Ποιος δεν εισπράττει ποια δυσαρέσκεια
Γιώργος, Γιαννουλόπουλος
Ελευθεροτυπία, 2006-10-25
Σε μια τηλεοπτική συζήτηση την επομένη του πρώτου γύρου των εκλογών, ο κ. Βενιζέλος δέχτηκε τα πυρά των συνομιλητών του επειδή το ΠΑΣΟΚ δεν κατάφερε να καρπωθεί τη δυσαρέσκεια κατά της κυβέρνησης. Πράγμα αληθές, εφόσον ουδείς αμφισβητεί ότι ο κόσμος δεν είναι ικανοποιημένος με τη Νέα Δημοκρατία αλλά αρνείται να μετακινηθεί προς την αξιωματική αντιπολίτευση. Σε μια στιγμή, ο κ. Βούτσης του Συνασπισμού, κάπως ειρωνικά, δήλωσε ότι το ΠΑΣΟΚ τον απογοήτευσε επειδή θα το ήθελε πιο αριστερό. Τότε μόνο θα εισέπραττε σίγουρα τις απώλειες της κυβέρνησης. Και ο κ. Βενιζέλος, σκεπτόμενος ίσως τον επόμενο γύρο και το ενδεχόμενο συνεργασιών, απέφυγε να δώσει την προφανή απάντηση: Αν μια συνεπής αριστερή πολιτική αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για να αξιοποιηθεί η δυσαρέσκεια, γιατί δεν την εισπράττετε εσείς;Ποια είναι λοιπόν αυτή η περιβόητη δυσαρέσκεια, τι την προκαλεί και πώς τη βιώνουμε; Οπως έδειξε καθαρά μια δημοσκόπηση που δημοσιεύτηκε στην «Κυριακάτικη Ε», η ανησυχία και η απογοήτευση αποτελούν μόνιμο και διογκούμενο φαινόμενο της πολιτικής μας ζωής. Οχι μόνο στην Ελλάδα. Πρόσφατα, σε μια σχετική έρευνα στη Βρετανία, οι ερωτηθέντες στη μεγάλη πλειονότητά τους δήλωσαν ότι ζουν χειρότερα απ ό,τι στο παρελθόν και προβλέπουν επιδείνωση στο μέλλον. Οταν τους ζητήθηκε να εξειδικεύσουν τα παράπονά τους, επικαλέστηκαν την πτώση του βιοτικού τους επιπέδου και την άνοδο της εγκληματικότητας. Σύμφωνα ωστόσο με αδιάσειστα στοιχεία, το αντίστροφο ισχύει: το βιοτικό επίπεδο έχει ανεβεί και η εγκληματικότητα έχει πέσει. Τότε, γιατί κλαίγονται;
Η απάντηση που έδωσαν οι ειδήμονες ήταν ότι στις ευημερούσες δυτικές κοινωνίες έχει ενταθεί η αίσθηση της ανασφάλειας. Ζούμε σε έναν κόσμο πιο απρόβλεπτο, άρα πιο απειλητικό, όπου κάποια πράγματα που θεωρούσαμε δεδομένα, όπως οι κοινωνικές παροχές, η δημόσια υγεία, η δωρεάν παιδεία, η αξιοπρεπής σύνταξη, όλα σταδιακά εξαφανίζονται. Φυσικά, οι υπέρμαχοι του νέου συστήματος θα πουν ότι οι επώδυνες αυτές μεταρρυθμίσεις διατήρησαν σε υψηλά επίπεδα τους ρυθμούς της οικονομικής ανάπτυξης. Και θα έχουν δίκιο. Ομως το μόνιμο, και όχι προσωρινό, τίμημα είναι το άγχος, η ανασφάλεια και η δυσαρέσκεια. Ακόμα κι από εκείνους που σήμερα ωφελούνται, επειδή δεν ξέρουν αν θα ωφεληθούν και αύριο.
Αυτό κάτι σημαίνει για το πώς εναλλάσσονται τα κόμματα στην εξουσία. Τις εκλογές δεν τις κερδίζει πια η αντιπολίτευση αλλά τις χάνει η κυβέρνηση, η οποία, εκτός από τα δικά της αμαρτήματα, θεωρείται υπεύθυνη για το έντονο αλλά ασαφές αίσθημα κακοδαιμονίας που μας κατατρύχει. Οσο για την αντιπολίτευση -το είδαμε με τη Ν.Δ.- αρκεί να υποσχεθεί λαγούς με πετραχήλια, δημιουργώντας έτσι την ψευδαίσθηση ότι υπάρχει σωτηρία, για να αποδειχθεί στη συνέχεια ότι μας δούλευε.
Ισως η Ιστορία κρίνει αυστηρά τον Γιώργο Παπανδρέου και τις φαεινές του ιδέες για ένα καινούργιο είδος πολιτικής. Οντως, κάποιες απ αυτές αποδείχτηκαν επιφανειακές, μη εφαρμόσιμες και αφελείς. Προσπάθησε όμως να βγει από τον φαύλο κύκλο. Αλλά το μόνο που κατάφερε ήταν, παραδόξως, να κάψει το χαρτί μιας εναλλακτικής λύσης. Διότι αν αποτύχει, όπερ και πιθανότερο, το ΠΑΣΟΚ θα θυμηθεί την παλιά του τέχνη της εύκολης καταγγελίας που θα του ξαναχαρίσει την κυβέρνηση, υπό τον κ. Βενιζέλο πιθανότατα, χωρίς να αλλάξει απολύτως τίποτα. Και αυτό μας φέρνει στο πιο σημαντικό και ανησυχητικό χαρακτηριστικό τής σύγχρονης δυσαρέσκειας: την απουσία οποιασδήποτε συγκροτημένης πρότασης για κάτι πραγματικά διαφορετικό.
Μήπως λοιπόν εδώ βρίσκεται η μεγάλη ευκαιρία της Αριστεράς; Φοβάμαι πως όχι, εφόσον η Αριστερά δεν μπορεί να καλύψει το κενό που άφησε η πανωλεθρία του σοσιαλισμού. Αυτό είναι το μεγάλο πρόβλημά της και όχι η άρνηση του δικομματισμού να εισαγάγει την απλή αναλογική. Και γι αυτό είναι μάλλον γελοίο ένα κόμμα μεταξύ κοινοβουλευτικής φθοράς και αφθαρσίας να δίνει συμβουλές για το πώς θα αξιοποιηθεί η δυσαρέσκεια κατά της κυβέρνησης όταν οι δικές του προσπάθειες στον ίδιο τομέα έχουν τόσο παταγωδώς αποτύχει.
Αν η δυσαρέσκεια είναι νεύρωση, τότε δεν έχει βρεθεί ακόμα ο πολιτικός ψυχαναλυτής της. Και δεν θα βρεθεί όσο η Αριστερά πιστεύει ότι ο ικανότατος αυτός επιστήμονας υπάρχει και δέχεται στο ιατρείο του, που βρίσκεται στον Περισσό ή στην Κουμουνδούρου. Μόνο που κάποιοι κακοί δεν μας αφήνουν να πάμε. Στο μεταξύ, η δυσαρέσκεια διαχέεται παντού, διαβρώνει τα πάντα και, παρά τις ευκαιρίες που δίνει στην όποια αντιπολίτευση, αναπαράγει το σύστημα αντί να το υπονομεύει. Διότι η ανασφάλεια και η αίσθηση του ανικανοποίητου δεν είναι προσωρινές δυσλειτουργίες αλλά δομικά χαρακτηριστικά του. Είναι το καύσιμο που χρειάζεται η μηχανή της ελεύθερης αγοράς. Αν δεν αλλάξει κάτι ριζικά, έτσι θα παραπαίουμε. Από τη δυσαρέσκεια στην ελπίδα, και από την ελπίδα στη ματαίωση. Και φτου κι απ την αρχή.
Εκτύπωση στις: 2024-04-23
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=1434