Αρχική | Εκτύπωσε ή Αποθήκευσε ως PDF | Αποθήκευσε ως WORD | Αποθήκευσε ως HTML

Να αλλάξει η δασική πολιτική

Νίκος, Χλύκας

Αυγή, 2006-08-26


Οι τελευταίες μεγάλες δασικές πυρκαγιές στη Χαλκιδική και τη Μάνη θέτουν εξ αντικειμένου και πάλι το ζήτημα της προστασίας των δασών και του φυσικού περιβάλλοντος γενικότερα.

Κατά την άποψή μου είναι λαθεμένη η άποψη που έχει επικρατήσει ότι προστασία των δασών σημαίνει οργάνωση του μηχανισμού καταστολής με προσωπικό και μέσα (επίγεια και εναέρια).

Η πολιτική αυτή που επικράτησε την τελευταία δεκαετία οδήγησε τη δημιουργία του μηχανισμού αυτού στην Πυροσβεστική Υπηρεσία, τη στελέχωσή της με το απαραίτητο επιστημονικό προσωπικό (δασολόγοι) και τον εξοπλισμό της.

Βέβαια η στελέχωση και ο εξοπλισμός του μηχανισμού καταστολής των δασικών πυρκαγιών είναι απαραίτητη και αναγκαία συνθήκη για την αντιμετώπισή τους, αλλά δεν είναι και ικανή, όπως λέγεται στη μαθηματική ορολογία.

Οι πυρκαγιές της Χαλκιδικής και της Μάνης, λόγω του μεγέθους και της έκτασης που έλαβαν, αποκάλυψαν το ουσιαστικό πρόβλημα, το οποίο δεν είναι άλλο από την εφαρμοζόμενη δασική πολιτική και για το οποίο δεν γίνεται λόγος ή, όταν γίνεται, αποσιωπάται επιμελώς μέχρι να ξεχαστεί.

Για να γίνει κατανοητό αυτό που προαναφέραμε θα κάνουμε μερικές επισημάνσεις:

Και στις δύο περιοχές που επλήγησαν από τις πυρκαγιές, και ιδιαίτερα για τη Χαλκιδική που ήταν ένα συγκροτημένο δάσος, δεν υπήρχε διαχείριση του δάσους και συγκεκριμένα δεν υπήρχε ούτε μελέτη διαχείρισης του δάσους, η οποία θα καθόριζε τις επεμβάσεις που έπρεπε να γίνουν (υλοτομίες, καθαρισμοί, αραιώσεις, διανοίξεις δασικών δρόμων, συντήρηση και βελτίωση του υπάρχοντος δασικού οδικού δικτύου κ.λπ.) μέσα στη δεκαετία, όπως ορίζουν οι κανόνες της δασολογικής επιστήμης.

Αυτό οφείλεται σε δύο λόγους: Ο πρώτος είναι η έλλειψη χρηματοδότησης και ο δεύτερος, ο οποίος συνδέεται άμεσα με τον πρώτο, είναι η άποψη που λέει ότι πρώτα διαχειριζόμαστε τα παραγωγικά δάση (αυτά που παράγουν ξύλο με εμπορική αξία) και τα υπόλοιπα δεν χρειάζεται να τεθούν υπό διαχείριση.

Όπως είναι γνωστό, η χρηματοδότηση του τομέα δάση όσο πάει και μειώνεται, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να γίνει σχεδιασμός και ορθολογική διαχείριση των δασών. Άλλωστε και το πρόγραμμα εκπόνησης μελετών προστασίας και διαχείρισης των δημοσίων δασών της χώρας έχει σταματήσει εδώ και δύο χρόνια με το αιτιολογικό ότι υπήρχε καταγγελία στην Ευρωπαϊκή Ένωση για τον τρόπο ανάθεσης κ.λπ. Φυσικά οι ίδιοι το φαλκίδευσαν με την καταστρατήγηση νόμων και αποφάσεων θεσμοθετημένων οργάνων και επιτροπών, εξυπηρετώντας μικροκομματικά και μικροσυνδικαλιστικά συμφέροντα που οι συσχετισμοί επέβαλαν.

Οι δράσεις και τα μέτρα που προβλέπει μια μελέτη διαχείρισης του δάσους εντάσσονται και στον τομέα πρόληψης των δασικών πυρκαγιών, και το τονίζουμε αυτό γιατί έχει επικρατήσει η άποψη ότι πρόληψη σημαίνει μόνο επιτήρηση και φύλαξη του δάσους.

Το δεύτερο σημείο που επισημαίνεται έχει να κάνει με την τύχη των καμένων εκτάσεων. Η κήρυξη των εκτάσεων ως αναδασωτέων δεν είναι πολιτικό μέτρο για εξαγγελία, αλλά αποτελεί συνταγματική επιταγή και υποχρέωση και την ευθύνη της κήρυξής της έχει ο δασάρχης βάσει του νόμου.

Επειδή γνωρίζουμε ότι η Δασική Υπηρεσία είναι ελλιπώς στελεχωμένη τόσο σε επιστημονικό προσωπικό (δασολόγοι) όσο και σε υλωρικό προσωπικό (δασοφύλακες κ.λπ.), πρέπει να βοηθηθεί για να μπορέσει να ανταποκριθεί και ως πρώτη βοήθεια θα προτείναμε τη χαρτογράφηση των καμένων εκτάσεων, με την παράλληλη οριοθέτηση των αγροτικών εκτάσεων που περιλαμβάνονται στην καμένη έκταση, για να εξαιρεθούν από την κήρυξη της περιοχής ως αναδασωτέας και παράλληλα να κλείσουν τα όποια "παραθυράκια" θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν στο μέλλον για την αλλαγή χρήσης των καμένων εκτάσεων, με τη λογική ότι ήταν αγροτικές εκτάσεις πριν από την πυρκαγιά.

Η έκταση που θα κηρυχθεί αναδασωτέα θα πρέπει να προστατευθεί ώστε να μπορέσει να διασφαλιστεί η επιτυχία της φυσικής αναγέννησης (αναδάσωσης) και προς τούτο χρειάζεται προσωπικό φύλαξης (δασοφύλακες κ.λπ.).

Ακολούθως εκεί όπου θα αποτύχει η φυσική αναγέννηση (αναδάσωση) να γίνουν τεχνητές αναδασώσεις, αφού πρώτα έχουν προστατευθεί τα εδάφη από τις παρασύρσεις με τις πρώτες βροχοπτώσεις.

Την επόμενη πενταετία ή δεκαετία το αργότερο με την εφαρμογή των κατάλληλων διαχειριστικών μέτρων να επιδιωχθεί η δημιουργία δάσους.

Οι προτάσεις και τα μέτρα αυτά είναι πράγματα που τα γνωρίζουν στη Δασική Υπηρεσία και, απ’ ό,τι είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε, με ευχαρίστηση θα τα εφάρμοζαν. Τώρα το γιατί δεν εφαρμόζονται ή εφαρμόζονται εν μέρει είναι ένα ερώτημα με απλή απάντηση.

Για όλα αυτά απαιτείται πολιτική βούληση για την προστασία των δασών και του φυσικού περιβάλλοντος γενικότερα, η οποία δεν θα είναι κοινός λόγος, αλλά θα συνοδεύεται από την αντίστοιχη χρηματοδότηση και στελέχωση των δασικών υπηρεσιών.

Επίσης υπάρχει και ένα ακόμη σημείο το οποίο πρέπει να επισημανθεί, που αφορά τον συντονισμό του μηχανισμού καταστολής με τις αρμόδιες για τη διαχείριση των δασών δασικές υπηρεσίες, ώστε να γνωρίζουν την κατάσταση που επικρατεί σε κάθε δασικό σύμπλεγμα πριν από την έναρξη της αντιπυρικής περιόδου.

Σε γενικές γραμμές οι απόψεις αυτές είναι καταγραμμένες στο πόρισμα της διακομματικής επιτροπής της Βουλής για τα δάση, το οποίο είχε γίνει αποδεκτό ομόφωνα από όλα τα κόμματα στη Βουλή και δυστυχώς έχει ξεχαστεί από όλους.

Για να υπάρξουν θετικά αποτελέσματα στην προστασία των δασών και του φυσικού περιβάλλοντος πρέπει το ισοζύγιο "πρόληψη - καταστολή" να κλίνει υπέρ της πρόληψης.

Ακόμη και από την οικονομική πλευρά να αξιολογήσει κανείς την κατάσταση, θα διαπιστώσει την αναγκαιότητα χρηματοδότησης του τομέα της προστασίας των δασών. Οι περιοχές που επλήγησαν, Χαλκιδική και Μάνη, είναι περιοχές στις οποίες αναπτύσσεται ο τουρισμός. Οποιοσδήποτε σχεδιασμός τουριστικής ανάπτυξης στη Βόρεια Ελλάδα είχε και έχει ως επίκεντρο τη Χαλκιδική ακριβώς γιατί διαθέτει το πλεονέκτημα του πλούσιου φυσικού περιβάλλοντος. Το ίδιο θα λέγαμε, τηρουμένων των αναλογιών, ότι ισχύει και για τη Μάνη.

Οι καταστροφικές πυρκαγιές προφανώς θα έχουν αρνητική επίπτωση στην αναπτυξιακή πορεία των περιοχών αυτών. Δεν θα πρέπει έστω και στη λογική αυτή να διασφαλιστούν τα φυσικά πλεονεκτήματα και ο φυσικός πλούτος των περιοχών αυτών αφού αποτελούν βασική παράμετρο για την αναπτυξιακή τους πορεία;

Σε μια ευνομούμενη πολιτεία το πρώτο μέτρο που θα προωθούνταν για τις περιοχές αυτές θα ήταν η προστασία του φυσικού περιβάλλοντος. Δεν είναι ποτέ αργά να ξεκινήσουμε και στη χώρα μας να προσεγγίζουμε τις αναπτυξιακές πρωτοβουλίες και πολιτικές με βάση το περιβάλλον. Άλλωστε απ’ αυτή την προσέγγιση μόνον όφελος μπορεί να προκύψει.

* Ο Νίκος Χλύκας είναι δασολόγος - περιβαλλοντολόγος

Εκτύπωση στις: 2024-03-28
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=1319