Οι αρνητές μάς αναγκάζουν να ξανασκεφτούμε
Γιώργος, Γιαννουλόπουλος
Η Εφημερίδα των Συντακτών, 2021-11-27
Υπάρχουν κάποιες λέξεις/έννοιες, τις οποίες έχουμε ακούσει και έχουμε πει άπειρες φορές και γι’ αυτό τις θεωρούμε δεδομένες και συνεπώς εκτός συζήτησης. Μια τέτοια έννοια είναι το δίπολο Δεξιάς και Αριστεράς. Ολοι (νομίζουμε ότι) ξέρουμε χοντρικά τι σημαίνουν οι όροι, οι περισσότεροι διαλέγουμε μεταξύ των δυο, και μερικοί αφιερώνουν τη ζωή τους ολόκληρη για να δικαιώσουν την επιλογή τους.Νομίζω ότι η προέλευσή τους θα μας βοηθήσει να καταλάβουμε τι σημαίνουν και πώς λειτουργούν. Για να πιάσουμε την αρχή του νήματος θα γυρίσουμε πίσω στη Γαλλική Επανάσταση και στην αντίδραση που προκάλεσε. Οι Ιακωβίνοι, τα τέκνα του Διαφωτισμού, πίστευαν στην αλλαγή και στην πρόοδο. Οι αντεπαναστάτες, υιοθετώντας την κριτική που άσκησε στην επανάσταση ο Βρετανός Εντμουντ Μπερκ, καταδίκασαν την ανατροπή, την οποία απέδωσαν στη δογματική αντίληψη περί προόδου που επέβαλε η αφηρημένη ιδεολογία του Διαφωτισμού και αντέτειναν ότι οι αλλαγές επέρχονται σταδιακά και φυσιολογικά σε μια κοινωνία, η οποία λειτουργεί ως ζωντανός οργανισμός και ως τέτοια δεν επιδέχεται απότομες ανατροπές που καταλήγουν στην τυραννία. Με λίγα λόγια οι αριστεροί πίστευαν στον ορθό λόγο και στην πρόοδο με κάθε μέσο, ακόμα και με τη βία, ενώ οι δεξιοί στη διατήρηση της «φυσιολογικής» κοινωνίας. Ετσι ο αριστερός είναι ο οργισμένος και επιθετικός προοδευτικός, ενώ ο δεξιός ο αμυνόμενος συντηρητικός.
Αν βάλουμε κατά μέρος την άνοδο του φασισμού στον Μεσοπόλεμο, η διάκριση ανάμεσα στην άρνηση του ισχύοντος και στη συντήρησή του είναι το σχήμα μέσα από το οποίο διαβάσαμε την πολιτική αντιπαράθεση και την κοινωνία γενικότερα. Τελευταία όμως πληθαίνουν τα σημάδια ότι τα γεγονότα δεν χωράνε στα καλούπια των ερμηνειών και των προσδοκιών μας. Οπως έδειξε η άνοδος στην εξουσία του Ντόναλντ Τραμπ κι όπως βλέπουμε κάθε μέρα στην τηλεόραση, αυτοί που αρνούνται, αυτοί που κατεβαίνουν στους δρόμους και συγκρούονται με την αστυνομία, δεν είναι οι αριστεροί αλλά κυρίως οι ακροδεξιοί. Ουδείς το αμφισβητεί. Αλλά η Αριστερά το υποβαθμίζει. Δεν είναι η πρώτη φορά που κλείνει τα μάτια της γιατί δεν της αρέσει αυτό που θα δει αν τα ανοίξει.
Δυστυχώς το κίνημα των ανεμβολίαστων ήρθε για να μείνει. Και μας βάζει δύσκολα επειδή όχι μόνο αναδεικνύει τα αδύνατα σημεία της κονσερβαρισμένης σκέψης μας, αλλά μας αναγκάζει να ξανασκεφτούμε διάφορα πράγματα που θεωρούσαμε δεδομένα. Για να μιλήσουμε με παραδείγματα, το αρχικό σφάλμα της Αριστεράς, πριν από την πανδημία, ήταν η απολυτοποίηση της άρνησης, η οποία ωστόσο απέδωσε πολιτικούς καρπούς και της χάρισε την εξουσία το 2015. Σε εκείνη τη συγκυρία, η μαχητική αντίσταση έγινε αυτοσκοπός. Εγινε φετίχ. Με άλλα λόγια, δεν έχει σημασία για ποιο λόγο αρνείσαι, για ποιο λόγο θυμώνεις. Αρκεί να θυμώνεις και να αρνείσαι γιατί έτσι γίνεσαι «δικός μας». Το αφήγημα όμως ήταν αρκετά πειστικό. Ο ΣΥΡΙΖΑ μπορούσε εύλογα να ισχυριστεί ότι εκπροσωπούσε τον ορθό λόγο, την αλλαγή και την πρόοδο, ενώ η Νέα Δημοκρατία ήταν το αποτρόπαιο πρόσωπο της συντήρησης.
Σήμερα τα δεδομένα έχουν έρθει τα επάνω κάτω. Το κίνημα των ανεμβολίαστων στην Ελλάδα και εκτός Ελλάδας μετατοπίστηκε προς στην Ακρα Δεξιά, ενώ η συντηρητική Νέα Δημοκρατία επικαλείται τις αξίες του Διαφωτισμού, δηλαδή τον ορθό λόγο και την επιστήμη. Κατά συνέπεια, το πρόβλημα για την Αριστερά είναι πώς θα αντιδράσει όταν η κυβέρνηση δέχεται τα πυρά της Ακροδεξιάς.
Απάντηση εύκολη δεν υπάρχει. Κι αν σκεφτεί κανείς ότι η ηγετική ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ δεν διακρίνεται για τις επιδόσεις της στην ανάλυση σύνθετων προβλημάτων, το κόμμα μάλλον θα συνεχίσει να δηλώνει ότι είναι υπέρ του εμβολιασμού, αλλά κλείνοντας ταυτόχρονα το μάτι προς τους αντιεμβολιαστές (Αυτό δεν κάνει ο Πολάκης;) Πώς αλλιώς μπορεί να διαβαστεί η θέση ότι πρέπει όλοι να εμβολιαστούμε οπωσδήποτε, αλλά ταυτόχρονα να μην τα βάζουμε με τους ανεμβολίαστους γιατί η πίεση λειτουργεί διχαστικά; Ή –ακούστηκε και αυτό– ότι επειδή η κυβέρνηση τα έκανε ρόιδο, η ατομική ευθύνη διαγράφεται, αφήνοντας να εννοηθεί πως ο καθένας είναι ελεύθερος να κάνει ό,τι του καπνίσει. Δεν είναι οξύμωρο η Αριστερά να μην καταδικάζει απερίφραστα όσους αρνούνται να αναγνωρίσουν τις ευθύνες τους προς τους άλλους;
Τα πράγματα θα ήταν διαφορετικά αν η Αριστερά, από την αρχή, είχε μπει μπροστά απαιτώντας να εφαρμοστούν οι δικές αξίες. Αντ’ αυτού, προτίμησε να σιωπήσει, με την ελπίδα ότι η κυβέρνηση θα αποτύχει, ακόμα κι αν τα βέλη που δέχτηκε έχουν εκτοξευτεί από την ανορθολογική Ακροδεξιά, η οποία ανακάλυψε, μετά τους δικαιωματιστές, ότι το άτομο αυτοπροσδιορίζεται, άρα δικαιούται να αρνηθεί ακόμα και κάτι που επιβάλλεται για το καλό του κοινωνικού συνόλου.
Εκτύπωση στις: 2024-04-24
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=12411