Στρατηγική δύσπνοια Ερντογάν
Γιώργος, Καπόπουλος
Η Εφημερίδα των Συντακτών, 2021-09-27
Το παιχνίδι ισορροπιών και ελιγμών μιας περιφερειακής δύναμης ανάμεσα σε δυο μεγάλες δυνάμεις είναι μια παλιά συνταγή των διεθνών ισορροπιών και των συσχετισμών δυνάμεων στην παγκόσμια σκηνή. Ας επικεντρώσουμε την προσοχή μας σε τρία ιστορικά προηγούμενα:
● Πρώτο το παράδειγμα της Ιταλίας, η οποία ελισσόταν μετά την ενοποίησή της το 1870 ανάμεσα στη Γαλλία και στη Γερμανία. Υπέγραψε την Τριπλή Συμμαχία με τη Γερμανία και την Αυστροουγγαρία στις αρχές της δεκαετίας του 1880 και παρέμεινε πιστή στην επιλογή της μέχρι το 1915, όταν ενεπλάκη στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο στο πλευρό της αντίπαλης Συμμαχίας της Εγκάρδιας Συνεννόησης (Γαλλία, Βρετανία, Ρωσία).
Οταν ήρθε η ώρα της διαμόρφωσης της μεταπολεμικής τάξης πραγμάτων, το 1918, οι τρεις μεγάλοι –Κλεμανσό, Λόιντ Τζορτζ και Ουίλσον– αντιμετώπισαν τις διεκδικήσεις της Ρώμης σε βάρος των ηττημένων ως αποσταθεροποιητική δυναμική.
● Το 1955 η ΕΣΣΔ και η Γιουγκοσλαβία αποκατέστησαν τις σχέσεις τους που είχαν διακοπεί το 1948, μετά τη ρήξη Τίτο - Στάλιν, χωρίς όμως να υπάρξει επιστροφή στην προ της ρήξης κανονικότητα, με τις δυο πλευρές να περιχαρακώνονται ξανά το 1958 και το Βελιγράδι να διαδραματίζει ηγετικό ρόλο στο Κίνημα των Αδεσμεύτων και να κινείται ανάμεσα στα δύο μπλοκ.
● Το 1965 ο τότε πρόεδρος της Γαλλίας Στρατηγός Ντε Γκολ αποφάσισε να αποσύρει τη χώρα από το στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ και να απαιτήσει το άμεσο κλείσιμο των αμερικανικών στρατιωτικών βάσεων που βρίσκονταν στη γαλλική επικράτεια.
Είχε προηγηθεί η απόρριψη από τον Κένεντι της γαλλικής πρότασης για μεταρρύθμιση του ΝΑΤΟ με τη σύσταση τριμερούς διευθυντηρίου ΗΠΑ, Βρετανίας και Γαλλίας αλλά και την προτεραιότητα που έδινε η Δυτική Γερμανία του Αντενάουερ στο ΝΑΤΟ έναντι μιας μελλοντικής ευρωπαϊκής αμυντικής χειραφέτησης.
Τα τρία παραπάνω ιστορικά παραδείγματα φωτίζουν ότι οι ελιγμοί ανάμεσα σε δύο μεγάλες δυνάμεις και πολύ περισσότερο σε δύο αντίπαλα μπλοκ προϋποθέτουν την ύπαρξη ενός σκηνικού διπολικής αντιπαράθεσης με διάρκεια και σταθερότητα.
Ο Ερντογάν κινείται και δρα με όρους όχι του σήμερα αλλά του πρόσφατου παρελθόντος, όταν στρατηγική προτεραιότητα των ΗΠΑ και της Δύσης συνολικά ήταν να τερματιστεί η παρουσία και η επιρροή τόσο της Ρωσίας όσο και του Ιράν στη Συρία και την ευρύτερη Μέση Ανατολή.
Σήμερα επιχειρεί να προβάλλει ως η δύναμη που θα καλύψει το κενό της αποχώρησης των ΗΠΑ από το Αφγανιστάν και το Ιράκ και ταυτόχρονα προσπαθεί να πείσει ότι μάχεται υπέρ των ζωτικών συμφερόντων της Δύσης, από τη Λιβύη μέχρι και τον Καύκασο.
Παράδοξο το παιχνίδι Ερντογάν καθώς, σε αντίθεση με τα τριγωνικά παιχνίδια ισορροπιών του παρελθόντος, όχι μόνο δεν καταγράφει κέρδη αλλά προβάλλει ως ανεπιθύμητη αποσταθεροποιητική παρουσία από τη Λιβύη, τον Καύκασο μέχρι και τη Συρία τόσο για την Ουάσινγκτον όσο και για τη Μόσχα.
Μέσα σε λίγες μέρες ο Πούτιν χαρακτήρισε παράνομη την παρουσία τουρκικών δυνάμεων στη Συρία και στη συνέχεια ο Μπλίνκεν ζήτησε τον τερματισμό της τουρκικής παρουσίας στη Λιβύη.
Ο Ερντογάν δεν τρέφει αυταπάτες για τη δεινή θέση της χώρας του στους περιφερειακούς συσχετισμούς.
Πίσω από τη μεγαλόσχημη ρητορική του κρύβεται μια μονόδρομη αναδίπλωση της Τουρκίας από τις περιφερειακές της φιλοδοξίες, τις οποίες αισθάνονται ως παρενόχληση όχι μόνο οι ΗΠΑ και η Ρωσία αλλά και τα κράτη της ευρύτερης Μέσης Ανατολής.
Εκτύπωση στις: 2024-04-25
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=12189