Αρχική | Εκτύπωσε ή Αποθήκευσε ως PDF | Αποθήκευσε ως WORD | Αποθήκευσε ως HTML

Ταμπού η μετανάστευση

«Αφήστε τον λαό τους να έρθει»

Ελίζα, Παπαδάκη

Τα Νέα, 2006-09-27


Η κατάρρευση του Γύρου της Ντόχα τον Ιούλιο διέψευσε για την ώρα κάποιες σημαντικές ελπίδες: ότι ανοίγοντας τις αγορές τους οι πλούσιες χώρες, τερματίζοντας τις πλουσιοπάροχες επιδοτήσεις στα αγροτικά τους προϊόντα, θα βελτίωναν την προοπτική ανάπτυξης για τις φτωχότερες μέσα από το εμπόριο. Τις μεγάλες διαφορές στην αναπτυξιακή δυναμική ανάμεσα στις περιοχές του πλανήτη ανέδειξε και πάλι η σύνοδος του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και της Παγκόσμιας Τράπεζας στη Σιγκαπούρη. Από τις φτωχότερες χώρες, που ούτε πρόσβαση στις αγορές των πλουσίων αποκτούν ούτε τους αναγκαίους πόρους για επενδύσεις λαμβάνουν, φεύγουν ολοένα περισσότεροι άνθρωποι για να αναζητήσουν μιαν ευκαιρία επιβίωσης στις προηγμένες οικονομίες, αψηφώντας εμπόδια και κινδύνους, χάνοντας κάποτε τη ζωή τους στον δρόμο. Στην Ευρώπη σήμερα τη μεγαλύτερη πίεση δέχεται η Ισπανία, με χιλιάδες Αφρικανούς να φθάνουν στα Κανάρια Νησιά σαν πρώτο σταθμό. Αλλά οι υπουργοί Εσωτερικών των 25, που συνήλθαν στο Τάμπερε της Φινλανδίας την περασμένη εβδομάδα, δεν φάνηκαν πρόθυμοι να την υποστηρίξουν με ενιαία πολιτική και πόρους, κάποιοι μάλιστα (ο Γερμανός Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, η Ολλανδή Ρίτα Βερντόνκ) επέκριναν ως υπαίτια την κυβέρνηση Θαπατέρο, επειδή πρόπερσι νομιμοποίησε 700.000 ξένους εργάτες χωρίς χαρτιά...

Το ζήτημα της μετανάστευσης έρχεται ωστόσο να θέσει στο επίκεντρο της προβληματικής για την παγκόσμια ανάπτυξη μια έκθεση που μόλις εξέδωσε το Κέντρο για την Παγκόσμια Ανάπτυξη της Ουάσιγκτον. Την υπογράφει ο Lant Pritchet, και ο τίτλος παίζει με το παλιό θρησκευτικό τραγούδι των μαύρων της Αμερικής: «Αφήστε τον λαό τους να έρθει»*.

Πολύ περισσότερο από την αναπτυξιακή βοήθεια και από το άνοιγμα του εμπορίου, υποστηρίζει ο συγγραφέας, στην άμβλυνση της φτώχειας θα συνέβαλλε η χαλάρωση των φραγμών των πλουσίων χωρών στην είσοδο μεταναστών: Σε 70 δισ. δολάρια υπολογίζεται η ετήσια αναπτυξιακή βοήθεια των πλουσίων προς τις φτωχές χώρες. Σύμφωνα με υπολογισμούς της Παγκόσμιας Τράπεζας όμως, μια χαλάρωση που θα επέτρεπε στις χώρες υποδοχής να αυξήσουν κατά 3% μόλις το εργατικό τους δυναμικό, θα έφερνε στις χώρες προέλευσης 4,5 φορές μεγαλύτερο όφελος, 300 δισ. δολάρια, ενώ καθαρό όφελος 51 δισ. θα προέκυπτε και στις χώρες υποδοχής (πέντε εξ αυτών ξοδεύουν 17 δισ. τον χρόνο σε αποτρεπτικά μέτρα).

Ο Pritchet εντοπίζει πέντε ακαταμάχητες δυνάμεις που εντείνουν σήμερα την πίεση για μετακινήσεις πάνω από τα εθνικά σύνορα περισσότερο παρά ποτέ στην ανθρώπινη ιστορία: 1) Τα χάσματα των αμοιβών για ανειδίκευτη εργασία. Πριν από έναν αιώνα αρκούσε ένας λόγος 2: 1 ή 4: 1 για να στείλει μαζικά μεταναστευτικά ρεύματα από τη μία χώρα στην άλλη, σήμερα ο λόγος είναι συχνά 10:1. 2) Οι διαφορετικές δημογραφικές προοπτικές: Ο πληθυσμός σε εργάσιμη ηλικία από 39 εκατομμύρια το 2000 θα γίνει 26 εκατομμύρια το 2050 στην Ιταλία, από 40 εκατομμύρια 83 εκατομμύρια στην Αίγυπτο. 3) Η παγκοσμιοποίηση των πάντων πλην της εργασίας. Η μετανάστευση αυξήθηκε, ελάχιστα όμως σε σύγκριση με τις ροές αγαθών, κεφαλαίων, επικοινωνιών. 4) Η άνοδος της παραγωγικότητας και των εισοδημάτων, η γήρανση, η παγκοσμιοποίηση της βιομηχανίας, αυξάνουν την απασχόληση σε υπηρεσίες χαμηλής ειδίκευσης που προσφέρονται επί τόπου: φροντίδα υγείας στο σπίτι, θυρωροί, ταμίες, «ταχυφαγεία». Και 5) η υστέρηση της μεγέθυνσης σε φθίνουσες χώρες, όπου, αν δεν φύγουν οι εργαζόμενοι, το εισόδημά τους πέφτει συνεχώς.

Παρ όλα αυτά, στη διεθνή οικονομική συζήτηση, όπου τόσος λόγος γίνεται για το εμπόριο ή τη βοήθεια, η μετανάστευση παραμένει ταμπού. Η αιτία είναι εδραιωμένες αντιλήψεις και φόβοι, που ανατέμνει ο συγγραφέας: Από την ηθική νομιμοποίηση της εθνικότητας ως βάσης διακρίσεων (δεν θεωρούμε πλέον θεμιτές τις διακρίσεις λόγω φύλου ή μειονότητας μέσα στη χώρα μας, μας φαίνεται όμως φυσικό να έχει λιγότερες ευκαιρίες επιβίωσης κάποιος που γεννήθηκε στο Μάλι), μέχρι την ανησυχία ότι η έλευση μεταναστών μπορεί να επιδεινώσει την ανεργία ή τη φτώχεια των ντόπιων, φόβους για την εγκληματικότητα ή την τρομοκρατία, την άποψη ότι «αυτοί» δεν είναι σαν «εμάς».

Όλες αυτές οι ενστάσεις πρέπει να ληφθούν σοβαρά υπόψη σε μια πολιτική που θα ανοίγει τον δρόμο στη μετανάστευση, πιστεύει ο συγγραφέας, και γι αυτό προτείνει αρχικά έξι προσεκτικά βήματα: την επιδίωξη διμερών συμφωνιών, την καθιέρωση προσωρινού καθεστώτος, ενδεχομένως ποσοστώσεις, την ενίσχυση της αναπτυξιακής επίπτωσης στις χώρες προέλευσης, την ενεργό συμμετοχή τους στην επιβολή των συμφωνημένων, τέλος, την προστασία των θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων των μεταναστών. Τις ιδέες αυτές θεωρητικά ασπάζονται οι περισσότερες πολιτικές δυνάμεις στην Ε.Ε., απέχουν όμως από το να τις εντάξουν σε ενιαία πολιτική με πρακτικές εφαρμογές και προοπτική.

*Center for Global Development, Lant Pritchet, Let their People Come: Breaking the Gridlock on Global Labor Mobility.

Εκτύπωση στις: 2024-03-28
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=1372