Πολλοί από μας που ζήσαμε τη φρίκη των πυρκαγιών του φετινού Αυγούστου αγωνιούμε ενόψει του πιθανού κινδύνου η καταστροφή αυτή να συνοδευτεί από πλημμύρες. Είναι κοινή γνώση ότι τις πυρκαγιές ακολουθούν πλημμύρες και ότι, εάν δεν έχουν δημιουργηθεί αντιπλημμυρικά έργα, οι συνέπειές τους μπορεί να είναι καταστροφικές. Οταν αυτό συμβαίνει, τότε μαθαίνουμε για την ύπαρξη πολλών και κακών νόμων καθώς και χρονοβόρων διαδικασιών οι οποίες δεν επιτρέπουν την εφαρμογή των έργων που διασφαλίζουν μια αντιπλημμυρική προστασία.
Μπορούμε να είμαστε, έστω αυτή τη φορά, προμηθείς και όχι επιμηθείς; Γνωρίζουμε τι ισχύει, πού είναι τα προβλήματα και τι τα προκαλεί και, ιδίως, τι μπορεί να γίνει ώστε να μην ακούσουμε ακόμη μία φορά την ίδια δικαιολογία;
Ανατρέξαμε στα επίσημα κείμενα που αναφέρονται στις πλημμύρες, στις εγκυκλίους της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας (ΓΓΠΠ), στις οποίες αποτυπώνεται η δημόσια πολιτική για την αντιμετώπισή τους.
Η πρώτη αίσθηση που έχει κάποιος που φυλλομετρά τις σελίδες των εγκυκλίων της αρμόδιας υπηρεσίας είναι ότι ο όγκος τους έχει αυξηθεί σημαντικά. Να σημαίνει, άραγε, αυτό ότι η πολιτεία προσεγγίζει καλύτερα το πρόβλημα των πλημμυρών ή ότι η γραφειοκρατία και ο διοικητικός φόρτος έχουν αυξηθεί σημαντικά;
Εάν ανατρέξει κανείς στην εγκύκλιο της ΓΓΠΠ του 2008, θα μετρήσει 58 ρυθμιστικά κείμενα που τεκμηριώνουν τη νομιμότητα όσων, εν συνεχεία, εντέλλονται οι διάφοροι φορείς να πράξουν. Αντιστρόφως ανάλογη προς τον νομοθετικό όγκο είναι η διοικητική και επιχειρησιακή της ανάλυση, η έκταση της οποίας δεν ξεπερνάει τις 24 σελίδες.
Με την ισχύουσα εγκύκλιο που εκδόθηκε τον Οκτώβριο 2019, τα ρυθμιστικά κείμενα που τεκμηριώνουν τη νομιμότητα περιορίζονται σε 5 και η διοικητική και επιχειρησιακή τους ανάλυση καλύπτει 135 σελίδες.
Ενώ η υπηρεσία έχει προχωρήσει σε ομαδοποίηση των ενεργειών ανάλογα με την κάθε φάση που συνθέτει το σύστημα πολιτικής προστασίας (πρόληψη, ετοιμότητα, καταστολή και αποζημίωση), τα προβλήματα του παρελθόντος εξακολουθούν να παραμένουν άλυτα. Τα βασικότερα απʼ αυτά είναι:
n Η υποτυπώδης αποκέντρωση των έργων που αφορούν τα πλημμυρικά φαινόμενα. Ειδικότερα, η μελέτη, εκτέλεση και συντήρηση των έργων αντιπλημμυρικής προστασίας δρομολογούνται σε κεντρικό επίπεδο από τις αρμόδιες οργανικές μονάδες και εποπτευόμενους φορείς των υπουργείων Υποδομών και Μεταφορών, Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Περιβάλλοντος και Ενέργειας, και σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο από τις αρμόδιες οργανικές μονάδες των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων και των ΟΤΑ, καθώς και των Οργανισμών Εγγείων Βελτιώσεων (ΟΕΒ). Παρέλκει να τονίσουμε ότι η διοικητική ικανότητα των μονάδων αυτών είναι εξαιρετικά χαμηλή.
n Η έλλειψη διαφοροποίησης του κινδύνου και η συνακόλουθη περιφερειακή και τοπική επιχειρησιακή ετοιμότητα. Ενώ για τις πλημμύρες υπάρχει διαφοροποίηση της επικινδυνότητας των υδατικών διαμερισμάτων της χώρας, δεν υπάρχουν αντιστοίχως διαφοροποιημένα επιχειρησιακά σχέδια ανά περιοχή (περιφέρεια - δήμο), ώστε και καλύτερη χρήση των ανθρώπινων πόρων να γίνεται, και καλύτερα αποτελέσματα να μπορούν να επιτευχθούν.
n Η ανυπαρξία ουσιαστικού συντονισμού μεταξύ των διαφόρων φορέων της Κεντρικής Διοίκησης και των λοιπών επιπέδων διοίκησης. Οι δομές εφαρμογής εξακολουθούν να λειτουργούν η καθεμία με βάση το δικό της ρυθμιστικό πλαίσιο. Ελλείπουν, σχεδόν ολοσχερώς, οριζόντιες δομές συντονισμού. Ακόμη και η εμπλοκή της Προεδρίας της Κυβέρνησης, η οποία έχει έναν εξ ορισμού οριζόντιο χαρακτήρα, περιορίζεται στα ζητήματα της επικοινωνιακής διαχείρισης των πλημμυρών.
Η αντιμετώπιση των φυσικών καταστροφών εξακολουθεί να γίνεται με βάση ένα θραυσμένο, πολύπλοκο, αντιφατικό και ατελέσφορο ρυθμιστικό πλαίσιο. Για τις πλημμύρες ο αρμόδιος πολιτικής προστασίας σε μια περιφέρεια πρέπει να συντονίσει 9 υπουργεία, την Αποκεντρωμένη Διοίκηση, την Τοπική Αυτοδιοίκηση (ΟΤΑ αʼ βαθμού), 2 στρατιωτικά σώματα (Πυροσβεστική, Αστυνομία) και 3 ανώνυμες εταιρείες. Ολοι αυτοί έχουν αρμοδιότητες για τις πλημμύρες που προκύπτουν από 1 κοινοτική οδηγία, 20 τυπικούς νόμους, 13 Προεδρικά Διατάγματα, 1 Νομοθετικό Διάταγμα (1973) και 6 Υπουργικές Αποφάσεις / Κοινές Υπουργικές Αποφάσεις.
Είναι ανθρωπίνως αδύνατο να συντονιστεί ένα τέτοιο σύνολο. Γιʼ αυτό επείγουν η αναθεώρηση του συνόλου της νομοθεσίας και η απλούστευση των σχετικών διαδικασιών.
Ας προσπαθήσουμε αυτή τη φορά να είμαστε Προμηθείς, όχι Επιμηθείς.
Εκτύπωση στις: 2024-04-24
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=12091