Μια αριστερή ανάγνωση του πολέμου στην Ουκρανία

Γιώργος, Γιαννουλόπουλος

Η Εφημερίδα των Συντακτών, 2022-10-15

Στις συζητήσεις που άρχισαν όταν η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία και δεν λένε να τελειώσουν, μπορεί κανείς να διακρίνει ένα είδος λόγου που αυτοπροσδιορίζεται «αριστερός». Τον συνοψίζω: δηλώνεις κάτι που ακούγεται «προοδευτικό», αποφεύγοντας όμως να διευκρινίσεις τι σημαίνει στην πράξη και τι θα συμβεί αν πραγματοποιηθεί αυτό που εισηγείσαι.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα οι συναυλίες υπέρ της ειρήνης, γενικώς και αορίστως. Κακό πράγμα ο πόλεμος, δεν λέω. Ποιο ήταν όμως το συγκεκριμένο αριστερό μήνυμα που θέλαμε να στείλουμε στους Ουκρανούς; Να μην αντισταθούν; Να επιλέξουν τη διπλωματική οδό ενώ τους βομβάρδιζαν; Να οργανώσουν καθιστικές διαμαρτυρίες; Ή, κι αυτό πολύ θα το ήθελαν κάποιοι δικοί μας καλλιτέχνες, να κάνουν κάνα δυο αντιπολεμικές συναυλίες στο υπό κατοχή Κίεβο;

Εχουν περάσει σχεδόν οχτώ μήνες από την εισβολή και οι μάλλον αφελείς πρώτες αντιδράσεις ανήκουν στο παρελθόν. Τις διαδέχθηκε όμως μια επικαιροποιημένη μετάλλαξη, δείγμα της οποίας είναι το κείμενο με τίτλο «Η διεύρυνση του ΝΑΤΟ ρίχνει λάδι στη φωτιά του πολέμου» που δημοσιεύτηκε στην «Εφημερίδα των Συντακτών». Την υπογράφουν προβεβλημένα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ που διαφώνησαν με την απόφαση του κόμματος να υπερψηφίσει την ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ.

Συνοπτικά, καταγγέλλουν την «απαράδεκτη και απολύτως καταδικαστέα ρωσική εισβολή», αναγνωρίζουν τις «τεράστιες και εγκληματικές ευθύνες» του Πούτιν και καταδικάζουν τις απειλές για τη χρήση πυρηνικών όπλων. Φυσικά, σε τέτοιου είδους περιστάσεις δεν υπάρχει ο αμιγώς καλός και ο αμιγώς κακός. Τούτου δεδομένου, η δική μου εντύπωση είναι ότι οι υπογράφοντες ανησυχούν και αγανακτούν λιγότερο για τη ρωσική εισβολή και περισσότερο για τη διεύρυνση του ΝΑΤΟ. Δηλαδή αυτό είναι το μείζον. Απόδειξη ότι οι ευθύνες της Ρωσίας απλώς μνημονεύονται, ενώ ο κατάλογος των αμαρτιών που καταλογίζουν στην «αμερικανική ψυχροπολεμική ηγεμονία» είναι το κύριο θέμα. Δυστυχώς, ο περιορισμένος χώρος δεν μου επιτρέπει να επιχειρήσω μια λεπτομερή ανάλυση του κειμένου. Αναγκαστικά λοιπόν θα περιοριστώ σε δύο μόνο πτυχές του προβλήματος: την εθνική κυριαρχία και τη βούληση της πλειοψηφίας.

Ας αρχίσουμε με το μάλλον άβολο γι’ αυτούς γεγονός ότι υπερψήφισαν την ένταξη της Βόρειας Μακεδονίας στο ΝΑΤΟ, με τον ισχυρισμό ότι οι δύο περιπτώσεις δεν είναι συγκρίσιμες. Υπό μία έννοια έχουν δίκιο. Οντως η απόλυτη ταύτιση οποιωνδήποτε δύο καταστάσεων είναι εξ ορισμού αδύνατη. Μας καλούν όμως να λάβουμε υπόψη μας ότι όσον αφορά τη Βόρεια Μακεδονία, έχουμε να κάνουμε με «μια μικρή χώρα, γείτονες της οποίας θέτουν ζητήματα συνοριακών διαφορών ή αμφισβητούν ακόμη και την εθνική τους υπόσταση». Αυτό δεν μας θυμίζει κάτι;

Το ζουμί της όλης υπόθεσης βρίσκεται αλλού. Οι διαφωνούντες χαρακτηρίζουν «παραπλανητικό» το επιχείρημα «της κρατικής κυριαρχίας και της αυτοδιάθεσης των λαών», για τους εξής δύο λόγους: ο πρώτος και ασθενέστερος είναι ότι δεν έχει επικυρωθεί με δημοψήφισμα. Το οποίο αληθεύει, αλλά ουδείς αμφισβητεί ότι η κοινή γνώμη στις δύο χώρες έχει ξεκάθαρα μεταστραφεί. Ο δεύτερος είναι ουσιαστικός και λέει «τα σύκα σύκα και τη σκάφη σκάφη»: «Η άσκηση του δικαιώματος της “αυτοδιάθεσης” πρέπει να λαμβάνει υπόψη της την υπέρτερη αρχή της σταθερότητας και της ειρήνης». Με άλλα λόγια, στο όνομα της σταθερότητας, η Ρωσία εύλογα αντιδρά στη συρρίκνωση της πάλαι ποτέ δικής της σφαίρας επιρροής, αμφισβητώντας το δικαίωμα των πρώην δορυφόρων της να αποφασίζουν με ποιον θα πάνε και ποιον θ’ αφήσουν. Και στο όνομα της ειρήνης και της γεωπολιτικής ισορροπίας, κακώς η Ουκρανία, μια χώρα «ανύπαρκτη» σύμφωνα με το Κρεμλίνο, ζήτησε και έλαβε τη στρατιωτική αρωγή του ΝΑΤΟ, αντί να ακολουθήσει το παράδειγμα της Κριμαίας και να «ενσωματωθεί» ειρηνικά στην υπό ανέγερση αυτοκρατορία του Πούτιν.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το εν λόγω κείμενο εκφράζει τη λεγόμενη αριστερή πτέρυγα του ΣΥΡΙΖΑ. Στην οποία, ειλικρινά, εύχομαι τα καλύτερα, διότι έχει δώσει θετικά δείγματα γραφής. Οπως, για παράδειγμα, τη δήλωση του Νίκου Φίλη ότι ο ΣΥΡΙΖΑ έπρεπε να μπει μπροστά στην κινητοποίηση για τον εμβολιασμό, αντί να μισοκλείνει το μάτι στους ανεμβολίαστους μπας και τσιμπήσει ψήφους. Εύχομαι επίσης να αποφύγουν τα σφάλματα του παρελθόντος. Και για να γίνω πιο σαφής, καλά θα κάνουν να επιστρέψουν στον Περισσό ή να πετάξουν στα σκουπίδια τον ιδεολογικό τυφλοσούρτη. Οχι γιατί αλλαξοπίστησαν. Αλλά επειδή έπαψαν να παπαγαλίζουν τις SOS λύσεις στα δύσκολα που μας βάζει η ζωή σήμερα. Ναι, είναι αλήθεια ότι οι Αμερικανοί καταπιέζουν τους μαύρους. Δεν μπορεί όμως αυτό να επαναλαμβάνεται ως ορθή απάντηση σε οποιοδήποτε ερώτημα. Διόλου τυχαία μου έρχεται στον νου η γνωστή ατάκα του Γούντι Αλεν: «Εχω μια καλή απάντηση. Μήπως έχετε καμιά ερώτηση;»

Εκτύπωση στις: 2024-04-26
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=12928