Επικίνδυνη καινοτομία
Νίκος Κ., Αλιβιζάτος
Το Βήμα της Κυριακής, 2006-06-25
Πως θα αντιδρούσε ένας ενημερωμένος Αμερικανός αν ο πρόεδρος Μπους πρότεινε ξαφνικά την ίδρυση, δίπλα στο Supreme Court της Ουάσιγκτον, ενός καινούργιου ανωτάτου δικαστηρίου, για να ελέγχει τάχα αποτελεσματικότερα τους κυβερνώντες; Δίχως άλλο, το μυαλό του θα πήγαινε στο κακό. Διότι το Supreme Court έχει τεράστιο κύρος και, κατά γενική ομολογία, παρά τις κατά καιρούς υπερβολές του, ασκεί με επάρκεια τα δικαιοδοτικά καθήκοντά του.
Είμαι βέβαιος ότι ο ίδιος Αμερικανός θα αγανακτούσε αν μάθαινε ότι το νέο δικαστήριο δεν επρόκειτο να συγκροτηθεί από τακτικούς δικαστές. Και ότι σε αυτό θα ανετίθετο η σημαντικότερη αρμοδιότητα όλων των άλλων δικαστηρίων, δηλαδή ο έλεγχος της συνταγματικότητας των νόμων. Μήπως, θα διερωτάτο, πίσω από τις επίσημες εξαγγελίες κρύβεται η ανομολόγητη επιδίωξη να αποδυναμωθεί ο σπουδαιότερος θεσμός για την προστασία των δικαιωμάτων του;
Θα ήταν ασφαλώς άδικο να αποδώσει κανείς τέτοιες προθέσεις στον σημερινό έλληνα πρωθυπουργό. Ούτε ο ίδιος έχει δώσει δείγματα τόσο κραυγαλέας περιφρόνησης προς το Σύνταγμα ούτε η κυβέρνησή του έχει ιδρύσει στην Ελλάδα το ισοδύναμο ενός Γκουντάναμο. Θα ήταν όμως εξίσου αφελές να απαλλάξει κανείς τη Νέα Δημοκρατία από πονηρές προθέσεις.
Υπαινίσσομαι τη δύσκολα αποκρυπτόμενη δυσπιστία που οι σημερινοί κυβερνώντες επιδεικνύουν προς κάθε θεσμό που θα μπορούσε να αμφισβητήσει την αυθεντία τους. Τέτοιος θεσμός στη χώρα μας είναι κατ’ εξοχήν το Συμβούλιο της Επικρατείας, το οποίο, για λόγους που συνδέονται με το νομικό μας σύστημα και τη νεότερη πολιτική μας ιστορία, έχει εξελιχθεί στο σοβαρότερο αντίβαρο στην παντοδυναμία της εκάστοτε πλειοψηφίας.
H αποδυνάμωση του Συμβουλίου της Επικρατείας ήταν ο ανομολόγητος σκοπός της αναθεώρησης του 2001, χάρη όμως στην κατακραυγή που τότε ξεσηκώθηκε τελικά απετράπη. Σήμερα την επιχειρεί και πάλι η Νέα Δημοκρατία, αυτή τη φορά εκ πλαγίου, δηλαδή μέσω της ιδρύσεως ενός καινούργιου δικαστηρίου, του συνταγματικού.
Να λοιπόν γιατί αναφέρθηκα στο υποθετικό σενάριο της αποδυνάμωσης του αμερικανικού Supreme Court: η υποκατάσταση ενός ανεξάρτητου δικαστηρίου από ένα άλλο, ξένο προς τις παραδόσεις και την ιστορία της χώρας, δεν μπορεί παρά να κρύβει τη σκοπιμότητα της απαλλαγής από έναν ενοχλητικό θεσμό.
Μα, θα ρωτούσε κάποιος, συνταγματικά δικαστήρια δεν έχουν χώρες σοβαρές όπως η Γερμανία, η Ιταλία και, πιο πρόσφατα, η Ισπανία και η Πορτογαλία; H απάντηση είναι ότι καμία από τις χώρες αυτές, όταν επέλεγε τη λύση του συνταγματικού δικαστηρίου, δεν είχε - όπως η Ελλάδα - μια πετυχημένη παράδοση δικαστικού ελέγχου της συνταγματικότητας των νόμων από όλα τα δικαστήρια. Εχοντας μόλις πριν από λίγο απαλλαγεί από δικτατορίες, οι χώρες αυτές δεν διέθεταν ούτε καταρτισμένους ούτε, πολύ λιγότερο, ανεξάρτητους δικαστές. Ελλειψη που τις οδήγησε να επιλέξουν ένα πιο πολιτικό σύστημα δικαστικού ελέγχου της εκάστοτε πλειοψηφίας όχι από τακτικούς δικαστές αλλά από πρόσωπα τοποθετημένα πιο κοντά στο πολιτικό τους σύστημα.
Κανένας λοιπόν από τους λόγους που υπαγόρευσαν σε άλλες χώρες την ίδρυση συνταγματικού δικαστηρίου δεν συντρέχει στην Ελλάδα. Γι’ αυτό η σχετική πρόταση πρέπει να εγκαταλειφθεί.
Εκτύπωση στις: 2024-04-25
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=1245