Ενώπιον μιας νέας «εθνικής ήττας»;
Φίλιππος, Σαββίδης
Τα Νέα, 2021-04-24
Το Κυπριακό βρίσκεται στο χειρότερο σημείο από την τουρκική εισβολή του 1974. Οι προοπτικές λύσης - επανένωσης απομακρύνονται και μια νέα «εθνική ήττα» είναι πιο ορατή από ποτέ.
Οι προσδοκίες για σπάσιμο του αδιεξόδου και γεφύρωσης του χάσματος στην άτυπη πενταμερή έχουν ψαλιδιστεί. Το καλύτερο που αναμένεται είναι μια φόρμουλα διατήρησης ζωντανής της διαδικασίας. Η τουρκική πλευρά, εκμεταλλευόμενη τα λάθη και την ατολμία της ελληνοκυπριακής πλευράς, την απογοήτευση μεγάλου μέρους της τουρκοκυπριακής κοινότητας και την κόπωση του ευρωπαϊκού και του διεθνούς παράγοντα, προσέρχεται στη συνάντηση με «νέες ιδέες» για «δύο κράτη».
Ανασκοπώντας τα τελευταία είκοσι χρόνια, που το Κυπριακό βρέθηκε δύο φορές μια ανάσα πριν από τη λύση, βλέπουμε καθαρά τις συνέπειες της μη λύσης:
Ετος 2004: Με μοχλό την πολιτική του Ελσίνκι και καταλύτη την πορεία ένταξης της Κύπρου στην ΕΕ και την ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας, φτάσαμε στο Σχέδιο Ανάν που οδηγούσε σε επανένωση της Κύπρου εντός ΕΕ. Τα όποια μειονεκτήματά του αντιμετωπίζονταν αποτελεσματικά από τη δυναμική της επανένωσης και της συμμετοχής στις ευρωπαϊκές διαδικασίες. Τρία χρόνια μετά τη λύση θα ολοκληρωνόταν η επιστροφή εδαφών, συμπεριλαμβανομένων της Μόρφου και της Αμμοχώστου και θα αποχωρούσαν τα τουρκικά στρατεύματα με εξαίρεση έναν μικρό αριθμό, η συνέχιση της παρουσίας του οποίου θα επανεξεταζόταν το 2018. Η κατάληξη της προσπάθειας αυτής είναι γνωστή: οι Ελληνοκύπριοι απέρριψαν το σχέδιο λύσης και οι Τουρκοκύπριοι το αποδέχτηκαν.
Ετος 2017: Με τον μετριοπαθή Μουσταφά Ακιντζί στο τιμόνι των Τουρκοκυπρίων αναπτερώθηκαν οι ελπίδες για λύση. Επειτα από σκληρές διαπραγματεύσεις οδηγηθήκαμε στο «Πλαίσιο Γκουτέρες» το οποίο, μεταξύ άλλων, υιοθετούσε την ανάγκη προσαρμογής του χάρτη που κατατέθηκε από την τουρκοκυπριακή πλευρά για να αντιμετωπιστούν οι ανησυχίες των Ελληνοκυπρίων και να διασφαλιστεί η επιστροφή, εκτός της Αμμοχώστου, και της Μόρφου. Στο κρίσιμο κεφάλαιο «Ασφάλεια - Εγγυήσεις», ο Γκουτέρες διατύπωσε πειστικά ότι ένα σύστημα με δικαίωμα μονομερούς επέμβασης δεν θα ήταν βιώσιμο ούτε αποδεκτό. Πρότεινε τη δραστική μείωση των στρατευμάτων από την πρώτη μέρα εφαρμογής της λύσης και την αναθεώρηση των Συνθηκών Συμμαχίας και Εγγυήσεως, κάτι που η Αγκυρα έδειχνε έτοιμη να αποδεχτεί. Ωστόσο, στο παρά πέντε η συμφωνία ναυάγησε. Ο Γενικός Γραμματέας, επιμερίζοντας τις ευθύνες και στις δύο πλευρές, ευχήθηκε με δραματικό τρόπο «καλή τύχη στους ανθρώπους της Κύπρου, στον Βορρά και στον Νότο».
Τρία χρόνια μετά, ο μετριοπαθής Μουσταφά Ακιντζί έχασε την ηγεσία των Τουρκοκυπρίων και στη θέση του εκλέχτηκε ο σκληροπυρηνικός Ερσίν Τατάρ. Το χάσμα μεταξύ των δύο κοινοτήτων διευρύνθηκε. Η Τουρκία σκλήρυνε τη στάση της. Στο ελεύθερο τμήμα της Κύπρου η διαφθορά έχει διαβρώσει το σύστημα διακυβέρνησης καθορίζοντας τις αποφάσεις και οδηγώντας το κύρος και την αξιοπιστία της ελληνοκυπριακής πλευράς στο ναδίρ.
Ενώ το 2004 ήταν δεδομένη η επιστροφή της Μόρφου και της Αμμοχώστου, το 2017 έγινε σκληρή προσπάθεια για να συμπεριληφθεί η Μόρφου στα εδάφη που θα επιστρέφονταν. Το 2021 χάνεται η Μόρφου ενώ κινδυνεύει να χαθεί και η Αμμόχωστος. Η Τουρκία συνεχίζει να αλωνίζει στην κυπριακή ΑΟΖ, ακυρώνοντας την ερασιτεχνική πολιτική της Λευκωσίας η οποία διαβεβαίωνε ότι η ΑΟΖ ήταν θωρακισμένη και η τουρκική πολιτική για την Αμμόχωστο μπλόφα. Η δε πολιτική των «τριμερών συνεργασιών» στην πράξη αποδείχτηκε έωλη και αναποτελεσματική. Παράλληλα, συνεχίζεται η αλλοίωση του δημογραφικού και πολιτισμικού χαρακτήρα των κατεχομένων, οι ελληνοκυπριακές περιουσίες εξακολουθούν να γίνονται αντικείμενο εκμετάλλευσης και δεν έχει φύγει ούτε ένας τούρκος στρατιώτης.
Το πιο πάνω πλαίσιο, χωρίς δραματική αλλαγή των δεδομένων και τολμηρές και πειστικές πρωτοβουλίες από την ελληνοκυπριακή πλευρά, μπορεί να οδηγήσει σε μια δεύτερη «εθνική ήττα» στην Κύπρο. Η «νέα πραγματικότητα» που θα διαμορφωθεί θα θέσει υπό διαρκή ομηρεία το ελεύθερο τμήμα του νησιού και την εξωτερική πολιτική της Ελλάδας. Θα είναι, δε, μια μόνιμη απειλή για την ασφάλεια και τη σταθερότητα στην ευρύτερη περιοχή και πηγή έντασης εντός και εκτός Κύπρου.
Εκτύπωση στις: 2024-04-19
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=11726