Αρχική | Εκτύπωσε ή Αποθήκευσε ως PDF | Αποθήκευσε ως WORD | Αποθήκευσε ως HTML

Κυπριακό: Λύση για όλους τους Κυπρίους

Η ευθύνη των πολιτικών

Γρηγόρης, Φαράκος

Ελευθεροτυπία, 2004-04-23


Στην αναταραχή και την έξαρση που περνάει η χώρα, λόγω του Κυπριακού και της προτεινόμενης λύσης του με το σχέδιο Ανάν, είναι, νομίζω, χρέος του καθενός -ιδιαιτέρως εκείνων που, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, διαμορφώνουν την κοινή γνώμη και απολαμβάνουν την κοινωνική αποδοχή- να πάρει θέση. Από μια τέτοια υποχρέωση σε όσους με τίμησαν κι εξακολουθούν να με εμπιστεύονται, θα ήθελα, δημοσίως, να καταθέσω την άποψή μου. Αν και (έχει, ίσως, και τούτο κάποια σημασία να το θυμίσω), πριν από δέκα και πάνω χρόνια, στο βιβλίο με τις αναμνήσεις της πενηντάχρονης, τότε, πολιτικής μου δράσης που κυκλοφόρησε («Μαρτυρίες και στοχασμοί»), διατυπώνω τα συμπεράσματά μου και για την πορεία αντιμετώπισης της λύσης του Κυπριακού.

Διατυπωμένες σε ανύποπτο χρόνο, οι σκέψεις μου εκείνες -προϊόν όμως εμπειριών του οδυνηρού, δυστυχώς, παρελθόντος μου και εμπλουτισμένες, τώρα, με την πολύχρονη συστηματική ενασχόλησή μου με τη σύγχρονη πολιτική ιστορία-με οδηγούν και στη σημερινή μου τοποθέτηση υπέρ τού «ναι» στο εντός λίγων ημερών δημοψήφισμα, όσο οδυνηρά και αν προσλαμβάνουμε τις υποχωρήσεις μας. Γιατί, το βασικό δίδαγμα της Ιστορίας για τη λύση του Κυπριακού είναι ότι η εκάστοτε άρνησή μας για συμβιβασμό μάς οδηγούσε, την επόμενη φορά, να ξεκινάμε από χειρότερες, για την ελληνική και ελληνοκυπριακή πλευρά, προϋποθέσεις.

Ούτε ο χώρος επιτρέπει ούτε η πρόθεσή μου είναι να προβώ σε, σύντομη έστω, ιστορική αναδρομή. Μα, δεν πρέπει να ξεχνάμε κάποιες «στιγμές» χαρακτηριστικές που, όλοι σχεδόν, σήμερα θεωρούν χαμένες ευκαιρίες: Τις πρωτοβουλίες του 1955, που έπεσαν στο κενό, γιατί, υπό το αίτημα της αυτοδιάθεσης, επιζητούσαμε, ουσιαστικά, την ένωση ανεξαρτήτου κράτους με την Ελλάδα (για να μη θυμίσω και το εξωφρενικό σύνθημα του ΚΚΕ, «ελεύθερη Κύπρος σε ελεύθερη Ελλάδα»).

Τις συμφωνίες Ζυρίχης - Λονδίνου (1959), που ορισμένοι όμως τις αποδέχονταν ως «προδοτικές» και επιδίωκαν την ανατροπή τους, όπως και συνέβη διά της συνταγματικής αλλαγής του Μακαρίου, προκαλώντας νέα βαθειά ρήξη. Θα σταθώ όμως, λίγο περισσότερο, σε μια «ξεχασμένη», συνήθως, περίπτωση (αν και τη σημείωνω στο βιβλίο μου που ανέφερα, σ. 156). Στη διάρκεια της μακράς εκείνης κρίσης, ο Α. Γκρομίκο -σε συμφωνία, μάλιστα, με τις ΗΠΑ, όπως, βεβαιωμένα, είμαι σε θέση να ξέρω- προτείνει δημοσίως (1966) τη δημιουργία συνήθους μορφής ομοσπονδιακού κράτους. Η πρόταση, ωστόσο, απορρίπτεται από ελληνικής πλευράς. Το ΚΚΕ, ιδιαιτέρως, αν και πάντα πειθήνιο σε σοβιετικές προτάσεις, είναι η πρώτη φορά που, ύστερα από ευρεία σύσκεψη ηγετικών του στελεχών -ομόφωνα, με μοναδική εξαίρεση τη διαφωνία του γράφοντος- αποφασίζει να διακηρύξει ανοιχτά την ασυμφωνία του με την πρόταση Γκρομίκο. Η κρίση, λοιπόν, συνεχίζεται, αν και οι Τουρκοκύπριοι (1968-1972) αποδέχονται τις συνταγματικές προσθήκες του Μακαρίου, του 1963. Παρ’ όλ’ αυτά, η απριλιανή χούντα προβαίνει στην εγκληματική κίνηση ανατροπής του Μακαρίου, προκαλεί την τουρκική εισβολή του 1974. Η κατοχή του 1/3 του νησιού και όσα επακολούθησαν είναι, επί 30 χρόνια, η νέα πραγματικότητα.

Δεν θα έπρεπε, κατόπιν αυτών, να έχουμε γίνει σοφότεροι; Πολύ περισσότερο, σήμερα, που η νέα Κύπρος, εντός δέκα ημερών, θα είναι μέλος της Ενωμένης Ευρώπης. Σε αυτήν, επομένως, την προοπτική, θα έχει τη δυνατότητα, με μεγαλύτερο δυναμισμό, να αξιοποιεί τα θετικά σημεία του «σχεδίου 5» Ανάν και να αντιμετωπίζει τα όσα αρνητικά. Στην περίπτωση του «όχι» και με δεδομένη την αντίθεση του ΟΗΕ και της Ε.Ε., θα είχαμε συνέχιση -στην «καλύτερη» περίπτωση- της σημερινής κατάστασης και, στην πραγματικότητα, επιδείνωσή της, αφού, πέραν των άλλων, ο κίνδυνος και της ντε γιούρε διχοτόμησής της θα στέκει ως μεγαλύτερη και πιο άμεση απειλή.

Πολλοί υποστηρίζουν την απόρριψη του σχεδίου, προβάλλοντας το κόστος της συνένωσης, γιατί, λένε, το φτωχότερο τμήμα της νήσου, η τουρκοκυπριακή κοινότητα, θ’ αναπτυχθεί σε βάρος της ελληνοκυπριακής. Το επιχείρημα δεν είναι ικανοποιητικό. Οχι μόνο γιατί είναι και δική της υπόθεση η ανάπτυξη της άλλης πλευράς. Αλλά και γιατί είναι τόσο μεγάλη η «γκάμα» οικονομικών περιθωρίων των Ελληνοκυπρίων, ώστε μπορούν, με τις επενδύσεις τους, να καλύψουν ή και να υπερκεράσουν το κόστος. Μέσω της ανόρθωσης της τουρκοκυπριακής κοινότητας, αυτό θα ελαχιστοποιείται, αφού το μη διχοτομημένο νησί δεν θα ζει με την απειλή των σειρήνων και δεν θα υψώνεται, μέσα στην ίδια του την πρωτεύουσα, το STOP της πράσινης γραμμής.

Δεν εννοώ, βέβαια, ότι όλα θα κυλήσουν ομαλά και δεν θα υπάρξουν διαταράξεις ή ότι η οικονομία μπορεί να επισκιάσει την πολιτική, με όλες τις εθνικές, κοινωνικές, πολιτισμικές της προεκτάσεις. Στην αντίθετη, πάντως, περίπτωση, όπως ήδη υπαινίχθηκα, η Κύπρος διακινδυνεύει να απομονωθεί -ακριβέστερα, να αυτοαπομονωθεί- από τη διεθνή κοινότητα. Δεν μπορώ, επίσης, λογικά να αρνηθώ τη δυνατότητα ύστερα από 10-20-50 χρόνια να φαίνονται πιο ελπιδοφόρες οι προοπτικές λύσης του Κυπριακού. Κανείς όμως, πιστεύω, δεν θα έπρεπε να επιλέγει την ακινησία και, στο μεταξύ διάστημα, η μια κοινότητα να βλέπει την άλλη ως εχθρό, που οφείλει να τον ανατρέψει.

Οι πολιτικοί, επομένως, επωμίζονται την ευθύνη να εξηγήσουν ορθώς στον κυπριακό λαό την ανάγκη της πολιτικής αυτής αλλαγής. Κι ας μην κρυβόμαστε. Ούτε στην προ του 1974 περίοδο η πολιτική ήταν επωφελής για όλες τις εθνοτικές κοινότητες. Στο νεοπαγές, επί τη βάσει του σχεδίου Ανάν, κυπριακό κράτος, αυτό πρέπει να γίνει κυρίαρχο στοιχείο της. Προς την κατεύθυνση αυτή, πρέπει να υπάρξει πλήρης, από κοινού κινητοποίηση, αλλά και έκκληση - απαίτηση προς τον ΟΗΕ, την Ε.Ε., όλη τη διεθνή κοινότητα, ώστε να εγγυηθούν πραγματικά την εφαρμογή ενός τέτοιου πολιτικού καθεστώτος. Φαίνεται ότι το υπόσχονται.

Ας συμπαραταχθούμε με το «ναι» στα δημοψηφίσματα, ώστε να είναι ακόμα πιο ισχυρή η απαίτησή μας για τήρηση των υποσχέσεών τους. Με την πεποίθηση πως διασφαλίζεται, με μεγαλύτερη αισιοδοξία, το ευτυχές μέλλον όλου του λαού της νήσου - Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων.

Εκτύπωση στις: 2024-03-28
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=118