«Ο κορονοϊός δεν θα εξαφανιστεί!»

Ηλίας, Μόσιαλος

Συνέντευξη στη Ν.Βεργου, Η Εφημερίδα των Συντακτών, 2021-04-29

Τη δραματική προειδοποίηση πως «αν δεν γίνουν μαζικοί εμβολιασμοί σε όλο τον πλανήτη, οι ανισότητες μεταξύ Βορρά και Νότου θα διευρυνθούν, όπως θα αυξηθεί και ο κίνδυνος των μεταλλάξεων» απευθύνει ο Ηλίας Μόσιαλος. «Ο κορoνοϊός δεν θα εξαφανιστεί και θα χρειαστεί να κάνουμε αναμνηστικές δόσεις για να καλύψουμε τις νέες μεταλλάξεις» τονίζει ο πρώην υπουργός Επικρατείας, καθηγητής Πολιτικής της Υγείας στο London School of Economics, σε μία εφ’ όλης της ύλης συνέντευξη στην «Εφ.Συν.» για την Covid-19.

Για την Ελλάδα υποστηρίζει ότι, αν έχουμε την αναμενομένη διαθεσιμότητα εμβολίων, το σύνολο σχεδόν των ενηλίκων θα μπορούσε να εμβολιαστεί μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2021. Επαναλαμβάνει τη χιλιοειπωμένη διαπίστωση για ένα «σύστημα υγείας στην Ελλάδα υποχρηματοδοτούμενο, που πιέζεται, και ένα εμβρυϊκό σύστημα πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας» και τονίζει: «Οι αποφάσεις για την πανδημία είναι πάντα πολιτικές» και το τι κατάφερε η Ελλάδα «θα κριθεί συνολικά μετά τον έλεγχο της πανδημίας».

● Μετά από έναν χρόνο Covid-19, με δεύτερο Πάσχα στην πόλη για τους πολίτες, το τρίτο επιδημικό κύμα του ιού εξελίσσεται σφοδρότερα. Ποια λάθη έγιναν; Τι κάνουμε τώρα;

Το περσινό Πάσχα ακολούθησε ένα επιτυχημένο καθολικό λοκντάουν στη χώρα, έγκαιρο σε σχέση με άλλες χώρες της Νότιας Ευρώπης -Ιταλία, Ισπανία- που είχαν δεκάδες χιλιάδες θύματα λόγω της ολιγωρίας των κυβερνήσεών τους. Δεν θα μπορούσαμε όμως να είμαστε τώρα σε καλύτερο σημείο. Αφενός αντιμετωπίζουμε το μεταδοτικότερο βρετανικό στέλεχος του ιού και αφετέρου τους τελευταίους μήνες δεν εφαρμόστηκε αυστηρό λοκντάουν. Τώρα χρειάζεται αυστηρή τήρηση των μέτρων δημόσιας υγείας ενόσω συνεχίζονται οι εμβολιασμοί. Ταυτόχρονα, εντατική προσπάθεια για να πειστούν οι μεγαλύτεροι σε ηλικία να εμβολιαστούν. Η χώρα μας, όπως και όλες οι χώρες της Ευρώπης, οργάνωσε τους εμβολιασμούς. Υπήρξαν όμως ασάφειες στην επικοινωνιακή πολιτική και στην εκλαΐκευση των μηνυμάτων για τον εμβολιασμό. Πρέπει να κατανοήσουμε τις ενστάσεις που μπορεί να έχουν ορισμένοι συμπατριώτες μας και να εξηγήσουμε τα εξαιρετικά σημαντικά οφέλη των εμβολίων. Αυτό δεν μπορεί να γίνει με δασκαλίστικο και επιθετικό τρόπο.

● Ο τουρισμός άνοιξε στις 19 Απριλίου πιλοτικά με αρνητικό τεστ 72 ωρών ή πιστοποιητικό εμβολιασμού και ο πρωθυπουργός εξήγγειλε την επιστροφή στην «κανονικότητα» με ορόσημο τη 15η Μαΐου, οπότε ανοίγει ολικά ο τουρισμός. Θεωρείτε το άνοιγμα πρόωρο; Θα έπρεπε και οι κάτοικοι της χώρας -και για λόγους ισονομίας- να μπορούν να μετακινούνται με τις ίδιες προϋποθέσεις;

Καταρχάς δεν αναμένω ότι θα αρχίσουν να εισρέουν τουρίστες τους επόμενους 2 μήνες. Ισως δούμε την αύξηση εισροών από τον Ιούλιο και μετά. Από τα δεδομένα που συλλέχθηκαν για το 2020 γνωρίζουμε ότι η συντριπτική πλειονότητα των κρουσμάτων της καλοκαιρινής περιόδου ήταν εγχώρια και όχι εισαγόμενα. Αυτό δεν σημαίνει ότι το ρίσκο είναι μηδενικό, αλλά φέτος η επιπρόσθετη διασφάλιση είναι ότι ένα μεγάλο ποσοστό όσων τελικά έρθουν θα είναι εμβολιασμένοι. Μέχρι τον Ιούλιο θα έχει επίσης εμβολιαστεί και ένα σχετικά μεγάλο ποσοστό των Ελλήνων πολιτών και, αν έχουμε την αναμενομένη διαθεσιμότητα εμβολίων, το σύνολο σχεδόν των ενηλίκων θα μπορούσε να εμβολιαστεί μέχρι τον Σεπτέμβριο. Με τις μετακινήσεις των Ελλήνων το Πάσχα υπάρχει ένα τεχνικό θέμα σε σχέση με τη δυνατότητα της χώρας να κάνει μαζικά τεστ με άμεσα αποτελέσματα για 1-1,5 εκατομμύριο πολίτες. Είναι εξαιρετικά δύσκολο, καθότι τα χιλιάδες τεστ που γίνονται αυτή την περίοδο διεκπεραιώνονται με δυσκολία. Αν άφηνε, δε, η πολιτεία να μετακινηθούν μόνο όσοι μπορούν να πληρώσουν το τεστ ιδιωτικά, θα ήταν καταπάτηση της ισονομίας και θα ευνοούσε τους πλούσιους.

● Η κυβέρνηση βασίζεται στην αυτοδιάγνωση -τα self tests- για να ανοίξει δραστηριότητες. Μιλάει για λιγότερο του 1 στα 1.000 ψευδώς αρνητικά self-tests, ανάγοντάς τα έτσι σε περισσότερο έγκυρα από τον μοριακό έλεγχο, τη στιγμή που διεθνείς επιστημονικοί φορείς τα θεωρούν αμφιλεγόμενα εργαλεία και κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου. Πόσο ασφαλής είναι η επιλογή αυτή;

Τα self tests συχνά δίνουν σημαντικό ποσοστό ψευδώς αρνητικών αποτελεσμάτων. Γι’ αυτό είχα ζητήσει να γίνονται τεστ 2 φορές την εβδομάδα στα σχολεία. Θα πρέπει η κυβέρνηση να δρομολογήσει την επαλήθευση με μοριακό τεστ σε ένα τυχαίο δείγμα ώστε να διαπιστωθεί το ακριβές ποσοστό των ψευδώς αρνητικών.

● Πώς θα αντέξει το ΕΣΥ με τόση πίεση και χωρίς ουσιαστική ενίσχυση;

Εχουμε ένα σύστημα υγείας που πιέζεται και υπό αυτήν την έννοια επιβάλλεται η κατά το δυνατόν μεγαλύτερη εφαρμογή των μέτρων δημόσιας υγείας, ώστε να μην υπάρχει μεγαλύτερη διασπορά του ιού. Προφανώς το σύστημα υγείας πρέπει να ενισχυθεί περαιτέρω και να υπάρχει ενιαία διοίκηση -δημόσια, στρατιωτικά νοσοκομεία και ιδιωτικός τομέας- και ενιαίος προγραμματισμός για τους επόμενους μήνες. Επιθυμητό θα ήταν να είχαμε περισσότερες ΜΕΘ, αλλά δεν αρκούν μόνο τα κρεβάτια και οι αναπνευστήρες. Χρειαζόμαστε και το κατάλληλο και εξειδικευμένο ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό.

● Το ΕΣΥ μετατρέπεται σε σύστημα υγείας μιας νόσου, οι επιστημονικοί φορείς κάνουν λόγο για μια νέα «πανδημία» υποθεραπευόμενων ασθενών, ενώ η πλεονάζουσα θνησιμότητα που καταγράφει η χώρα μας, σύμφωνα με τα πρώτα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για το 2020, αφορά τη λοιπή νοσηρότητα και όχι την Covid. Πώς το σχολιάζετε;

Το σύστημα υγείας δεν έχει μετατραπεί ακόμη σε σύστημα υγείας αποκλειστικά για τον κορoνοϊό. Είναι σαφές πως πιέζεται έντονα, και εάν η πανδημία συνεχίσει σε αυτή την ένταση, τότε τα ζητήματα για τους ασθενείς που πάσχουν από άλλα σοβαρά προβλήματα (όπως οι καρδιοπαθείς και οι καρκινοπαθείς) θα συσσωρεύονται. Γι’ αυτό είναι κρίσιμης σημασίας να καταστρωθεί άμεσα ένα τεκμηριωμένο σχέδιο καταγραφής και αντιμετώπισης όσων ασθενών έμειναν πίσω.

● Κάνοντας έναν απολογισμό των επιδόσεων της χώρας στην πανδημία, ο κ. Μητσοτάκης δήλωσε πως τα πήγε πολύ καλύτερα σε σχέση με τις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες. Συμφωνείτε; Πώς εξηγείται το γεγονός ότι η χώρα μας, εσχάτως, στην ευρωπαϊκή κατάταξη ως προς τους θανάτους, καταλαμβάνει μία από τις τελευταίες θέσεις;

Ισχύει αυτό που λέτε για το τι συμβαίνει το τελευταίο διάστημα, αλλά αφορά μια συγκεκριμένη περίοδο. Μετά τον έλεγχο της πανδημίας θα κριθεί πώς τα πήγε η Ελλάδα συνολικά, λαμβάνοντας υπόψη και ορισμένα δυσμενή χαρακτηριστικά όσον αφορά τη χώρα: το ποσοστό των ηλικιωμένων (ιδιαίτερα των 80+) -από τα υψηλότερα ποσοστά στην Ε.Ε.-, το μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού που ζει στα δύο μεγάλα αστικά κέντρα (Αθήνα και Θεσσαλονίκη) όπου ευνοούνται οι περισσότερες και συχνότερες συναναστροφές, το ποσοστό τηλεργασίας -από τα χαμηλότερα στην Ευρώπη- πριν ξεσπάσει η πανδημία, το σημαντικό ποσοστό των ηλικιωμένων που ζει με τα παιδιά και τα εγγόνια, αυξάνοντας τις πιθανότητες ενδοοικογενειακής διασποράς, το σύστημα υγείας που είναι υποχρηματοδοτούμενο και το εμβρυϊκό σύστημα πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας.

● Αποδείχθηκε πρόσφατα η εργαλειοποίηση από την κυβέρνηση της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων του υπουργείου Υγείας. Πώς το σχολιάζετε;

Η διαχείριση της πανδημίας -άρα και η σύσταση της επιτροπής- δεν μπορεί να είναι μονοθεματική. Χρειαζόμαστε μια επιτροπή με ενισχυμένη παρουσία ειδικών της δημόσιας υγείας, των επιστημών της συμπεριφοράς και ανάλυσης των μεγάλων δεδομένων και ειδικών της επιχειρησιακής έρευνας. Αυτό δυστυχώς δεν έγινε. Από εκεί και πέρα οι αποφάσεις για την πανδημία είναι πάντα πολιτικές. Οι επιστήμονες γνωμοδοτούν και οι κυβερνήσεις αποφασίζουν. Οι όποιες διαφωνίες πρέπει να στρέφονται προς τους αποφασίζοντες και όχι τους προτείνοντες μέτρα.

● Ο κ. Μητσοτάκης δήλωσε πως η υγειονομική κρίση φτάνει στο τέλος της. Συμφωνείτε;

Προϋπόθεση για να ισχύσει αυτό στην Ευρώπη, στις χώρες του ΟΟΣΑ και σε άλλες χώρες υψηλού εισοδήματος είναι να επιτευχθούν υψηλά ποσοστά εμβολιασμών μέχρι τον Σεπτέμβριο, με παράλληλη τήρηση των μέτρων δημόσιας υγείας. Αυτό όμως δεν σημαίνει πως θα τελειώσει η πανδημία. Υπάρχουν χώρες που δεν έχουν ακόμα ξεκινήσει τους εμβολιασμούς, άλλες που δεν μπορούν να αντεπεξέλθουν στις τιμές των εμβολίων, όπου δυνητικά η αδιάκοπη μετάδοση του ιού αποτελεί μεγάλη απειλή για νέες μεταλλάξεις.

● Η Ελλάδα μετεωρίζεται μεταξύ υγειονομικής και οικονομικής κρίσης. Ποιο είναι το μείγμα μέτρων που θα ανταποκρίνεται και στις δύο -φαινομενικά αντικρουόμενες- ανάγκες και ποια η θέση της ανθρώπινης ζωής και της δημόσιας υγείας;

Προφανώς προέχουν η ανθρώπινη ζωή και η προστασία της δημόσιας υγείας. Παράλληλα είμαστε μια χώρα με υψηλά ποσοστά μακροχρόνια ανέργων, υψηλότατα ποσοστά ανεργίας στους νέους, με τεράστιες υγειονομικές και ψυχολογικές επιπτώσεις. Επομένως η υγεία και η οικονομία πάνε μαζί: όσο μικρότερη πίεση έχουμε στο σύστημα υγείας τόσο μεγαλύτερο θα είναι το άνοιγμα της οικονομίας και όσο καλύτερος είναι ο έλεγχος της πανδημίας τόσο μικρότερη θα είναι η διάρκειά της στη χώρα.

● Οι παγκόσμιες υγειονομικές κρίσεις είναι μια αυξανόμενη απειλή; Πώς προετοιμαζόμαστε;

Στο μέλλον ίσως αντιμετωπίσουμε όλο και συχνότερα φαινόμενα πανδημιών, κυρίως λόγω της κλιματικής αλλαγής. Απαιτείται σημαντική ενίσχυση των πολυπληθών χωρών για την ορθολογική οργάνωση των πολεοδομικών τους σχεδίων στις συνθήκες μαζικής εσωτερικής μετανάστευσης που αναμένονται και για την τήρηση των συνθηκών υγιεινής ώστε να μη δημιουργούνται εκρηκτικές συνθήκες ανάπτυξης ζωονόσων στους ανθρώπους. Πρέπει επίσης να είμαστε σε θέση να βρίσκουμε πού ξεκινάνε επιδημίες πριν εξελιχτούν σε πανδημίες, ενώ χρειαζόμαστε ισχυρότερη παγκόσμια διακυβέρνηση και ενίσχυση των συστημάτων δημόσιας υγείας, ιδιαίτερα στις πιο φτωχές χώρες (Ασία, Αφρική, Ν. Αμερική). Προϋπόθεση είναι οι πολιτικές αναδιανομής του παγκόσμιου εισοδήματος, κάτι που δεν έχει επιτευχθεί ούτε σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Επομένως χρειάζονται γενναίες αποφάσεις και συναίνεση των ισχυρότερων χωρών.

● Aπό πολύ νωρίς είχατε μιλήσει για την άρση των πατεντών των εμβολίων. Το υποστηρίζει ο ΠΟΥ, δεν το ασπάζεται η Ευρωπαϊκή Ενωση και δεν θέλει να το ακούει η βιομηχανία του φαρμάκου. Βρισκόμαστε μπροστά σε ένα απαρτχάιντ εμβολιασμών αλλά και εμβολιασμένων;

Είχα μιλήσει για την αγορά των πατεντών και τη μεταφορά τεχνογνωσίας από τις εταιρείες που τα ανακάλυψαν προς τις εταιρείες που έχουν τη δυνατότητα να τα παρασκευάσουν. Εάν είχα εισακουστεί, θα είχαμε έγκαιρα επάρκεια και δεν θα παρακολουθούσαμε σοβαρές εξάρσεις όπως αυτή στην Ινδία. Και τώρα μπορεί να γίνει αν οι οικονομικά ισχυρές χώρες βάλουν ρήτρα για μεταφορά της τεχνογνωσίας στα συμβόλαια που υπογράφονται τώρα για την προμήθεια εμβολίων το 2022. Ο κορονοϊός δεν θα εξαφανιστεί και θα χρειαστεί να κάνουμε αναμνηστικές δόσεις για να καλύψουμε τις νέες μεταλλάξεις. Εάν δεν γίνουν μαζικοί εμβολιασμοί σε όλο τον πλανήτη, οι ανισότητες μεταξύ Βορρά και Νότου θα διευρυνθούν και ο κίνδυνος μεταλλάξεων θα αυξηθεί.

Εκτύπωση στις: 2024-04-16
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=11746