Αρχική | Εκτύπωσε ή Αποθήκευσε ως PDF | Αποθήκευσε ως WORD | Αποθήκευσε ως HTML

Μεταρρύθμιση στο ΔΝΤ

Ελίζα, Παπαδάκη

Κυριακάτικη Αυγή, 2006-09-17


Σε κλίμα ισχυρής οικονομικής ανάπτυξης, αλλά και ανησυχιών για την περαιτέρω συνέχισή της, αρχίζει μεθαύριο στη Σιγκαπούρη η διήμερη σύνοδος του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και της Παγκόσμιας Τράπεζας. Συμμετέχουν υπουργοί Οικονομίας και κεντρικοί τραπεζίτες από 184 χώρες, αλλά το "παρών" δίνουν από προχθές εκπρόσωποι διεθνών κινημάτων και μη κυβερνητικών οργανώσεων που κατακρίνουν, συχνά με δριμύτητα, τις πολιτικές των δύο μεγάλων οικονομικών οργανισμών.

Χαρακτηριστικό για τις αλλαγές που συντελούνται τα τελευταία χρόνια στο επίπεδο της διεθνούς κοινής γνώμης είναι το πλήθος των συζητήσεων με εκπροσώπους "της κοινωνίας των πολιτών" που περιλαμβάνει το πρόγραμμα - ακόμα και το γεγονός ότι δεν ήταν άλλος από τον πρόεδρο της Παγκόσμιας Τράπεζας Πολ Γούλφοβιτς, που έκαμψε την άρνηση της κυβέρνησης της Σιγκαπούρης να δώσει βίζες σε ακτιβιστές, αν και η τελευταία πάντως εμμένει στην απαγόρευση των διαδηλώσεων. Από το 2003 πολλές τέτοιες οργανώσεις είναι διαπιστευμένες στην Παγκόσμια Τράπεζα και, εξηγώντας τη στάση του, ο κ. Γούλφοβιτς τόνισε ότι "είναι πολύ σημαντικό να ακούμε αυτούς που δεν σκέπτονται όπως εμείς -διότι μερικές φορές έχουν δίκιο"!

Σε μιαν απόπειρα να προσαρμοστεί στις μεταβολές της οικονομικής δυναμικής μεταξύ των χωρών του κόσμου, το Εκτελεστικό Συμβούλιο του ΔΝΤ άρχισε άλλωστε να επεξεργάζεται μία πρόταση για να αλλάξει η σύνθεση των ψήφων των χωρών μελών μέσα στα επόμενα δύο χρόνια. Έως τώρα, με τα παλιά κριτήρια της παντοδυναμίας της Δύσης, τη μερίδα του λέοντος διατηρούν οι ΗΠΑ, μόνο κράτος που με 17,08% των ψήφων έχει την ισχύ του βέτο (που απαιτεί 15%). Ένα πρώτο βήμα, που αυξάνει τις ψήφους τεσσάρων υποεκπροσωπουμένων κρατών -Κίνας, Κορέας, Μεξικού και Τουρκίας- κατά το ένα τρίτο μόνο της οφειλομένης αύξησης, όπως υπολογίζουν στο Ταμείο, θα τεθεί προς έγκριση στην αυριανή συνεδρίαση του διοικητικού συμβουλίου. Πέρα όμως από τη γενική ίδέα να διπλασιασθούν τουλάχιστον οι ανεξάρτητες από οικονομικά κριτήρια "βασικές ψήφοι", προκειμένου να ενισχυθεί η φωνή των φτωχότερων, τα επόμενα βήματα δεν έχουν αποσαφηνιστεί. (Για να έχουμε μιαν αίσθηση της ανισότητας, κάθε κράτος διαθέτει 250 "βασικές ψήφους", αλλά με τα οικονομικά κριτήρια το οικονομικά ασθενέστερο κράτος Παλάου φθάνει τις 281 (0,01%) και οι ΗΠΑ τις 371.743 ψήφους! Η Ελλάδα διαθέτει 8.480 ψήφους (0,39%), η Τουρκία 9.890 (0,41%), η Κίνα 63.942 (2,94%), η Ινδία 41.832 (1,92%). Δεύτερη μετά τις ΗΠΑ έρχεται η Ιαπωνία με 133.378 ψήφους (6,13%), τρίτη η Γερμανία με 130.332 (5,99%).)

Στην αυριανή ψηφοφορία, σύμφωνα με τους New York Times, η πρόταση θα υποστηριχθεί από την κυβέρνηση Μπους, αλλά η έκβαση είναι αβέβαιη, καθώς αναπτυσσόμενες χώρες που δεν περιλαμβάνονται σ αυτή τη φάση, όπως η Βραζιλία, η Ινδία, η Αργεντινή, η Ινδονησία και η Μαλαισία, φοβούνται μήπως παραμείνουν εκτός, ενώ ευρωπαϊκές χώρες ανησυχούν ότι θα περιθωριοποιηθούν. Βέβαια, για την Ευρωπαϊκή Ένωση το πάγιο πρόβλημα είναι η αδυναμία, μπροστά στους επιμέρους εθνικισμούς που έφεραν και το ναυάγιο του Ευρωσυντάγματος, να αποφασίσει μιαν ενιαία εκπροσώπηση στους διεθνείς οργανισμούς, ώστε να έχει το αναγκαίο, αντίστοιχο προς το οικονομικό και πληθυσμιακό της μέγεθος, πολιτικό βάρος.

Αν η Ευρωζώνη εκπροσωπούνταν ενιαία, θα είχε αθροιστικά 498.627 ψήφους (22,9%), σαφώς ισχυρότερη επιρροή στη λήψη των αποφάσεων από τις ΗΠΑ! Θα μπορούσε, αντί να φοβάται, να ηγηθεί στις μεταρρυθμίσεις σε μια δημοκρατικότερη αντίληψη για την παγκόσμια διακυβέρνηση που ρητορικά διακηρύσσει.

Η διαθήκη Ρατζάν

Πέρα από την επιβαλλόμενη αλλαγή του συστήματος κατανομής των ψήφων, το επιτελείο του ΔΝΤ, έχοντας δεχθεί δριμύτατες επικρίσεις για την πολιτική του, τις καταστρεπτικές οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες που έφεραν οι συνταγές του σε χώρες που βρέθηκαν στη δίνη διεθνών κρίσεων, με κορυφαία εκείνη της νοτιοανατολικής Ασίας το 1998, προβληματίζεται για μια γενικότερη μεταρρύθμιση στην παρακολούθηση των διεθνών συναλλαγματικών ισοτιμιών και στη χρηματοοικονομική εποπτεία που ασκεί.

Αν πριν από τέσσερα χρόνια, αποχωρώντας από τη θέση του επικεφαλής οικονομολόγου, ο Κεν Ρόγκοφ (καθηγητής στο Χάρβαρντ σήμερα) είχε εντυπωσιάσει με την επισήμανση των ανισορροπιών που όξυνε επικίνδυνα η ανεύθυνη δημοσιονομική πολιτική της κυβέρνησης Μπους, η διαθήκη του διαδόχου του Ράγκουραμ Ρατζάν, που ολοκληρώνει τώρα και αυτός τη θητεία του, δεν είναι λιγότερο ενδιαφέρουσα:

Η άνοδος της παγκόσμιας παραγωγικότητας που έφερε κατά ένα μέρος η επανάσταση στην πληροφορική, αλλά και ο εξορθολογισμός της παραγωγής μέσω της δημιουργίας παγκόσμιων αλυσίδων εφοδιασμού, έπαιξε κρίσιμο ρόλο στην τωρινή μεγέθυνση και θα είναι το κλειδί για να προχωρήσουμε στην αντιμετώπιση προβλημάτων όπως η φτώχεια και η γήρανση, είπε κατά την παρουσίαση της νέας έκθεσης του ΔΝΤ. Δυστυχώς όμως λίγα κάνουμε για να τη συντηρήσουμε.

Ισχυρές πολιτικές δυνάμεις, ενισχυόμενες από την εντεινόμενη ανισότητα, συσπειρώνονται για να πολεμήσουν την επίδραση της τεχνολογίας και του παγκόσμιου ανταγωνισμού και πάρα πολλοί πολιτικοί υποθάλπουν την κοινωνική δυσφορία. Η κατάρρευση του Γύρου της Ντόχα, η άνοδος του οικονομικού εθνικισμού που παρεμποδίζει τις υπερσυνοριακές συγχωνεύσεις, η ολοένα εντονότερη αντίσταση στη μετανάστευση, όλα δείχνουν στην ίδια κατεύθυνση. Στο όνομα του εθνικού πλεονεκτήματος, της στάσης "εγώ, μου, δικό μου", οι πολιτικοί εγγυώνται και πάλι το συλλογικό μειονέκτημα. Η υπεύθυνη λύση δεν είναι να κηρύσσουμε τον φιλελευθερισμό αλλά να κατανοήσουμε αυτούς που φοβούνται ότι εγκαταλείπονται πίσω και να βρούμε τρόπους ώστε να μπορέσουν να συμμετάσχουν στην ευημερία.

Συχνά η καλή πολιτική δεν παράγει αμέσως ανάπτυξη για όλους και αυτό πρέπει να εξηγείται. Η ισχυρή παγκόσμια οικονομία που απολαμβάνουμε σήμερα οφείλεται στις πολιτικές για την ενίσχυση του ανταγωνισμού, της διατηρησιμότητας και της ευελιξίας που εφαρμόστηκαν στο παρελθόν. Για να συνεχιστούν οι καλές μέρες οι πολιτικοί, αντί να ξοδεύουν το μέρισμα, θα πρέπει να ξαναεπενδύσουν για το μέλλον.

Ρόδινοι αριθμοί υπό αίρεση

Τους υψηλότερους ρυθμούς από τη δεκαετία του 70 παρουσιάζει τα τέσσερα τελευταία χρόνια η παγκόσμια οικονομία, σύμφωνα με την τελευταία έκθεση του ΔΝΤ, που αναθεώρησε προς τα πάνω τις προβλέψεις του Απριλίου για την παγκόσμια μεγέθυνση σε 5,1% φέτος και 4,9% το 2007. Και αυτό παρά την επιβράδυνση στις ΗΠΑ, από 3,4% φέτος σε 2,9% το 2007. Με 2,4% φέτος η Ευρωζώνη έχει την υψηλότερη μεγέθυνση της εξαετίας, που στηρίζεται πλέον στις επενδύσεις περισσότερο παρά στις εξαγωγές, με την κατανάλωση ακόμα να υπολείπεται. Αλλά η μεγέθυνση θα υποχωρήσει σε 2% τον επόμενο χρόνο, κυρίως λόγω της Γερμανίας, που αυξάνει κατά τρεις μονάδες τον ΦΠΑ για να μειώσει το έλλειμμά της. Η Ιαπωνία θα έχει 2,7% και 2,1%. Οι αναπτυσσόμενες χώρες 7,3% και 7,2%, με πρώτη την Κίνα 10% και τα δύο χρόνια. Η Ινδία 8,3% και 7,3%, η Ρωσία 6,5% και τα δύο χρόνια. Σε αντίστροφη, ανοδική τάση, η Αφρική 5,4% και 5,9%, η Βραζιλία 3,6% και 4%.

Μετά τη φετινή αύξηση κατά 29,7%, η μέση τιμή του πετρελαίου θα εξακολουθήσει το 2007 να ανεβαίνει κατά 9,1% στα 75 δολάρια το βαρέλι, κοντά στο ρεκόρ του περασμένου Αυγούστου. Παρά την έως τώρα απορρόφηση αυτών των ανατιμήσεων, οι πληθωριστικές πιέσεις εντείνονται, προπάντων στις ΗΠΑ (3,6%). Στις ΗΠΑ εντοπίζονται και οι περισσότεροι κίνδυνοι επιδείνωσης των ευνοϊκών προβλέψεων: μεγαλύτερη επιβράδυνση, καθώς ενδέχεται να πέσουν απότομα οι τιμές των ακινήτων. Και ενώ το δημόσιο έλλειμμα φαίνεται να συγκρατείται, το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών αγγίζει το 7% του ΑΕΠ απαιτώντας διαρκή χρηματοδότηση με μαζικές ξένες τοποθετήσεις σε αμερικανικούς τίτλους, που αν κάποια στιγμή στερέψουν, θα προκαλέσουν κατάρρευση του δολαρίου και μεγάλη διεθνή αναταραχή.

Στην Ευρωζώνη ο πληθωρισμός θα ανέβει ελαφρά (από 2,3 σε 2,4% το 2007), αλλά πάλι λόγω του γερμανικού ΦΠΑ, καθώς εργατικό κόστος και προσδοκίες παραμένουν συγκρατημένες και το ευρώ ανατιμάται πάλι έναντι του δολαρίου. Οπότε, κατά το ΔΝΤ, οι επόμενες αυξήσεις επιτοκίων δεν επείγουν.

Άστοχοι ελληνικοί πανηγυρισμοί

Με ενθουσιασμό υποδέχθηκαν στο εδώ υπουργείο Οικονομίας την έκθεση του ΔΝΤ, καθώς ανέτρεξαν στο στατιστικό παράρτημα, όπου το ελληνικό δημόσιο έλλειμμα αναγράφεται στο 2,8% του ΑΕΠ για το 2006 και στο 2,7% για το 2007, και το διάβασαν σαν να "προδικάζει" την έξοδο της χώρας από την επιτήρηση. Αλλά πρόκειται απλώς για προβολές που, όπως εξηγείται εκεί, βασίζονται στον προϋπολογισμό του 2006 και προσαρμόσθηκαν με τις υποθέσεις του ΔΝΤ για την οικονομική μεγέθυνση -δεν εμπεριέχουν δηλαδή κανένα ποιοτικό στοιχείο πρόβλεψης ή εκτίμησης. Στο θέμα αυτό θα πρέπει επομένως να περιμένουμε την αρμοδιότερη έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στις 6 Νοεμβρίου για να έχουμε μιαν έγκυρη υπερεθνική αξιολόγηση της δημοσιονομικής μας προοπτικής.

Δυστυχώς οι προβλέψεις για την Ελλάδα που δημοσιεύονται στο κυρίως σώμα της έκθεσης (World Economic Outlook, κεφάλαιο 2) δεν προσφέρονται για πανηγυρισμούς: Ενώ η αύξηση του ΑΕΠ θα υποχωρήσει ελαφρά, από 3,7% φέτος σε 3,5% το 2007, ο πληθωρισμός θα παραμείνει υψηλός, 3,6% και 3,5% αντίστοιχα, ο υψηλότερος της Ευρωζώνης το 2007, και η ανεργία θα πέσει από 9,7% μόλις στο 9,5%, διατηρώντας επίσης την πρωτιά στην Ευρωζώνη. Το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών, που θα κάνει φέτος ιστορικό ρεκόρ στο 8,1% του ΑΕΠ, θα πέσει το 2007 ελάχιστα στο 8% και θα είναι το τρίτο χειρότερο μετά την Πορτογαλία (9,6%) και την Ισπανία (8,7%).

Εκτύπωση στις: 2024-03-28
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=1359