Αιρετικές σκέψεις για την 28η Οκτωβρίου
Διονύσης, Γουσέτης
Αυγή, 2006-10-27
Καμιά φορά θαυμάζω και ζηλεύω αυτούς που ζουν με βεβαιότητες. Για παράδειγμα δεν έχουν απορίες για την ιστορία. Η ιστορία (οφείλει να) δικαιώνει τις βεβαιότητές τους. Το δε μέλλον δεν είναι γι αυτούς σκοτεινό και άδηλο, αλλά οδηγεί με σιγουριά στα νομοτελειακά οράματά τους. Η ιστορία είναι ιστορία των πρωταγωνιστών ή των μαζών, ανάλογα με τις αντιλήψεις καθενός. Είναι ιστορία των εθνών ή ιστορία των κοινωνικών τάξεων, ανάλογα και πάλι. Για το ΚΚΕ, π.χ., το μέλλον θα αναστήσει και θα αποκαταστήσει τα πρώην υπαρκτά καθεστώτα που εμπνέουν ακόμα τη δράση του. Για τους χριστιανούς, το μέλλον θα αναστήσει και θα αποκαταστήσει τους πιστούς χριστιανούς. Κανείς απ αυτούς δεν ανησυχεί. Ακόμα και όταν τα γεγονότα τον διαψεύδουν, τους βάζει την ταμπέλα "προσωρινό πισωγύρισμα της ιστορίας" και ξενοιάζει.
Είναι τυχεροί. Για παράδειγμα, η αυριανή επέτειος του "Όχι" είναι γι αυτούς ξεκάθαρη. Για κάποιους, το "Όχι" το είπε ο δικτάτορας Μεταξάς με μισή καρδιά και το πραγματοποίησε ο αδούλωτος αντιφασιστικός ελληνικός λαός. Εγώ όμως μένω με την απορία: Ποιος και γιατί ζόρισε τον Μεταξά; Σίγουρα όχι ο γερμανόφιλος βασιλιάς. Ποιος άλλος όμως είχε τη δύναμη να τον ζορίσει; Μήπως κανένας δεν ζόρισε τον δικτάτορα, που ήταν μεν θαυμαστής της Γερμανίας το 1914, αλλά που το 1934 είχε εκφρασθεί ότι ή Ελλάδα σε έναν νέο πόλεμο δεν μπορούσε να μην είναι με την Αγγλία;
Άλλοι ερμηνεύουν το μεταξικό "Όχι" λέγοντας ότι κανένας πολιτικός, ακόμα και δικτάτορας, δεν θα τολμούσε να πει "Ναι" σε μια τόσο ιταμή πρόκληση, διότι θα αποκτούσε τη ρετσινιά του σύγχρονου Εφιάλτη. Εγώ και πάλι μένω με απορίες. Πώς "κανείς"; Το έκανε ο Πεταίν. Βέβαια, μετά τον πόλεμο δικάστηκε ως προδότης, αλλά αυτά μετά τον πόλεμο. Εκείνη την ώρα έδρασε με κριτήριο το κατά τη γνώμη του μη χείρον για τους συμπατριώτες του και βρήκε σ αυτό πολλούς συμπαραστάτες. Το 1940 ο Άξονας νικούσε και η Ευρώπη στεκόταν μουδιασμένη. Ο αντιφασισμός δεν είχε τον αέρα που είχε το 1944, όταν η κατάρρευση του Άξονα ήταν προφανής…
Δεν ήταν διαφορετικό το κλίμα στην Ελλάδα. Η γερμανοφιλία της βασιλόφρονος "λαϊκής" παράταξης ήταν γνωστή. Αλλά και οι βενιζελικοί δεν φημίζονταν για τα αντιφασιστικά τους αισθήματα. Είναι γνωστή η έσχατη φράση του Ελευθερίου Βενιζέλου: "Από μέσα από την καρδιά μου αναφωνώ: Ζήτω ο Βασιλεύς!". Είναι γνωστή και η συμπάθεια του βενιζελικού Πλαστήρα, που ζούσε στη Γαλλία, προς τον Άξονα. Ακόμα και όταν πια είχαμε κατοχή, προσφερόταν να διαμεσολαβήσει για να συμφιλιωθούμε με τον κατακτητή.
Οι αστοί πολιτικοί λοιπόν κρύφτηκαν στο καβούκι τους. Αλλά και η στάση του ΚΚΕ ήταν αμφιλεγόμενη. Την περίφημη επιστολή του, που καλούσε συστράτευση όλων στον πόλεμο "που διευθύνει η κυβέρνηση Μεταξά", ο Ζαχαριάδης την αναίρεσε με δυο κατοπινές επιστολές του. Βλέπετε, ο Χίτλερ δεν είχε επιτεθεί ακόμη κατά της ΕΣΣΔ και εξακολουθούσε να ισχύει η γραμμή "να μετατρέψουμε τον ιμπεριαλιστικό πόλεμο σε ταξικό". "Πουρκουά", αναρωτιούνταν οι Γάλλοι κομμουνιστές, όταν καλούνταν να πολεμήσουν τους Ναζί.
Έχω και άλλες απορίες. Πώς βρήκαν τον ενθουσιασμό οι Έλληνες υπήκοοι του δικτατορικού καθεστώτος να πολεμήσουν έναν στρατό υπέρτερο; Ο ξεσηκωμός για το μέτωπο είχε τον χαρακτήρα που είχε η εξέγερση του Πολυτεχνείου στη χούντα; Υπήρχε άραγε αντίσταση, παθητική έστω, στο ρετσινόλαδο του Μανιαδάκη, στις φυλακές και τις εξορίες ή ήσαν απελπιστικά μόνοι τους οι κομμουνιστές και ολίγοι άλλοι που τα υφίσταντο;
Δεν σκαλίζω το 1940 για να βυζαντινολογήσω. Ούτε επειδή μου αρέσει να προβοκάρω τους αναγνώστες, απαξιώνοντας τους πολιτικούς και άρα εξυψώνοντας έμμεσα τον Μεταξά. Είναι επειδή προσπαθώ να προσγειώσω μέσα μου την εξιδανικευμένη από την επίσημη προπαγάνδα εικόνα μιας όχι και τόσο μακρινής εποχής στη σημερινή γκρίζα και μίζερη πραγματικότητα που ζούμε και που δεν μπορεί να είναι τόσο ριζικά διαφορετική. Είναι επειδή ο γιορτασμός του "Όχι" έχει καταντήσει μια αποστεωμένη ρουτίνα, με προεξάρχον χαρακτηριστικό τις οργανωμένες από το κράτος μαθητικές παρελάσεις, που έχουν χάσει το νόημά τους, αν είχαν ποτέ. Έμεινε σ αυτές ο καταναγκασμός των Ελληνόπουλων και ο ρατσισμός απέναντι στα Αλβανάκια. Είναι επειδή βλέπω με ποια διαδικασία κατήντησε αποστεωμένος και ο γιορτασμός της εξέγερσης του Πολυτεχνείου, που την έζησα και αυτό με βοηθάει να κατανοήσω τον βαθμιαίο εκφυλισμό. Μοιραία κάνω τον παραλληλισμό και νοερά φαντάζομαι κάποιον που έζησε τον ξεσηκωμό του "Όχι" να αποστρέφει μελαγχολικά το βλέμμα από τους άδειους γιορτασμούς, ευχόμενος σιωπηλά να σταματήσουν.
Εκτύπωση στις: 2024-04-20
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=1438