Η εκμετάλλευση της τραγωδίας
Τάκης, Καμπύλης
Τα Νέα, 2006-05-22
Ο ΟΡΟΣ «γενοκτονία» (και εθνοκάθαρση) καθορίστηκε για πρώτη φορά το 1948. Ουσιαστικά ήταν η πρώτη κορυφαία σύμβαση των μελών του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών στο κλίμα της νέας εποχής μετά τον B’ Παγκόσμιο Πόλεμο. H αφορμή και η αιτία ήταν το Ολοκαύτωμα, αλλά απο τότε μέχρι σήμερα ο όρος χρησιμοποιήθηκε σε αρκετές περιπτώσεις, με τελευταίες τις σφαγές στη Ρουάντα και το Νταρφούρ.Σύμφωνα με τη σύμβαση, δύο είναι οι προϋποθέσεις για τον χαρακτηρισμό της γενοκτονίας: Να υπήρχε ένα κεντρικά εκπονημένο σχέδιο εξόντωσης του συνόλου ή μέρους μιας ομάδας. Και - δεύτερον - η ομάδα αυτή να ενοχοποιείται λόγω της καταγωγής της (λόγω της διαφορετικότητάς της, όπως αυτή ερμηνεύεται από τον διώκτη).
Ωστόσο στην περίπτωση των Ποντίων, το ζήτημα έχει και μία άλλη διάσταση.
Αν η σύμβαση κυρώθηκε μόλις το 1948, μπορεί άραγε αυτή να έχει και αναδρομική ισχύ;
Μπορεί κάποιος να δικαστεί για ένα έγκλημα ακόμη και αν η πράξη του δεν αναγνωριζόταν ως τέτοια την εποχή που το διέπραττε; Ιδίως όταν η γέννηση των εθνικισμών ευνοούσε τέτοιες πρακτικές από όλες τις πλευρές;
Το ερώτημα έχει σημασία και επειδή ουδέποτε μέχρι το 1994 - σχεδόν έναν αιώνα μετά την «ποντιακή γενοκτονία» - είχε τεθεί (είτε επίσημα από την Ελλάδα είτε από κάποια ποντιακή οργάνωση) σχετικό ζήτημα, όταν για παράδειγμα οι Αρμένιοι όχι μόνο το 1916 αλλά και το 1948 έβαζαν (και βάζουν) με επιμονή το σχετικό αίτημα.
Για το Ποντιακό εκφράζονται ιστορικά βάσιμες αμφιβολίες, κυρίως ως προς την πραγματική έκταση της σφαγής. Για παράδειγμα, συχνά υποστηρίζεται (και) σήμερα ότι περίπου 350.000 Έλληνες Πόντιοι σφαγιάστηκαν από τους Τούρκους. Ωστόσο, τον συγκεκριμένο αριθμό δεν είχε δεχθεί ούτε η κυβέρνηση του Βενιζέλου, χαρακτηρίζοντάς τον υπερβολικά φουσκωμένο. (Αν συνέβαινε κάτι τέτοιο, τότε θα είχαν έρθει στην Ελλάδα με την ανταλλαγή πληθυσμών μόλις 40.000-50.000 Πόντιοι!)
Άλλωστε, στον Ανατολικό Πόντο (Τραπεζούντα) μητροπολίτες και ποντιακές ελίτ είχαν σχετικά καλές σχέσεις με τους Τούρκους. Οι σφαγές έγιναν κυρίως στον Δυτικό Πόντο (Σαμψούντα) και ουσιαστικά μετά τη ρωσική εισβολή και ανακήρυξη ανεξάρτητου αρμενικού κράτους - με τους οποίους συμμάχησαν Πόντιοι αντάρτες. Και ενώ υπήρξαν περιοχές εντός της πρώην Οθωμανικής Αυτοκρατορίας (π.χ. το Βαν) όπου οι Αρμένιοι αποτελούσαν την πλειοψηφία ώστε να θεμελιώνεται το αίτημα της εθνικής ανεξαρτησίας, αντίστοιχο βιλαέτι με ποντιακή πλειοψηφία δεν υπήρξε!
Εξάλλου είναι πλέον γνωστή, την ίδια περίοδο, η έκταση των διωγμών εναντίον μειονοτικών ομάδων εντός των συνόρων των νεογέννητων κρατών στα Βαλκάνια. Έλληνες, Σέρβοι, Βούλγαροι και Τούρκοι προσπάθησαν να «καθαρίσουν» τα νεοαποκτηθέντα εδάφη τους από μειονότητες στο πλαίσιο και της «εθνικής ολοκλήρωσης», αλλά κυρίως για να διασφαλίσουν ότι στο μέλλον δεν θα υπάρξουν διεκδικήσεις. Και αυτή η προσπάθεια δεν έγινε με το «σεις» και με το «σας».
Τα ιστορικά γεγονότα όταν φορτίζονται συναισθηματικά και ιδίως με όρους εθνικιστικού - φυλετικού μίσους (οι καλοί και οι κακοί είναι τέτοιοι, διαχρονικά, λόγω ράτσας), απλώς καλύπτουν την πραγματική προσπάθεια: Να στιγματισθεί ο άλλος εθνικισμός με όρους του δικού μας εθνικισμού.
Λες και η Ιστορία περιφρουρείται εκ των υστέρων...
Εκτύπωση στις: 2024-04-26
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=1167