Πώς φτάσαμε στην έκρηξη Φερχόιγκεν
ΑΝΑΔΡΟΜΗ σε δηλώσεις και θέσεις
Μακάριος, Δρουσιώτης
Ελευθεροτυπία, 2004-04-23
Η δήλωση του Γκίντερ Φερχόιγκεν στο Ευρωκοινοβούλιο ότι αισθάνεται να έχει «εξαπατηθεί από την κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας», επειδή αθέτησε τη δέσμευσή της για αποδοχή του σχεδίου Ανάν, προκάλεσε την έκπληξη της Λευκωσίας. Ο εκπρόσωπος του κ. Παπαδόπουλου, Μάριος Κάρογιαν, δήλωσε πως ο Κύπριος πρόεδρος ουδέποτε ανέλαβε οποιαδήποτε δέσμευση προς τον κ. Φερχόιγκεν.
Από συνάντηση Φερχόιγκεν - Παπαδόπουλου τον Φεβρουάριο στη Λευκωσία υπό το βλέμμα Ντε Σότο
Εμείς διερευνήσαμε το θέμα και παρουσιάζουμε σήμερα τις πολιτικές δεσμεύσεις που ο Πρόεδρος Παπαδόπουλος έχει αναλάβει τόσο προς τον κ. Φερχόιγκεν όσο και προς την υπόλοιπη διεθνή κοινότητα για την αποδοχή του σχεδίου Ανάν:
Υστερα από την εκλογή του στο αξίωμα του Προέδρου της Δημοκρατίας, ο κ. Παπαδόπουλος εκπροσώπησε τους Ελληνοκυπρίους στη διάσκεψη της Χάγης, που έγινε στις 10 Μαρτίου. Στη διάσκεψη εκείνη ο γενικός γραμματέας, Κόφι Ανάν, έθεσε στους Παπαδόπουλο και Ντενκτάς το ερώτημα κατά πόσο ήταν προετοιμασμένοι να δεσμευτούν να υποβάλουν το σχέδιό του προς έγκριση σε χωριστά ταυτόχρονα δημοψηφίσματα στις 30 Μαρτίου 2003.
Στη Χάγη
Οπως αναφέρει σε δήλωση που ο Κόφι Ανάν έκανε στη Χάγη στις 11 Μαρτίου, ο κ. Παπαδόπουλος απάντησε ότι ήταν προετοιμασμένος να το πράξει εφόσον:
* Τα κενά σε ό,τι αφορά την ομοσπονδιακή νομοθεσία, καθώς επίσης τα Συντάγματα των συνιστώντων κρατιδίων θα συμπληρώνονταν.
* Δινόταν περισσότερος χρόνος για να γίνει μια σωστή δημόσια εκστρατεία πάνω στο δημοψήφισμα.
* Υπήρχε δέσμευση της Ελλάδας και της Τουρκίας στις πρόνοιες ασφάλειας στο σχέδιο.
Σύμφωνα με τη δήλωση του Κόφι Ανάν, ο κ. Παπαδόπουλος «είπε ότι ήταν προετοιμασμένος να μην επανανοίξει τις ουσιαστικές πρόνοιές του (σχεδίου), εάν η άλλη πλευρά ήταν προετοιμασμένη να πράξει το ίδιο».
Σε αντίθεση με τον κ. Παπαδόπουλο, ο Ντενκτάς απάντησε ότι δεν ήταν προετοιμασμένος να συμφωνήσει να υποβάλει το σχέδιο σε δημοψήφισμα. Ο Ντενκτάς «είχε θεμελιώδεις αντιρρήσεις στο σχέδιο πάνω σε βασικά σημεία» και πίστευε ότι «περαιτέρω διαπραγματεύσεις θα είχαν πιθανότητα επιτυχίας μόνο εάν άρχιζαν από ένα νέο σημείο εκκίνησης και εάν τα μέρη συμφωνούσαν πάνω σε βασικές αρχές».
Ο λόγος για τον οποίο τα Η.Ε. πίεζαν να γίνουν τα δημοψηφίσματα στις 30 Μαρτίου ήταν για να υπογράψουν τη Συνθήκη Προσχώρησης της Κύπρου στην Ε.Ε., στις 16 Απριλίου στην Αθήνα, οι ηγέτες και των δύο κοινοτήτων και να ενταχθεί η Ενωμένη Κυπριακή Δημοκρατία.
Εκ των υστέρων φαίνεται ότι ο κ. Παπαδόπουλος έθεσε τους πιο πάνω όρους γνωρίζοντας πως ήταν ανέφικτο να υλοποιηθούν λόγω του εξαιρετικά περιορισμένου χρόνου. Ο Παπαδόπουλος ανέλαβε την πολιτική δέσμευση να μη διαπραγματευτεί εκ νέου το σχέδιο, στηριζόμενος στην πλήρη αδιαλλαξία του Ντενκτάς. Οι συνομιλίες κατέρρευσαν με πλήρη υπαιτιότητα του Ντενκτάς. Ο Κόφι Ανάν περιέλαβε τη δήλωση της 11ης Μαρτίου στην έκθεσή του που κατέθεσε στο Συμβούλιο Ασφαλείας.
Υστερα από την υπογραφή της Συνθήκης Προσχώρησης στην Αθήνα, τα χρονοδιαγράμματα για λύση του Κυπριακού μετατέθηκαν για την 1η Μαΐου 2004, όταν η Κύπρος θα εντασσόταν στην Ε.Ε. Ολος ο σχεδιασμός της πρωτοβουλίας Ανάν -και αυτό το αναγνώριζαν όλα τα μέρη- ήταν ο συνδυασμός της λύσης με την ένταξη και την εξασφάλιση ημερομηνίας από την Τουρκία.
Ακόμη και μετά την υπογραφή της Συνθήκης Προσχώρησης, ο Παπαδόπουλος θεωρούσε τον εαυτό του δεσμευμένο στη δήλωση που είχε κάνει στη Χάγη. Στις 20 Μαΐου 2003, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος δήλωνε στη Λευκωσία ότι «η θέση του Προέδρου της Δημοκρατίας και της ελληνοκυπριακής πλευράς δεν έχει μεταβληθεί και εξακολουθεί να παραμένει η ίδια η οποία δηλώθηκε στη Χάγη». Δηλαδή, ο Παπαδόπουλος δεν ήθελε να διαπραγματευτεί ξανά το σχέδιο Ανάν 3, αν δεν το ζητούσε και η άλλη πλευρά.
Πιέσεις στην Τουρκία
Με δεδομένη, λοιπόν, τη θετική προσέγγιση του κ. Παπαδόπουλου στο σχέδιο, όλες οι πιέσεις ασκήθηκαν προς την Τουρκία και τον Ντενκτάς. Το ρόλο αυτόν ανέλαβε εκ μέρους της Ε.Ε. ο Γκίντερ Φερχόιγκεν, ο οποίος πολλές φορές ήρθε σε αντιπαράθεση με τον Ντενκτάς, που τον χαρακτήρισε μέχρι και ναζί.
Στις 17 Ιουνίου 2003 ο Γκίντερ Φερχόιγκεν επισκέφθηκε την Κύπρο και συζήτησε το Κυπριακό με τον Πρόεδρο Παπαδόπουλο, ο οποίος τον διαβεβαίωσε ότι θα κατέβαλλε κάθε προσπάθεια για να εξευρεθεί λύση του Κυπριακού πριν από την 1η Μαϊου 2004.
Σε δηλώσεις που έκανε ύστερα από συνάντηση που είχαν, ο Παπαδόπουλος είπε πως συμφώνησαν με τον κ. Φερχόιγκεν ότι «είναι επιθυμία (όλων) μια ενωμένη Κύπρος να ενταχθεί την 1η Μαϊου. Και όσον αφορά εμάς, θέλουμε να τονίσουμε στους Τουρκοκύπριους συμπατριώτες μας, η πόρτα είναι ανοιχτή. Θα κάνουμε ό,τι μπορούμε ώστε να επιτευχθεί λύση πριν από την 1η Μαΐου», είπε.
Ο Παπαδόπουλος υποστήριξε ότι είχε την ευκαιρία να εκφράσει την εκτίμησή του, καθώς και αυτή του λαού της Κύπρου «για τις σωστές θέσεις που για τόσα χρόνια παίρνει για το Κυπριακό». Ανέφερε, ακόμη, πως «χωρίς καμιά δόση υπερβολής (ο Φερχόιγκεν) ήταν ένας από τους σημαντικούς παράγοντες που οδήγησε στην ευτυχή κατάληξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Κύπρου».
«Πλήρης συμφωνία»
Ο κ. Φερχόιγκεν, αναφερόμενος στη συνάντησή του με τον κ. Παπαδόπουλο, εξέφρασε ικανοποίηση για το γεγονός ότι «υπάρχει πλήρης συμφωνία» σε ό,τι αφορά το πολιτικό πρόβλημα της Κύπρου. «Ο Πρόεδρος Παπαδόπουλος κατέστησε σαφές ότι αποτελεί ξεκάθαρη δέσμευση η επιθυμία για λύση του Κυπριακού και είναι έτοιμος να συζητήσει στη βάση του σχεδίου του Κόφι Ανάν για επίτευξη λύσης».
Ο Πρόεδρος Παπαδόπουλος, λοιπόν, δεσμεύεται να συζητήσει το Ανάν 3 - χωρίς να αγγίξει τα κύρια σημεία του. Ο Ευρωπαίος επίτροπος, που δεν αμφισβήτησε ποτέ τις προθέσεις του Παπαδόπουλου, έριξε όλο το βάρος των πιέσεών του προς το μέρος του Ντενκτάς. «Εναπόκειται στον κ. Ντενκτάς, τους ανθρώπους του και τους φίλους του στην Αγκυρα να αδράξουν την ευκαιρία πριν από την 1η Μαΐου 2004», έλεγε μετά τη συνάντησή του με τον Παπαδόπουλο.
Σχολιάζοντας την κριτική προσέγγιση του Φερχόιγκεν, καθώς και του Τόμας Γουέστον προς τον Ντενκτάς, ο Παπαδόπουλος δήλωνε στις 19 Ιουνίου στη Λεμεσό: «Δεν είπαν τίποτα άλλο από την πραγματικότητα και είμαι ευτυχής γιατί στις συνομιλίες μας διαπιστώνω ότι συμφωνούν και οι δύο με τη γραμμή που ακολουθούμε».
Στα τέλη του καλοκαιριού του 2003, ο Φερχόιγικεν ενέτεινε τις πιέσεις του προς την Τουρκία. Σε συνάντηση που είχε με τον Τούρκο υπουργό Εξωτερικών, Αμπντουλάχ Γκιουλ, ο Φερχόιγκεν κάλεσε την Τουρκία να συνεισφέρει άμεσα στην επίλυση του Κυπριακού και την προειδοποίησε να μην ελπίζει σε ανταλλαγή της τελευταίας στιγμής προκειμένου να αποσπάσει ημερομηνία έναρξης ενταξιακών διαπραγματεύσεων.
Σχολιάζοντας αυτή τη θέση του κ. Φερχόιγκεν την 1 Οκτωβρίου 2003, ο κ. Παπαδόπουλος είπε: «Ο κ. Φερχόιγκεν πάντοτε υποστήριζε την αλλαγή της θέσης της Τουρκίας στο Κυπριακό, ώστε να δοθεί μια ειρηνική λύση όσο το δυνατόν νωρίτερα».
Στις 16 Οκτωβρίου, ο Παπαδόπουλος συζήτησε ξανά το Κυπριακό με τον Φερχόιγκεν στις Βρυξέλλες. Οπως δήλωσε ο εκπρόσωπός του, Ζαν Κριστόφ Φιλορί, ο κ. Φερχόιγκεν ήταν πεπεισμένος για «το θετικό ρόλο και τη θέληση της κυπριακής κυβέρνησης για επίλυση του Κυπριακού πριν από την προσχώρηση της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ενωση».
Στο μεταξύ, ο κ. Φερχόιγκεν ποτέ δεν έκρυψε τις θέσεις του στο Κυπριακό, με τις οποίες ουδέποτε διαφώνησε ο Παπαδόπουλος. Μιλώντας στις 3 Δεκεμβρίου στη Γερουσία του Βελγίου, τόνισε ότι με το σχέδιο Ανάν άνοιξε ένα παράθυρο και ότι δεν υπάρχει άλλη εναλλακτική λύση. «Οποιος νομίζει ότι κάποιο άλλο σχέδιο θα μπορούσε να είναι αποδεκτό είναι καταδικασμένος να αποτύχει», είπε.
«Ετοιμος ο Παπαδόπουλος»
Απαντώντας σε ερώτηση, υποστήριξε ότι «ο Παπαδόπουλος λέει σε όλους τους επισκέπτες του πως είναι έτοιμος να ξαναρχίσει τις διαπραγματεύσεις και ότι ψάχνει να βρει μια λύση στο πλαίσιο και στις παραμέτρους του σχεδίου Ανάν» και επέρριψε για άλλη μια φορά την αποκλειστική ευθύνη στην άλλη πλευρά: «Δυστυχώς, δεν μπορώ να πω το ίδιο για τον κ. Ντενκτάς, ο οποίος θεωρεί με πολύ ξεκάθαρο τρόπο ότι το σχέδιο Ανάν είναι νεκρό και ότι μία λύση δεν μπορεί να βρεθεί στο πλαίσιο αυτού του σχεδίου». Η λύση, είπε ο επίτροπος, «δεν βρίσκεται στον κ. Ντενκτάς, ο οποίος νομίζει ότι μπορεί να σέρνει από τη μύτη όλο τον υπόλοιπο κόσμο για πολύ καιρό ακόμα».
Ο Φερχόιγκεν δεν είχε την ίδια άποψη για τον Πρόεδρο Παπαδόπουλο. Ακόμη και μετά τη συμφωνία της Νέας Υόρκης, όταν ο Φερχόιγκεν επισκέφθηκε την Κύπρο την ημέρα έναρξης των συνομιλιών, δήλωνε -έπειτα από συνομιλία που είχε με τον κ. Παπαδόπουλο- πως η συνάντησή τους ήταν σύντομη λόγω «πλήρους συμφωνίας».
Ο Γκίντερ Φερχόιγκεν, λοιπόν, δεν φαίνεται να αντιλήφθηκε ότι ο Παπαδόπουλος είχε για το σχέδιο Ανάν τις απόψεις που επεξήγησε στο διάγγελμά του. Ούτε περίμενε τέτοια αντιμετώπιση. Γι’ αυτό και στην ομιλία του στο Ευρωκοινοβούλιο δήλωσε ότι «η κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας του Προέδρου Παπαδόπουλου έχει εκπλήξει τους πάντες επιδιώκοντας απόρριψη του σχεδίου των Η.Ε.».
Ο Γερμανός επίτροπος έδωσε πίστη στην πολιτική δέσμευση που ανέλαβε ο Παπαδόπουλος στη Χάγη, δεν αμφισβήτησε τις προθέσεις του όταν τον διαβεβαίωνε ότι επιθυμούσε λύση πριν από την 1η Μαΐου, έδωσε όλες τις μάχες που χρειάζονταν για να μπει η Κύπρος στην Ε.Ε. με άλυτο το πρόβλημά της, λύγισε την τουρκική αδιαλλαξία, εξοστράκισε τον Ντενκτάς, για να διαπιστώσει στο τέλος της ημέρας ότι ο Παπαδόπουλος είχε άλλες ιδέες στο βάθος του μυαλού του. Ο Φερχόιγκεν θεωρεί ότι εξαπατήθηκε επειδή η κυπριακή κυβέρνηση προσποιείτο ότι ήθελε λύση με το σχέδιο Ανάν για να εξασφαλίσει την ένταξη στην Ε.Ε. και όταν το εξασφάλισε, υπαναχώρησε από τις δεσμεύσεις της.
Εκτύπωση στις: 2024-04-25
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=119