Στενά, Λωζάννη και αναθεωρήσεις
Γιώργος, Κακλίκης
Τα Νέα, 2021-04-13
Η δήλωση, πριν από μερικές εβδομάδες, του προέδρου του τουρκικού Κοινοβουλίου περί αποχώρησης της χώρας από τη Συνθήκη του Μοντρέ προκάλεσε απορίες αλλά όχι εκπλήξεις. Χρόνια πριν, ο τούρκος πρόεδρος είχε μιλήσει για την «πατρίδα της καρδιάς του» και την επιθυμία του για αναθεώρηση της Συνθήκης της Λωζάννης. Σήμερα δηλώνει πως η διάνοιξη της Διώρυγας της Κωνσταντινούπολης θα αρχίσει να υλοποιείται από το καλοκαίρι του 2021. Υπερφίαλο σχέδιο απεξάρτησης της Τουρκίας από τις δεσμεύσεις της Συνθήκης του Μοντρέ. Ο πρόεδρός της επιθυμεί να ελέγχει πλήρως μια νέα υδάτινη δίοδο, η οποία, συγγενής με τις προσοδοφόρες Διώρυγες του Σουέζ και του Παναμά, θα αποφέρει κέρδη στην Αγκυρα που - σε αντίθεση με τα Στενά - θα έχει τη δυνατότητα να επιβάλει όρους σε όσους επιθυμούν να τη διαπλεύσουν.
Γνωρίζει ο τούρκος πρόεδρος ότι η ανατροπή της Συνθήκης του Μοντρέ χρειάζεται τη συναίνεση των άλλων κρατών που την έχουν υπογράψει. Επιλέγει έτσι την παράκαμψη των Στενών με την αιτιολογία του κορεσμού τους από τον επικίνδυνα αυξανόμενο αριθμό των διερχόμενων πλοίων και προβάλλει οικολογικές ανησυχίες στις οποίες εντάσσει και τους κινδύνους από ενδεχόμενα ατυχήματα. Υπάρχει το προηγούμενο της μεγάλης ζημιάς που είχε προκαλέσει ρουμανικό ναυάγιο, με τις εκρήξεις του να συγκλονίζουν την Κωσταντινούπολη και το κουφάρι του να εμποδίζει επί χρόνια τον διάπλου του Βοσπόρου. Υπονοεί, βέβαια, ο ηγέτης της Τουρκίας πως αντίστοιχα ατυχήματα όχι μόνο περιβαλλοντική ζημιά μπορεί να προκαλέσουν, αλλά και κυκλοφοριακή, με όποιο κόστος αυτή συνεπάγεται από πλευράς χρόνου και χρήματος. Το πρόσφατο συμβάν στη Διώρυγα του Σουέζ ασφαλώς θα το χρησιμοποιήσει επιχειρηματολογώντας υπέρ της διάνοιξης της νέας διώρυγας που θα αποτελέσει το διαμάντι στο στέμμα του 2023, έτος γενέθλιο της Τουρκικής Δημοκρατίας.
Πέρα όμως από όσα ηχηρά εκστομίζει ο τούρκος πρόεδρος, άξια προσοχής είναι η επισήμανσή του πως δεν έχει πρόθεση αποχώρησης από τη Συνθήκη του Μοντρέ, αλλά ότι αυτό δεν μπορεί να αποκλειστεί για το μέλλον! Το γεωπολιτικό και στρατηγικό μέγεθος που αισθάνεται ότι παίρνει η χώρα του τον εμπνέει για κάτι τέτοιο, αλλά σε μια πιο κατάλληλη στιγμή. Οπως το ίδιο σκέφτεται και για τη Συνθήκη της Λωζάννης, που τόσο ενοχλητική τη θεωρεί για την πραγματοποίηση των φιλοδοξιών του.
Αν και η Δύση έδειξε πρόσφατα να αφυπνίζεται από τον λήθαργο που της στερούσε τη δυνατότητα να συνειδητοποιήσει τους μεγάλους γεωπολιτικούς και οικονομικούς κινδύνους που ελλοχεύουν πίσω από τις αναθεωρητικές πρωτοβουλίες του τούρκου ηγέτη, δεν παύει να πλανάται το ερωτηματικό αν η αφύπνιση των Βρυξελλών θα διαρκέσει ή, με μια νέα προσχηματική υποχώρηση των τουρκικών προκλήσεων, το κέντρο της Ευρώπης θα ακολουθήσει την πεπατημένη του εφησυχασμού και της μηχανιστικής εφαρμογής των κλασικών λογιστικών του πρακτικών. Πρακτικών που αντί να εξυπηρετούν το γόητρο και τα συμφέροντά του, το υποβαθμίζουν σε έναν άτολμο ουραγό που, προκειμένου να πάρει σημαντικές πολιτικές πρωτοβουλίες, εξακολουθεί να περιμένει παθητικά τις επιλογές της Ουάσιγκτον. Και είναι κρίμα διότι η εικόνα του ουραγού δεν είναι αυτή που επιθυμούν οι πολίτες της Ευρώπης, που εξακολουθούν να πιστεύουν στο μέλλον της.
Εκτύπωση στις: 2024-04-26
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=11691