Κυβερνήσεις συνεργασίας

Κώστας, Καλλίτσης

Η Καθημερινή, 2022-12-04

Μια χώρα που μετέχει στο ΝΑΤΟ και στον σκληρό πυρήνα της Ευρώπης, στην Ευρωζώνη, με σταθερό γεωπολιτικό προσανατολισμό, που εδώ και μισό αιώνα έχει αφήσει πίσω της τους μεγάλους διχασμούς και τις αυταρχικές εκτροπές, που είναι απαλλαγμένη από την τρομοκρατία και το βαρύ έγκλημα που ταλανίζουν άλλες ανεπτυγμένες χώρες, μια τέτοια χώρα είναι πολιτικά ασφαλής; Οχι απαραίτητα –λένε– αν διατρέχει κίνδυνο ακυβερνησίας. Οπου ως ακυβερνησία ορίζεται η απουσία μιας αυτοδύναμης κυβέρνησης.

Σύμφωνα με αυτό το αφήγημα, μια κυβέρνηση συνεργασίας που στηρίζεται από μεγάλες λαϊκές πλειοψηφίες είναι κάτι σαν τον διάβολο της αστάθειας, ενώ μια κυβέρνηση που αναδεικνύεται αυτοδύναμη χάρη σε έναν καλπονοθευτικό εκλογικό νόμο είναι ο γνήσιος ορισμός του αρχάγγελου της σταθερότητας. Το αφήγημα αγνοεί τη νωπή Ιστορία.

Αυτοδύναμη κυβέρνηση Καραμανλή οδήγησε τη χώρα στα βράχια το 2009. Αυτοδύναμη ήταν η κυβέρνηση Παπανδρέου που κατέρρευσε χάνοντας τη δύναμη να συνεχίσει. Κυβέρνηση συνεργασίας υπό τον Λ. Παπαδήμο ήταν αυτή που διαπραγματεύθηκε το «κούρεμα» χρέους το 2012. Η υποχρεωτική συνεργασία με το ΠΑΣΟΚ υποχρέωσε τη ΝΔ να εγκαταλείψει τα «Ζάππεια» το 2012 και να προσπαθήσει να υλοποιήσει το β΄ μνημόνιο – και πιθανότατα θα το πετύχαινε αν δεν μεσολαβούσε η προεδρική εκλογή. Μια κυβέρνηση συνεργασίας, των Τσίπρα – Καμμένου, έβγαλε τη χώρα από τα μνημόνια. Η αυτοδυναμία δεν είναι ο παράδεισος, ούτε κόλαση η συνεργασία. Το αφήγημα αγνοεί τα επίκαιρα διδάγματα.

Η ίδια λογική, του μικρού, κλειστού και δήθεν ευέλικτου σχήματος, στο όνομα της αποτελεσματικής διακυβέρνησης της χώρας, ήταν στο σκεπτικό για τις υπερεξουσίες του (διάσημου αρχικά, δακτυλοδεικτούμενου μετά) επιτελικού κράτους. Αλλά αποδείχθηκε ότι ένα σύστημα αποστειρωμένο από τη διαβούλευση, τις διαδικασίες συνεννόησης και τη λογοδοσία αντί να αποφέρει θετικά αποτελέσματα μπορεί να πάει τα πράγματα πολύ, πάρα πολύ πίσω. Τα κλειστά σχήματα, μονοκομματικά ή προσωποκεντρικά, προσφέρονται για συγκρούσεις και παζάρια πίσω από τις κουρτίνες – αντί για συμφωνίες που γίνονται στο φως. Κι εύκολα μεταλλάσσονται σε εστίες συναλλαγής και διαφθοράς. Το αφήγημα αγνοεί την ευρωπαϊκή εμπειρία. Στην Ευρώπη κυριαρχούν οι κυβερνήσεις συνεργασίας, οι δημοκρατίες της συναίνεσης. Οι αυτοδύναμες κυβερνήσεις αποτελούν την εξαίρεση και τείνουν να μειώνονται. Μάλιστα, χαρακτηριστικό των κυβερνήσεων συνασπισμού, όπως φαίνεται από μια ματιά σε τέτοιες κυβερνήσεις που υπάρχουν σε περίπου 30 ευρωπαϊκές χώρες, είναι ότι η ιδεολογική και προγραμματική συγγένεια δεν είναι προαπαιτούμενα για μια κυβερνητική συνεργασία. Αρκεί μια έντιμη συμφωνία για το κυβερνητικό πρόγραμμα – είτε προεκλογικά είτε σε μετεκλογικές διαπραγματεύσεις.

Διατυπώνονται, βέβαια, ενστάσεις ότι «δεν έχουμε κουλτούρα συνεργασιών» και ότι δεν έχουμε το ισχυρό κράτος που θα διασφάλιζε τη λειτουργία της χώρας ανεξάρτητα και από την εκάστοτε κυβέρνηση – όπως σε άλλες χώρες. Οσον αφορά το κράτος, δεν έχουμε ένα ισχυρό κράτος φιλικό στην ανάπτυξη και στον πολίτη, διότι οι αυτοδύναμες κυβερνήσεις χρησιμοποιούν το κράτος ως λάφυρο – δείτε και σήμερα τις στρατιές των μετακλητών. Η αυτοδυναμία αποτρέπει τον εκσυγχρονισμό του κράτους – ακόμα και πλημμυρίδες apps, άθικτο αφήνουν το πελατειακό κράτος. Η κουλτούρα συνεργασίας υπάρχει, αλλά πρέπει να ενισχυθεί. Αυτή είναι η κρίσιμη προϋπόθεση για πολιτική σταθερότητα: Η εμπέδωση της συνεργασίας – όχι τα καρτούν της αυτοδυναμίας.

Εκτύπωση στις: 2024-04-24
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=13002