Αρχική | Εκτύπωσε ή Αποθήκευσε ως PDF | Αποθήκευσε ως WORD | Αποθήκευσε ως HTML

Πιο άναρχη η παγκόσμια οικονομία αν καταρρεύσει ο Γύρος της Ντόχα

Ελίζα, Παπαδάκη

Κυριακάτικη Αυγή, 2006-06-25


Οδεύουμε προς το οριστικό ναυάγιο των πολυμερών εμπορικών διαπραγματεύσεων του "γύρου της Ντόχα" και προς την πλήρη εξουδετέρωση του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου; Με ανεπαρκείς έως τώρα τις υποχωρήσεις των ΗΠΑ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης ενόψει της κρίσιμης υπουργικής συνόδου στη Γενεύη αυτήν την εβδομάδα, μια τέτοια εξέλιξη διαγράφεται πλέον πιθανή. Αν συμβεί, δεν θα πρόκειται για νίκη των κινημάτων που, από το Σιάτλ στο Κανκούν και όπου αλλού συνέρχονται οι κυβερνήσεις, διαμαρτύρονται μαχητικά κατά της υφιστάμενης παγκοσμιοποίησης. Μάλλον τα πιο κοντόφθαλμα συμφέροντα των πλουσίων χωρών θα έχουν επικρατήσει εις βάρος των φτωχών του πλανήτη.

Ενδεχόμενη αδυναμία προσέγγισης ανάμεσα στις ΗΠΑ, την Ε.Ε. και τις δυναμικά αναπτυσσόμενες οικονομίες της ομάδας G-20 (Κίνα, Ινδία, Βραζιλία κ.ά.) τις επόμενες μέρες στη Γενεύη κινδυνεύει να κλείσει την προοπτική της μόνης υπαρκτής, όσο ατελής κι αν είναι, πολιτικής διαδικασίας στην παγκόσμια οικονομία όπου συμμετέχουν πλούσιες και φτωχές, μεγάλες και μικρές χώρες. Δεν θα είναι μία ακόμα αποτυχία που θα μπορούσε να οδηγήσει σε άλλη μία παράταση των διαπραγματεύσεων που είχαν εγκαινιασθεί το Δεκέμβριο του 2001 στην Ντόχα του Κατάρ - κάτω από την πίεση τότε των γεγονότων της 11ης Σεπτεμβρίου για μια δικαιότερη διευθέτηση των διεθνών οικονομικών συναλλαγών που να ωθεί στην ανάπτυξη. Ο λόγος είναι το αμερικανικό πολιτικό χρονοδιάγραμμα. Μια αποφασιστική πρόοδος τώρα στη γεωργία και στα βιομηχανικά αγαθά θεωρείται αναγκαία προϋπόθεση για να κλείσουν όλα τα άλλα θέματα - υπηρεσίες, διευκόλυνση εμπορίου, κανόνες αντι-ντάμπινγκ - ως το Δεκέμβριο. Και αυτό είναι απαραίτητο προκειμένου να υποβληθεί το κείμενο της συμφωνίας στο Κογκρέσο για να εγκριθεί μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2007, πριν εκπνεύσει η "ταχεία διαδικασία" του νόμου για την προαγωγή του εμπορίου του 2002, που επιβάλλει την αποδοχή ή απόρριψη της συμφωνίας που θα διαπραγματευόταν η κυβέρνηση Μπους χωρίς τη δυνατότητα τροπολογιών. Εάν δεν ίσχυε η διαδικασία αυτή, με κάθε αντιπρόσωπο ή γερουσιαστή να θέλει να τροποποιεί τις ρυθμίσεις ανάλογα με τα συμφέροντα των ψηφοφόρων της πολιτείας που τον εκλέγει, η όποια συμφωνία θα είχαν επιτύχει οι κυβερνήσεις των 149 χωρών μελών του ΠΟΕ θα γινόταν αγνώριστη. Καθώς το Κογκρέσο αποκλείεται να ανανεώσει τη διαπραγματευτική εντολή προς την κυβέρνηση Μπους, για να υπάρξει συνέχεια θα έπρεπε να περιμένουμε τουλάχιστον ως το 2009, ένα νέο πρόεδρο στις ΗΠΑ, η πολιτική του οποίου για το διεθνές εμπόριο βέβαια αγνοείται.

Έτσι, για τον κίνδυνο να αχρηστευθούν όλες οι έως τώρα διαπραγματευτικές προσπάθειες αν δεν διευθετηθούν στη σύνοδο της Γενεύης τα θέματα της γεωργίας και της πρόσβασης στις αγορές μη αγροτικών αγαθών προειδοποιούσε πρόσφατα ο γενικός διευθυντής του ΠΟΕ Πασκάλ Λαμί (επίτροπος της Ε.Ε. για το εξωτερικό εμπόριο ως το 2004, ο οποίος από την τωρινή του θέση τηρεί "ίσες αποστάσεις" απέναντι στα μεγάλα εμπορικά/οικονομικά μπλοκ). Υιοθετώντας μια διατύπωση του προέδρου της Βραζιλίας Λουίς Ινάσιο Λούλα ντα Σίλβα, ο Λαμί συνόψιζε τα εμπόδια που πρέπει να ξεπερασθούν σε ένα τρίπτυχο: Χρειάζονται μεγαλύτερες μειώσεις δασμών στα αγροτικά προϊόντα, όπου η Ε.Ε. πρέπει να κάνει μια καλύτερη πρόταση, μεγαλύτερες μειώσεις των αγροτικών επιδοτήσεων, εδώ οι ΗΠΑ πρέπει να βελτιώσουν τη δική τους προσφορά, και μεγαλύτερες μειώσεις δασμών στα βιομηχανικά προϊόντα, στις οποίες θα πρέπει να συγκατατεθούν οι μεγάλες αναδυόμενες χώρες - Βραζιλία, Ινδία, Κίνα και Νότιος Αφρική (όχι οι μικρότερες, πιο φτωχές, που χρειάζονται εμπορική προστασία για την ανάπτυξή τους).

Η δήλωση του Αμερικανού προέδρου κατά την επίσκεψή του στην Αυστρία την περασμένη εβδομάδα, ότι "δεν πρέπει να επιτρέψουμε ο γύρος της Ντόχα να αποτύχει", έκανε τον Πασκάλ Λαμί να δηλώνει προχθές πιο αισιόδοξος. Συγκεκριμένες ενδείξεις παραχωρήσεων δεν έχουν ωστόσο δημοσιοποιηθεί από καμία πλευρά μέχρι στιγμής.

Ο πειρασμός των διμερών συμφωνιών

Την πεποίθησή του ότι ο πρόεδρος Μπους ενδιαφέρεται να επιτευχθεί μια συμφωνία εκφράζει και ο διάδοχος του Λαμί για το εξωτερικό εμπόριο στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή Πίτερ Μάντελσον, αποδραματοποιώντας πάντως τυχόν αποτυχία στη Γενεύη, ως απλώς πρόσθετη δυσκολία. Ταυτόχρονα διευκρινίζει ότι η Ε.Ε. θα επιδείξει ευελιξία, αλλά ότι ο ίδιος ούτε έκανε ούτε υπάρχει θέμα να κάνει μια καλύτερη προσφορά. Και ενώ επίσημα η Ε.Ε. εξακολουθεί να δίνει προτεραιότητα στο γύρο της Ντόχα, παράλληλα φαίνεται να προετοιμάζει το έδαφος για μια σειρά διμερείς εμπορικές συμφωνίες, ακολουθώντας το παράδειγμα της Ουάσιγκτον, που ουδέποτε ανέστειλε τις σχετικές πρωτοβουλίες. Ξεκίνησε από τις ασιατικές χώρες της ASEAN με επίσκεψη του Μάντελσον το Μάιο στη Μαλαισία. Συνεχίζει με την Κίνα, με τις Λατινοαμερικανικές χώρες της Mercosur (Βραζιλία, Αργεντινή, Ουρουγουάη, Παραγουάη), όπου επανενεργοποιούνται οι συζητήσεις που είχαν ατονήσει ενόψει της διαδικασίας της Ντόχα, τέλος, με τις χώρες του Κόλπου. Για να επιτύχει μια συμφωνία με τις τελευταίες ως το τέλος του έτους, ο Μάντελσον επισκέφθηκε αυτό το μήνα και το Αμπού Ντάμπι.

Σε ένα διμερές πλαίσιο, η Ε.Ε. μπορεί να επιλέξει να μην ανοίξει τα αγροτικά ζητήματα που την φέρνουν σε θέση άμυνας στον ΠΟΕ, έγραφε χαρακτηριστικά η Le Monde, συνθέτοντας τις παραπάνω πληροφορίες κάτω από τον τίτλο "Οι Βρυξέλλες σε πειρασμό για διμερείς συμφωνίες". Αλλά μια νέα ορμή προς προτιμησιακές εμπορικές συμφωνίες όλων των ειδών, και ιδίως διμερείς, θα είναι η πρώτη αρνητική συνέπεια ενός αδιεξόδου στην Ντόχα, σύμφωνα με τον αρθρογράφο των Financial Times, και συγγραφέα βιβλίων για τα πλεονεκτήματα της παγκοσμιοποίησης, Μάρτιν Γουλφ. Θα αύξανε το ρόλο της ισχύος στον καθορισμό των ευκαιριών για εμπόριο, καθώς οι ηγεμονικές δυνάμεις τείνουν να επιβάλλουν τους δικούς τους όρους στις εμπορικές συμφωνίες με ασθενέστερους εταίρους. Και θα υπονόμευε το επιτυχημένο σύστημα επίλυσης διαφορών του ΠΟΕ, που έφερε την ισχύ του δικαίου στην καρδιά της παγκόσμιας οικονομίας, καταλήγει ο Γουλφ.

Αγροτικές ενισχύσεις 225 δισ.

Τη μηδαμινή πρόοδο στη μείωση των αγροτικών επιδοτήσεων στις ανεπτυγμένες οικονομίες μετά το 2001 - που ξεκίνησαν οι διαπραγματεύσεις της Ντόχα - καταγράφει έκθεση του ΟΟΣΑ που δημοσιεύθηκε την περασμένη εβδομάδα.

Οι κρατικές ενισχύσεις στη γεωργία έφθασαν στις χώρες του ΟΟΣΑ τα 225 δισεκατομμύρια ευρώ το 2005 και αντιπροσώπευαν το 29% των αγροτικών εσόδων, ποσοστό ίσο με το 2004 και οριακά μόνο χαμηλότερο από το 30% του 2003. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση υπολογίζονται στο 32% των αγροτικών εσόδων, στις ΗΠΑ στο 16% και στην Αυστραλία στο 5%, ενώ στην Ιαπωνία φθάνουν το 56%, στη Νορβηγία το 64% και στην Ελβετία το 68%.

Η έκθεση αντικρούει την άποψη ότι οι κρατικές ενισχύσεις είναι αναγκαίες για την ποιότητα του περιβάλλοντος και την ευημερία στην ύπαιθρο, δείχνοντας ότι οι περισσότερες κατευθύνονται στις πολύ μεγάλες εκμεταλλεύσεις, ενώ συχνά "διαρρέουν" προς προμηθευτές ή ιδιοκτήτες γης οι οποίοι δεν ασχολούνται με καλλιέργειες.

Μία παγκόσμια μείωση της εμπορικής προστασίας και των κρατικών ενισχύσεων στο μισό θα απέφερε πρόσθετο ετήσιο εισόδημα 44 δισ. δολάρια, εκτιμά σε άλλη μελέτη που δημοσίευσε τον Ιούνιο ο ΟΟΣΑ.

Απάτη τα φθηνά φάρμακα

Η μόνη νίκη που είχε χαιρετισθεί στις διαπραγματεύσεις της Ντόχα, η απαλλαγή των φτωχών χωρών από την πληρωμή δικαιωμάτων ευρεσιτεχνίας στις φαρμακοβιομηχανίες για φάρμακα που τα έχουν μεγάλη ανάγκη, για την καταπολέμηση του AIDS π.χ., έχει υπονομευθεί στην πράξη με τις διμερείς συμφωνίες που συνάπτουν οι ΗΠΑ. Αυτό αποκαλύπτει έκθεση που κατέθεσε στο Αμερικανικό Κονγκρέσο το Δημοκρατικό Κόμμα και επιβεβαιώνει σχετική ανάλυση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας και καταγγελίες μη κυβερνητικών οργανώσεων όπως η Oxfam και οι Γιατροί χωρίς Σύνορα.

Μολονότι η διακήρυξη της Ντόχα είχε κυρωθεί στην αμερικανική νομοθεσία, μια σειρά διμερείς συμφωνίες των ΗΠΑ με χώρες της Αφρικής, της Ασίας και της Λατινικής Αμερικής αποκαθιστούν τα συμφέροντα των φαρμακοβιομηχανιών, παρατείνοντας τη διάρκεια των δικαιωμάτων ευρεσιτεχνίας ακόμα και πέραν των 20 ετών που προβλέπει ο ΠΟΕ και διαφυλάσσοντας στις εταιρείες το απόρρητο όλων των σχετικών πληροφοριών που καθιστά αδύνατη την αντιγραφή των φαρμάκων.

"Σε αντίθεση με τις αρχές της διακήρυξης της Ντόχα", γράφει η έκθεση του Κογκρέσου, "οι διατάξεις αυτών των συμφωνιών ελευθέρου εμπορίου ευνοούν τα οικονομικά συμφέροντα των μεγάλων πολυεθνικών της φαρμακοβιομηχανίας εις βάρος της δυνατότητας των αναπτυσσομένων χωρών να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα δημόσιας υγείας".

Εκτύπωση στις: 2024-03-29
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=1233