Τα πυρηνικά υποβρύχια και η AUKUS
Νίκος, Μουζέλης
Τα Νέα, 2021-09-25
1. Η συμφωνία AUKUS μεταξύ Ηνωμένου Βασιλείου, ΗΠΑ και Αυστραλίας για την εγκατάσταση πυρηνικών όπλων σε υποβρύχια της τελευταίας, είναι μια κίνηση εξαιρετικά επικίνδυνη. Μπορεί να αλλάξει καθοριστικά την ισορροπία δυνάμεων στον σύγχρονο κόσμο. Σίγουρα θα αλλάξει τη σχέση Κίνας και ΗΠΑ. Η Κίνα αντέδρασε με αίτηση να ενταχθεί στη Συνολική και Προοδευτική Συμφωνία στον Ειρηνικό Ωκεανό. Από την παραπάνω Συμφωνία είχε αποκλειστεί από τον πρόεδρο Τραμπ. Η Κίνα σήμερα απαίτησε ξανά την ένταξή της σε μια συμφωνία που κεντρικό ρόλο έπαιξε η Αυστραλία με στόχο τη στενή συνεργασία μεταξύ αυτής και της Κίνας. Λόγω του AUKUS, είναι πολύ πιθανόν αυτή η πρόταση να απορριφθεί για μια ακόμα φορά από τις ΗΠΑ - πράγμα που θα επιβαρύνει περαιτέρω τη σχέση Κίνας - ΗΠΑ. Αυτές οι εξελίξεις μπορεί να οδηγήσουν τον κινέζο πρόεδρο να εντάξει την Ταϊβάν στη χώρα του με το σλόγκαν «μία χώρα, δύο συστήματα» όπως από καιρό θέλει. Αν συμβεί κάτι τέτοιο, οι ΗΠΑ θα βρεθούν μπροστά σε ένα δίλημμα. Τυπικά δεν υποχρεώνονται να υπερασπιστούν στρατιωτικά την Ταϊβάν. Αλλά δεν αποκλείεται να εμποδίσουν δυναμικά την κινεζική παρέμβαση. Οπως έγραψε ο «Economist», η Ταϊβάν μπορεί να εξελιχθεί στην πιο επικίνδυνη χώρα στον κόσμο.
Οσο για τη σχέση ΗΠΑ - Ευρώπης, η Γαλλία αντέδρασε δυναμικά στη βρετανοαμερικανική συμφωνία. Γιατί είχε προηγουμένως έρθει σε συμφωνία με την Αυστραλία για τον εκσυγχρονισμό των υποβρυχίων της, αρχικά χωρίς εγκατάσταση πυρηνικών όπλων. Ο γάλλος υπουργός Εξωτερικών θεώρησε την AUKUS «μια πισώπλατη μαχαιριά». Δεν είναι λοιπόν περίεργο που η γαλλική κυβέρνηση ανακάλεσε τους δύο πρέσβεις της από τις ΗΠΑ και την Αυστραλία. Επιπλέον, η ευρωζώνη μέσω της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, σε μια συζήτηση για την ασφάλεια της Ενωσης, κάλεσε την Ευρώπη να επιταχύνει τη στρατηγική αυτονομία της ΕΕ από ΗΠΑ και Κίνα. Με αυτόν τον τρόπο, ο Μπάιντεν ουσιαστικά ενέτεινε την απομάκρυνση των ΗΠΑ από την Ευρώπη που ξεκίνησε ο Τραμπ.
2. Πώς εξηγούνται οι παραπάνω κινήσεις του αμερικανού προέδρου; Νομίζω πως ο Μπάιντεν δεν αντιλαμβάνεται πως η άνοδος της Κίνας τα τελευταία 20 χρόνια έχει αλλάξει τη δομή του παγκοσμιοποιημένου κόσμου. Βέβαια οι ΗΠΑ, επειδή στην πρώιμη μεταπολεμική περίοδο επέβαλαν τους κανόνες λειτουργίας της καπιταλιστικής οικονομίας και επειδή έχουν τα πρωτεία στην έρευνα, θεωρητική και εφαρμοσμένη, θα εξακολουθήσουν να παίζουν τον ηγεμονικό ρόλο. Αλλά δεν μπορούν πλέον να αλλάξουν την τεκτονική αλλαγή που η άνοδος της κινεζικής υπερδύναμης επέφερε. Δηλαδή την εξάπλωση της κινεζικής επιρροής μέσω του «δρόμου του μεταξιού» που οδήγησε σε μαζικές επενδύσεις σε όλον σχεδόν τον πλανήτη - καθώς και μέσω της επίδρασης του κινεζικού μοντέλου ανάπτυξης σε φτωχές χώρες που ενδιαφέρονται λιγότερο για την ψήφο και περισσότερο για το ψωμί (η Κίνα μείωσε την απόλυτη φτώχεια σημαντικά κατά τις τελευταίες δεκαετίες).
Με άλλα λόγια, οι ΗΠΑ εξακολουθούν να ηγεμονεύουν, αλλά δεν μπορούν πια να αλλάξουν τον καθοριστικό μετασχηματισμό που η άνοδος του κινεζικού γίγαντα επέφερε. Γιατί δημιούργησε έναν μη αναστρέψιμο διαχωρισμό μεταξύ Δύσης και μη Δύσης - είτε η τελευταία είναι φιλική, αντιθετική ή ουδέτερη προς τις ΗΠΑ. Ο αμερικανός πρόεδρος δεν έχει αντιληφθεί ακόμα πως οι παραπάνω εξελίξεις δεν μπορούν να ανακοπούν. Επιμένει σε μια αυταπάτη πως τα πράγματα μπορεί να επιστρέψουν στο παρελθόν όπου η αμερικανική κυριαρχία ήταν ολοκληρωτική. Ομως η συνεχώς αυξανόμενη επιρροή της Κίνας είναι ένα ποτάμι που δεν γυρίζει πίσω.
3. Οσο εξακολουθεί ο αμερικανός πρόεδρος την ιδεολογική σταυροφορία εναντίον της Κίνας, αυτό θα οδηγήσει αναπόφευκτα στη μη συνεργασία μεταξύ των δύο υπερδυνάμεων. Αρα, οι παγκόσμιοι κίνδυνοι όπως η κλιμακούμενη οικολογική καταστροφή, η συνεχιζόμενη πανδημία και ένας δεύτερος Ψυχρός Πόλεμος που μπορεί να οδηγήσει σε ολική πυρηνική καταστροφή δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά. Για την αντιμετώπισή τους δεν αρκεί ο πολυπολισμός (multipolarity) που πολλοί προτείνουν. Απαιτείται επιπρόσθετα η συνεργασία των υπερδυνάμεων. Αν αυτό δεν συμβεί, σε περίπτωση σύγκρουσης, δεν θα υπάρχουν νικητές και νικημένοι όπως στο τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Θα υπάρχουν μόνο ηττημένοι.
Ας ελπίσουμε πως κάποια στιγμή ο αμερικανός πρόεδρος θα το αντιληφθεί αυτό και θα έρθει ξανά σε επαφή με τη σημερινή πραγματικότητα. Αν γίνει αυτό, σίγουρα θα επιλέξει τη συνεργασία και όχι τον πόλεμο με την Κίνα. Θα επιλέξει τον ανταγωνισμό μέσω του εμπορίου και όχι μέσω των όπλων.
Εκτύπωση στις: 2024-04-18
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=12183