικονομίας, κρατικής, ιδιωτικής ή «κοινωνικής» που είναι και το μεγάλο σύγχρονο κοίτασμα για τη δημιουργία απασχόλησης αλλά και τρόπου ζωής, για την κατοχύρωση, υπεράσπιση και διεύρυνση των δικαιωμάτων του ανθρώπου και του πολίτη, ιδιαίτερα του μειοψηφικού, του μειονοτικού, του διαφορετικού, για την προώθηση μιας αντίληψης ειρήνης και συνεργασίας στο διεθνές επίπεδο, με σταθερό το μέτωπο απέναντι σε εθνικιστικές υστερίες και ιδιοτελέστατες πατριδoκαπηλείες.
Ο εκσυγχρονισμός για μας δεν είναι απλή μίμηση ούτε ουδέτερη τεχνική καινοτομία, αλλά συνεχής διαδικασία επιλογών και συγκρούσεων. Οι γενικά ευκταίες διαρθρωτικές αλλαγές που απαιτούνται για να μείνει η χώρα και η κοινωνία μας στον αφρό των εξελίξεων στην Ευρώπη και στον κόσμο δεν είναι ανεκτό να συρρικνώνονται σε ένα κύμα ιδιωτικοποιήσεων και «απελευθερώσεων». Διαρθρωτικές αλλαγές, επείγουσες και απαιτητικές, είναι κυρίως η εκ βάθρων μεταρρύθμιση της αποκέντρωσης και αυτοδιοίκησης, της περιφερειακής συγκρότησης, ένας ολοκληρωμένος και ριζικά ανανεωμένος "Καποδίστριας». Η αναδιάταξη της φορολογίας, με εισαγωγή νέων φόρων με αναπτυξιακό, κοινωνικό και οικολογικό χαρακτήρα (επιβάρυνση της ακίνητης περιουσίας και των ραντιέρηδων, της πολυτελούς κατανάλωσης, της κατανάλωσης φυσικών πόρων και μη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, ελάφρυνση της φορολογίας στην απασχόληση του εργατικού δυναμικού με στόχο την αύξηση της απασχόλησης κλπ.). Η ενδυνάμωση της παραγωγικής δυνατότητας του γεωργικού τομέα με την ανάδειξη του επαγγέλματος του γεωργού, την αποκλειστικότητα της γεωργικής χρήσης της γης, την αναμόρφωση εκ βάθρων των γεωργικών συνεταιρισμών, την ενίσχυση της βιολογικής γεωργίας κλπ. κλπ. Και μόνο αυτά τα παραδείγματα δείχνουν πόσο πόσο ρηχή είναι η εν Ελλάδι εκσυγχρονιστική φιλολογία και πόσο ανόητη και αυτοκτονική είναι η απεμπόληση του εκσυγχρονισμού από την αριστερά, ακόμα και αυτήν που διεκδικεί να είναι ανανεωτική .
Ο δημόσιος χώρος της αριστεράς πρέπει να επιζήσει και να αναπτυχθεί και εντός αυτού η ανανεωτική εκδοχή για την αριστερά και την κοινωνία έχει τη δυνατότητα να αναπτυχθεί και να πείσει, να δράσει και να παραγάγει ιδέες, προτάσεις, πρακτικές, αποτελέσματα, προοπτικές. Και βέβαια δεν αγνοούμε ότι όλα αυτά αποτελούν τμήμα της αριστερής συγκρότησης και δράσης, τμήμα που εντάσσεται από τα ίδια τα γονίδια της ανανεωτικής αριστεράς σε ένα ιστορικό σχέδιο πολιτικής διακυβέρνησης και μεταρρύθμισης.
Στις σημερινές συνθήκες πολλοί υποστηρίζουν ότι ένα τέτοιο διαρθρωτικό και ισχυρά μεταρρυθμιστικό σχέδιο δεν είναι πλέον δυνατό, και μένει μόνο ο δρόμος της διαμαρτυρίας και της αντίστασης. Αυτό ισοδυναμεί με υποτίμηση της πολιτικής, με ανασφάλεια των φορέων της, με ισχυρή αποδυνάμωση της ίδιας της διαμαρτυρίας και αντίστασης, που μένει χωρίς προοπτική, κατεύθυνση και όραμα. Είναι άλλο πράγμα να διαπιστώνεις ότι τέτοιο σχέδιο δεν είναι δυνατό σε μια απομονωμένη χώρα, ότι οι ισχυρές πιέσεις του παγκοσμιοποιούμενου καπιταλισμού περιορίζουν ασφυκτικά τις δυνατότητες παρέμβασης και ρύθμισης, δεν τις εξουδετερώνουν όμως, γιατί ο κόσμος είναι πολύ πιο πολύπλοκος κι η ίδια η παγκοσμιοποίηση του υπόγεια οδηγεί σε ανάγκες ρύθμισης και διεύθυνσης, των οποίων όμως τα κριτήρια και οι κατευθύνσεις δεν εξαρτώνται από ένα, εξ ορισμού απόν , ενιαίο κέντρο !
Βεβαίως όλα αυτά οδηγούν στη διαπίστωση ότι αντιθέτως μεταρρυθμιστικό πολιτικό σχέδιο είναι όσο ποτέ άλλοτε αναγκαίο και εφικτό, απαιτεί όμως ως προϋποθέσεις ισχυρότατες συγκλίσεις πολιτικών και κοινωνικών δυνάμεων, εκείνων του δημοκρατικού σοσιαλισμού, του προοδευτικού εκσυγχρονισμού, της οικολογικής εγρήγορσης, του ευρωπαϊσμού και του νέου διεθνισμού που αρνείται την μη πολιτικά διευθυνόμενη παγκοσμιοποίηση. Και αυτό είναι κάτι πολύ πιο πολύπλοκο και πολύ πιο δύσκολο από τις ρηχές κατασκευές περί κεντροαριστεράς όπως τις είδαμε τον τελευταίο καιρό,
Δεν διεκδικούμε κανένα δικαίωμα προτεραιότητας ή αποκλειστικότητας. Έχουμε μια βαριά κληρονομιά για να την υπερασπιστούμε αλλά και να την αξιοποιήσουμε. Η ανανεωτική αριστερά ξεκίνησε αμφισβητώντας τον φιλοσοβιετισμό και τον σταλινισμό και επεχείρησε την «κομμουνιστική ανανέωση». Συνεχώς αγωνιζόμενη και εμπλουτιζόμενη από τις εμπειρίες της και από τις εξελίξεις στον κόσμο διεκδίκησε και διεκδικεί πάντοτε να είναι δημοκρατική, μεταρρυθμιστική, συμμετοχική, εκσυγχρονιστική, οικολογική, ευρωπαϊστική και βέβαια κινηματική, όπου ο όρος κίνημα δεν συρρικνώνεται στις συσπειρώσεις πολιτών που συμφωνούν μαζί μας. Η ανανεωτική αριστερά αναγνωρίζει πραγματικές κινήσεις, εφήμερες ή μόνιμες, μονοθεματικές ή πολυθεματικές, άμεσα ή έμμεσα διεκδικητικές πολιτικού ρόλου και επιρροής, και επιδιώκει να τροφοδοτήσει, συντηρήσει και αναπτύξει σχέσεις και συνεργασίες, επιδράσεις και αμοιβαίους «εμβολιασμούς». Χωρίς προκατειλημμένη κατεύθυνση και στόχους αλλά με την πίστη ότι αυτά θα προκύψουν στην πορεία και φυσικά κάθε φορά θα κρίνονται και θα αξιολογούνται ως αποδεκτά ή μη από μια γενική πολιτική αντίληψη για το σύνολο της κοινωνίας.
Η ανανεωτική αριστερά δεν δέχεται να καπελώνει ή να καπελώνεται. Δεν διεκδικεί το μονοπώλιο της αλήθειας και της «σωστής» άποψης. Δεν αναζητεί την μάταιη «ιδεολογική» ενότητα και καθαρότητα. Δεν λειτουργεί με τον φανερό ή κρυφό πόθο του «δημοκρατικού συγκεντρωτισμού». Δεν την συγκινούν οι χιλιαστικού τύπου τελικές αρμονίες. Διεκδικεί αλλαγές και μεταρρυθμίσεις «εδώ και τώρα» στην κοινωνία και την οικονομία, στην πολιτική και στις σχέσεις μας μεταξύ μας και με τη φύση. Επιδιώκει συμμετοχή και αυτόνομη δράση μαζί με τις ευρύτερες δυνατές κοινωνικές και πολιτικές συμμαχίες, στους θεσμούς και στη κοινωνία των πολιτών. Δεν πέφτει εύκολα στις απατηλά ενωτικές συναισθηματικές κραυγές και επικλήσεις. Αποφεύγει τις ορολογίες που προέρχονται από τη στρατιωτική οργάνωση και δράση, από την ιατρική ή ακόμη και την... ανθοκομία. Επιμένει αναλυτικά και πολιτικά, διεκδικεί να είναι γνήσιο τέκνο του Διαφωτισμού και του ορθολογισμού. Και έχει αποδείξει ότι, όταν χρειάζεται από τις δουλείες και τις ανάγκες της συγκυρίας, μπορεί αξιόπιστα και πειστικά να μιλήσει και το λόγο του γνήσιου συναισθήματος, του πάθους, της ακατανόητης για πολλούς ανιδιοτέλειας και προσφοράς. Το θυμιζουμε και αυτό γιατί ακόμα και σήμερα πολλοί δεν φαίνονται να μπορούν να κατανοήσουν πολλά από τα όσα πραγματικά και όχι προχρονολογημένα διαπίστωσαν κατα τη διάρκεια του αντιδικτατορικού αγώνα, την σχετική έκλειψη των «προετοιμασμένων για όλα» και την πληθωρική παρουσία και προσφορά των «οργανωτικά και ιδεολογικά χαλαρών»......
Αυτή η ανανεωτική και συνεχώς ανανεούμενη και εμπλουτιζόμενη αριστερά δεν ανήκει προνομιακά σε κανέναν παρά μόνο σε όσους έτσι την αντιλαμβάνονται και έτσι την υπηρετούν και αξιοποιούν. Ευχόμαστε να αυξάνονται και να πληθύνονται χωρίς διακρίσεις καταγωγής και προέλευσης, οικογενειακών ή κομματικής επετηρίδας περγαμηνών, εντός και εκτός κομμάτων . Και θέλουμε όλοι μαζί να την φέρουμε στο προσκήνιο της κεντρικής πολιτικής, ως άποψη και πρόταση, χρήσιμη και κρίσιμη για την ανάπτυξη της ελληνικής κοινωνίας.
Με αυτήν την κληρονομιά, με αυτές τις προδιαθέσεις, με αυτήν την φιλοδοξία υπήρξαμε, δράσαμε, υπάρχουμε, δρούμε και διεκδικούμε να μπορούμε να συνεχίσουμε να υπάρχουμε και να δρούμε ο καθένας στον χώρο που επέλεξε να βρίσκεται ή εκτός οργανωμένων πολιτικών χώρων.
Η συγκυρία φαίνεται να είναι αρνητική. Η ελληνική πολιτική ζωή σήμερα δεν φαίνεται να «δεξιώνεται» με ιδιαίτερη προθυμία την ανανεωτική αριστερά. Πληθαίνουν οι συμβουλές της συμμόρφωσης και οι επιταγές της υποταγής. Στο όνομα φυσικά του γενικότερου καλού, της ενότητας και συσπείρωσης, μιας «νέας» αριστεράς. Στην κοινωνία μας αναπτύσσονται ποικίλες τάσεις που ωθούν προς το συντηρητισμό, τον καταναλωτικό ατομικισμό, την αχαλίνωτη εκμετάλλευση των εργαζομένων, την χυδαία και κοντόθωρη «αξιοποίηση» του φυσικού κεφαλαίου, τον κάθε είδους θρησκευτικό και μυστικιστικό ανορθολογισμό, έναν επικίνδυνο εθνικιστικό αυτισμό, έναν νέο και αδιέξοδο αντιευρωπαϊσμό, μια χαζοχαρούμενη και τηλεκατευθυνόμενη αντίληψη για την κουλτούρα και την πληροφόρηση. Απέναντι σε αυτά μας προτείνεται να ασχοληθούμε με τα «δικά» μας με «συνέπεια» (όπως λένε αδιάκοπα οι πάντες όταν θέλουν να «επαινέσουν» το ΚΚΕ...), μη ενοχλώντας δηλαδή ουσιαστικά και καθημερινά τις σημερινές εξελίξεις και αφήνοντας μας ένα λαμπρό μέλλον όταν θα είναι «ο καιρός εγγύς»...! Σε μια παρόμοια αντίληψη εντάσσεται στον πυρήνα της και η διαλαλoύμενη «αριστερή στροφή» του ΣΥΝ : θεσμικός αναχωρητισμός (μπας και πέσει στην παγίδα του «κυβερνητισμού», ό,τι κι αν σημαίνει αυτό ! ), πολιτικός μημουαπτισμός (ακόμα και το Κόμμα της Ευρωπαϊκής Αριστεράς ελέγχεται ως κρυπτοκεντροαριστερό...), δυσπιστία έως και άρνηση απέναντι στις διαρθρωτικές αλλαγές και τις μεταρρυθμίσεις (του ασφαλιστικού, του φορολογικού, της αυτοδιοίκησης, της εξωτερικής και της ευρωπαϊκής πολιτικής...), ακόμα κι αυτές που περιλαμβάνονται εν σπέρματι ή και ρητά στα επίσημα κείμενα του! Στην επέκταση της μια τέτοια λογική όχι μόνο δεν είναι αριστερή αλλά οδηγεί σε απρόσμενες συντηρητικές αναδιπλώσεις.
Η συγκυρία φαίνεται λοιπόν αρνητική και οι πάγιες θέσεις της ανανεωτικής αριστεράς εμφανίζονται μειοψηφικές ακόμα και στον ίδιο τον χώρο όπου κινείται ένα σημαντικό τμήμα της. Όμως οι αντιφάσεις και τα αδιέξοδα της γραμμής που πλειοψηφεί εκεί είναι ήδη ορατά. Θα αρκούσε να δει κανείς, και είναι ορατό από τώρα ήδη, το πώς θα εφαρμόσει την απόφαση για αναχωρητισμό και άρνηση συνεργασιών στους θεσμούς της αυτοδιοίκησης. Θα φανεί μόλις επανέλθουν, και θα επανέλθουν, στο προσκήνιο τα λεγόμενα εθνικά ζητήματα και οι θέσεις για λύσεις τους. Ή όταν θα ανακάμψει ο αναγκαίος και αναπόφευκτος διάλογος για την πολιτική ενοποίηση της Ευρώπης, που ήδη σε άλες χώρες προκαλεί νέες τοποθετήσεις και πρωτοβουλίες, και όχι πάντα προς την κατεύθυνση της γενικολογίας (που είναι άραγε η πρόταση για ένα «άλλο» Σύνταγμα που θα μας παρουσίαζαν οι οπαδοί της «αριστερής στροφής» και της «αντιπαγκοσμιοποίησης» ;) ή της εθνικής αναδίπλωσης. Ή όταν θα ξαναρχίσει ο διάλογος για την περιφερειακή ανασυγκρότηση του κράτους και την αναβάθμιση της αυτοδιοίκησης, από τους μητροπολιτικούς δήμους έως το σχέδιο Καποδίστρια και τις αναγκαίες μετεξελίξεις του, την προγραμματική, πολιτική και οικονομική αυτοτέλεια των ΟΤΑ, προβλήματα και μεταρρυθμίσεις που δεν διασκεδάζονται με γενικούρες περι «νεοφιλελευθερισμού» και αντιφορολογικά κηρύγματα , που ειρήσθω εν παρόδω θυμίζουν καμιά φορά ό,τι το πιο νεοφιλελεύθερο και συντηρητικό έως και αντιδραστικό υπάρχει στη σχετική φιλολογία..., και διασκεδάζουν τους ειδικούς αλλά και τους υπεύθυνους της αυτοδιοίκησης, περιλαμβανομένων και των φίλων των οπαδών της αριστερής στροφής, που εν προκειμένω αναδεικνύεται ως συντηρητισμός...
Δεν στρίβει, όμως, όλη η κοινωνία προς τη στασιμότητα και τη συντηρητική απλή αναπαραγωγή της. Είναι υπαρκτή και δραστική και η Ελλάδα της δημιουργίας, της καινοτομίας, του διαρκούς και προοδευτικού εκσυγχρονισμού, της κοινωνικής αυτενέργειας, της οικολογικής εγρήγορσης, της πρακτικής αλληλεγγύης, της εξωστρέφειας με αυτοπεποίθηση, της ανεκτικότητας και της ενεργού συμμετοχής. Εκεί βλέπουμε τις θέσεις και τις αντιλήψεις της ανανεωτικής αριστεράς να κολυμπάνε σαν το ψάρι στο νερό, άσχετα από την οργανωτική ή κομματική παρουσία της. Η Ελλάδα αυτή μιλάει τη γλώσσα της ανανεωτικής αριστεράς όπως ο κ. Ζουρνταίν του Μολιέρου χρησιμοποιούσε την πρόζα, χωρίς να το ξέρει...! Θεωρούμε καθήκον μας να συμβάλουμε, με κάθε πρόσφορο τρόπο, στην ανάδειξη αυτής της γλώσσας σε διεκδίκηση και απαίτηση, σε πολιτική πράξη, σε στοιχείο της διακυβέρνησης και συνεχούς και ισχυρής μεταρρύθμισης. Μας ενδιαφέρει η διαμόρφωση ιδεολογικών, κοινωνικών και πολιτικών συνεργασιών και συμμαχιών, όταν αυτή η γλώσσα έχει τη δυνατότητα να ακούγεται, να μιλιέται και να επηρεάζει αποφασιστικά τις εξελίξεις. Αυτή η κατεύθυνση πρέπει εξ ορισμού να συνοδεύεται από προγραμματικές θέσεις και παρεμβάσεις, από τακτικές παραδοχές και από σημαντική προσπάθεια κατανόησης των δυσκολιών προσαρμογής και εφαρμογής.
Προς τούτο είναι αναγκαίο να επικαιροποιήσουμε τις δοκιμασμένες μεθόδους της πολιτικής δράσης και του ορθού λόγου. Να ανοίξουμε ξανά και ξανά το διάλογο για την πολιτική, για τις θέσεις που θέλουμε να προωθήσουμε στην κοινωνία και την πολιτική. Να ξαναζωντανέψουμε την αναζήτηση και την κριτική ανάλυση, παράλληλα με την προώθηση των δράσεων και παρεμβάσεων που αναδεικνύουν και επιβεβαιώνουν τις ιδέες και προτάσεις της ανανεωτικής αριστεράς. Να αναζητήσουμε και ας αναλύσουμε τους χώρους και τα ζητήματα στα οποία διαπιστώνεται έλλειμμα παρουσίας και παρέμβασης της ανανεωτικής αριστεράς. Να ενισχύσουμε με κάθε τρόπο την επαφή και το διάλογο, εντός και εκτός οργανωμένων πολιτικών σχηματισμών την κοινή παρουσία με τους πολίτες γενικά, και ιδιαίτερα με όσους αναζητούν δρόμους για την αριστερά και μέσα στον ευρύτατο χώρο της δημοκρατικής αριστεράς και της κοινωνίας των πολιτών. Να μαζέψουμε και να συστηματοποιήσουμε, και μαζί τους, τις γνώμες τους, τις επιδιώξεις τους, τις προτάσεις τους, τις διαθεσιμότητες τους. Όσοι παίρνουμε πρωτοβουλίες προς αυτές τις κατευθύνσεις εργαζόμαστε σε συνθήκες πολιτικού εργαστηρίου, δημιουργούμε ένα χώρο διαλόγου και κοινής δημόσιας έκφρασης της ανανεωτικής αριστεράς, βοηθούμε στη σύγκλιση και συσπείρωση της, κάτι που θα είναι χρήσιμο και το σύνολο της πολιτικής ζωής του τόπου. Στο άμεσο μέλλον ελπίζω όλα αυτά να αποτελούν κοινό κτήμα των πολιτών της αριστεράς και όχι μόνον, και μάλιστα σε συνθήκες δημοσιότητας μια και η πολιτική, τουλάχιστον όπως την αντιλαμβανόμαστε, είναι κατεξοχήν δημόσια υπόθεση...
Εκτύπωση στις: 2024-04-20
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=1149