Η μειονότητα σε 11 απαντήσεις
Κάτια, Μακρή
Κυρ. Ελευθεροτυπία, 2006-05-28
Τρεις εβδομάδες συμπληρώνει το «σίριαλ» Καρά Χασάν και κάθε βράδυ τα δελτία των 8 «αποκαλύπτουν» κι ένα νέο «εύρημα» για τη μουσουλμάνα πρωταγωνίστρια. Πολιτικοί, δημοσιογράφοι και κάθε λογής σχολιαστές φωνασκούν σαν να ανακάλυψαν ξαφνικά την ευαίσθητη πραγματικότητα της μειονότητας στη Θράκη. Και με αφορμή την υποψήφια του ΠΑΣΟΚ για την υπερνομαρχία μπλέκουν τον μύθο με την αλήθεια, και τα γεγονότα με τις εθνικιστικές κραυγές. Ας επιχειρήσουμε, λοιπόν, κάποιες ψύχραιμες απαντήσεις, σε κρίσιμα ερωτήματα των ημερών:
ΓΚΙΟΥΛ ΚΑΡΑ ΧΑΣΑΝ
1. Τι προβλέπει η Συνθήκη της Λοζάνης για το μειονοτικό ζήτημα;
*Το πρωτόκολλο «Περί ανταλλαγής των ελληνικών και τουρκικών πληθυσμών» υπεγράφη από Ελλάδα και Τουρκία στις 30 Ιανουαρίου 1923. Από την ανταλλαγή εξαιρούνταν οι Ελληνες (εθνικά τους προσδιορίζει) που κατοικούσαν στην Κωνσταντινούπολη, την Ιμβρο και την Τένεδο πριν από τις 30 Οκτωβρίου του 1918 και οι μουσουλμάνοι (θρησκευτικός ο προσδιορισμός) που ζούσαν στη Δ. Θράκη.
Στα άρθρα 27-44 καθορίζεται σειρά υποχρεώσεων για την προστασία των γλωσσικών, θρησκευτικών και εκπαιδευτικών δικαιωμάτων, αλλά και τη διατήρηση της αριθμητικής ισότητας.
Το 1920 το μουσουλμανικό στοιχείο στη Θράκη αριθμούσε 86.793 πολίτες, ενώ ο ελληνικός πληθυσμός στην Κωνσταντινούπολη 279.788. Σήμερα, η μουσουλμανική μειονότητα αριθμεί περίπου 120.000 μέλη. Στο νομό Ξάνθης είναι το 43% του πληθυσμού, στη Ροδόπη το 57% και στο νομό Εβρου το 6,6%. Στην Κωνσταντινούπολη, πάλι, απέμειναν μόνο 5.000 Ελληνες.
2. Γιατί η συνθήκη αναφέρεται στους Ελληνες με την εθνική τους ιδιότητα και στους μουσουλμάνους της Δ. Θράκης με την θρησκευτική;
*Στη Θράκη κατοικούν όχι μόνο τουρκογενείς (50%), αλλά Πομάκοι (35%) και Αθίγγανοι (15%), οι οποίοι έχουν μεν κοινή θρησκεία αλλά όχι κοινή γλώσσα και κοινή εθνική συνείδηση. Ο θρησκευτικός προσδιορισμός δεν σημαίνει, όμως, ότι η συνθήκη απαγορεύει την αναφορά σε άλλες μειονότητες ή στα εθνικά χαρακτηριστικά της θρησκευτικής μειονότητας.
3. Τι είναι οι Πομάκοι, απ’ όπου και η καταγωγή της Καρά Χασάν;
*Η επικρατέστερη εκδοχή τούς θέλει αυτόχθονες Θράκες που εκσλαβίστηκαν γύρω στο 1100 μ.Χ. και εξισλαμίστηκαν περίπου στο 1650 μ.Χ. Η Ελλάδα με την αλλοπρόσαλλη πολιτική της απ’ την περίοδο του «ψυχρού πολέμου» τούς «έστειλε» στην αγκαλιά της Τουρκίας. Ο «εχθρός» ήταν τότε ο κομμουνισμός και, εξομοιώνοντάς τους με τους υπόλοιπους μουσουλμάνους, η χώρα μας νόμιζε ότι έτσι θα αποτρέψει τις βουλγαρικές επιρροές. Τον Ιανουάριο του ’54 ο γενικός διοικητής Θράκης Γ. Φεσσόπουλος απέστειλε διαταγή προς τους δημάρχους «εις πάσα περίπτωση να γίνεται η χρήσις του όρου Τούρκος και Τουρκικός αντί του μουσουλμάνος και μουσουλμανικός»! Με ΝΑΤΟϊκή προτροπή, μάλιστα, στα ορεινά χωριά της Ξάνθης και της Ροδόπης -στην περιοχή των βουλγαρικών συνόρων- δημιουργήθηκαν επιτηρούμενες ζώνες με φυλάκια που καταργήθηκαν επί ΠΑΣΟΚ.
4. Ποιες απαγορεύσεις επιβλήθηκαν άλλοτε στους μειονοτικούς;
*Μεταξικής εμπνεύσεως ήταν μια σειρά από περιοριστικά μέτρα. Δεν επιτρεπόταν να αγοράσουν γη, να χτίσουν σπίτια, να επεκτείνουν τα παλιά, να πάρουν δάνεια. Η διοίκηση παρεμπόδιζε την έκδοση αδειών άσκησης επαγγέλματος, αγοράς αγροτικών μηχανημάτων, οδήγησης, θήρας κ.λπ.
Επιπλέον, ψηφίστηκε το άρθρο 19 του Κώδικα Ελληνικής Ιθαγένειας που προέβλεπε την αφαίρεση της ιθαγένειας όσων αλλογενών εγκατέλειπαν την Ελλάδα για μεγάλο χρονικό διάστημα. Ετσι, πολλοί μουσουλμάνοι έχασαν τις περιουσίες τους.
5. Πώς αντέδρασε η μειονότητα απέναντι σ’ αυτήν την πολιτική;
*Οσοι ήλπιζαν ότι θα αναγκάσουν τους μειονοτικούς να μεταναστεύσουν απογοητεύτηκαν. Κλείστηκαν και δεν ανέπτυξαν συνείδηση πολίτη που ζει σε κράτος δικαίου όπου έχει δικαιώματα και υποχρεώσεις.
6. Πότε ήρθη το άρθρο περί ιθαγενείας και πότε έπεσαν οι μπάρες;
*Η Μεταπολίτευση βελτίωσε ελάχιστα την κατάσταση, ενώ η αλλαγή πολιτικής ξεκίνησε το 1990, όταν ο Κ. Μητσοτάκης ανακοίνωσε την εφαρμογή πλήρους ισονομίας και ισοπολιτείας μεταξύ των πολιτών της Θράκης. Τρία χρόνια αργότερα, το ΠΑΣΟΚ υιοθέτησε γενναία μέτρα: Κατήργησε το άρθρο 19, ίδρυσε νηπιαγωγεία, σχολεία, διευκόλυνε την πρόσβαση των μουσουλμάνων στα πανεπιστήμια.
7. Τι ρόλο έπαιζε και παίζει στην περιοχή το τουρκικό προξενείο;
*Η Ελλάδα δεν έδωσε καμία σημασία, όταν η Τουρκία μετέτρεψε το διπλωματικό της γραφείο στην Κομοτηνή σε προξενείο. Δεκαετίες ολόκληρες οι τούρκοι πρόξενοι χρησιμοποιούν επιδέξια την τοπική νομενκλατούρα για να εξυπηρετήσουν τους στόχους τους. Το προξενείο θέλει τους μουσουλμάνους αγράμματους κι απολιτικούς -και άρα κατευθυνόμενους- για να αποκτήσει τον έλεγχό τους.
8. Μπορεί ο μουφτής να εκλέγεται, όπως ζητούν πολλοί μειονοτικοί;
*Πουθενά στον μουσουλμανικό κόσμο δεν εκλέγονται οι μουφτήδες. Οι θρησκευτικοί ηγέτες, εκτός των ιερατικών τους καθηκόντων, είναι επιφορτισμένοι με τη διευθέτηση διαφορών, έκδοση διαζυγίων, κληρονομιών και άλλων πράξεων μεταξύ μουσουλμάνων. Βάσει του ν. 2345/1920 και του άρθρου 45 της Λοζάνης, λογίζονται ως κρατικοί λειτουργοί και μισθοδοτούνται απ’ το ελληνικό κράτος. Υποδεικνύονται από μία επιτροπή στην οποία συμμετέχουν όλοι οι εκλεγμένοι παράγοντες της μειονότητας.
9. Οι μουσουλμάνοι της Θράκης έχουν το δικαίωμα του εθνικού αυτοπροσδιορισμού;
*Το γενικό πλαίσιο του δικαιώματος στον αυτοπροσδιορισμό έχει προσυπογράψει η χώρα μας στο Κείμενο της Κοπεγχάγης (ΔΑΣΕ 1990), το οποίο νομικά, όμως, δεν είναι δεσμευτικό. Η Ελλάδα υπέγραψε το 1997 και τη Σύμβαση-Πλαίσιο του Συμβουλίου της Ευρώπης για την προστασία των εθνικών μειονοτήτων, αλλά δεν την κύρωσε από το εθνικό Κοινοβούλιο μέχρι τώρα.
10. Γιατί οι μειονοτικές ενώσεις χάνουν το δικαίωμα του εθνικού προσδιορισμού στα ελληνικά δικαστήρια και το κερδίζουν στα διεθνή δικαστήρια;
*Τα ελληνικά δικαστήρια αρνήθηκαν να αναγνωρίζουν την «Στέγη Μακεδονικού Πολιτισμού», αλλά το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο καταδίκασε την Ελλάδα για παραβίαση της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Πολλοί νομικοί προεξοφλούν ότι ανάλογη έκβαση θα έχει κι η τελευταία προσφυγή στο Στρασβούργο της «Τουρκικής Ενωσης Ξάνθης» .
11. Τι «παιγνίδια» παίζει η Τουρκία, με τη μειονότητα;
*Πολιτικοί αναλυτές εκτιμούν πως αυτό ανάγεται στην «κεμαλική υποθήκη» περί μελλοντικής υπαγωγής της περιοχής στα όρια του τουρκικού κράτους. Αλλοι, πάλι, επιμένουν πως είναι απλώς μια κίνηση τακτικής για να «ισοφαρίζει» τις δικές της προκλήσεις απέναντι στην Ελλάδα. Μπορεί να ισχύουν και τα δύο. Υπάρχει πάντως και τρίτη -πιο ρεαλιστική- εκδοχή: Οι μουσουλμανικές μειονότητες είναι το «κλειδί» για τη βαλκανική πολιτική της Τουρκίας. Και το χρησιμοποιεί, ποντάροντας -βεβαίως- και στην κοντόφθαλμη πολιτική που ασκεί, μερικές φορές, η Αθήνα.
Εκτύπωση στις: 2024-04-25
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=1179