Αρχική | Εκτύπωσε ή Αποθήκευσε ως PDF | Αποθήκευσε ως WORD | Αποθήκευσε ως HTML

Το τριφύλλι βάφτηκε κίτρινο

Γιώργος, Γιαννουλόπουλος

Ελευθεροτυπία, 2006-12-06


Οι αντιδράσεις των δημοσιογράφων διαφέρουν από τις κανονικές. Οποτε ενσκήπτουν λοιμοί, σεισμοί και καταποντισμοί, όλοι οι άνθρωποι ανησυχούν και τρομάζουν. Για τα ΜΜΕ όμως, υπάρχει μια επιπλέον διάσταση: τα κακά μαντάντα αυξάνουν τη ζήτηση, άρα κάνουν καλό στο μαγαζί. Ετσι εξηγείται και η τάση τους να μεγαλοποιούν τα προβλήματα. Ουδείς ενδιαφέρεται για τις ειδήσεις όταν δεν κουνιέται φύλλο, διότι, ως γνωστόν, η ηρεμία δεν πουλάει.

Οι κοινότοπες αυτές επισημάνσεις ισχύουν σε ολόκληρο τον κόσμο, ακόμα και εκεί όπου ο ρόλος της τηλεόρασης είναι μάλλον θετικός. Στη γαλανή πατρίδα μας, όμως, έχουμε και κάτι άλλο: με το που θα συμβεί το κακό, οι κανόνες παρακάμπτονται και σχεδόν τα πάντα επιτρέπονται. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, τα όσα είδαν τα μάτια μας και άκουσαν τα αυτιά μας για το έγκλημα στο Αγρίνιο. Δεν εννοώ τα συμπτώματα της γνωστής παθολογίας, ήτοι ασυναρτησίες και ανασκολοπισμός της ελληνικής γλώσσας, επαναλήψεις, πλατειασμοί, ηλίθιες ερωτήσεις («τι έχετε να πείτε για τους δολοφόνους;), στερεότυπες και στομφώδεις εκφράσεις, ανελέητη θήρα του συναισθήματος (η κάμερα καρφωμένη στη «χαροκαμένη μάνα» για να αρμέξει όσο γίνεται περισσότερο πόνο) και γενικά η υπερβολική κάλυψη, δείγμα μιας ποσοτικής λογικής που οδηγεί στα μονοθεματικά δελτία ειδήσεων. Εκτός από όλα αυτά, ο φόνος των κυνηγών ανέδειξε και μια άλλη ιδιοτυπία, η οποία προϋπήρχε αλλά τώρα καταλάβαμε πού μπορεί να φτάσει: το μόνιμο πάνελ που διατηρεί το κάθε κανάλι για να σχολιάζει την επικαιρότητα.

Δεν γνωρίζω αν το εν λόγω σχήμα αποτελεί απομίμηση ξένου προτύπου, πάντως εγώ μόνο στην Ελλάδα το έχω δει. Μπορώ να φανταστώ τα «πλεονεκτήματά» του: είναι φτηνό, είναι εύκολο, προβάλλει τα στελέχη του καναλιού και δημιουργεί τη γνώριμη ατμόσφαιρα καφενείου, όπου βάζουν κάποιον στη μέση και όλοι τού μιλούν ταυτοχρόνως χωρίς να τον αφήνουν να απαντήσει, φωνάζουν, τσακώνονται, διακόπτει ο ένας τον άλλο και γίνεται ο κακός χαμός. Σύμφωνα με την ισχύουσα άποψη περί τηλεοπτικής ενημέρωσης, όλα αυτά εξασφαλίζουν την περιζήτητη «ζωντάνια» που υπόσχονται τα δελτία ειδήσεων.

Με αφορμή το έγκλημα στο Αγρίνιο όμως, διαπιστώσαμε ότι οι μόνιμοι θαμώνες των παραθύρων, εκτός από θέματα όπως το ασφαλιστικό, η ακρίβεια, οι ελληνοτουρκικές σχέσεις, οι αντικειμενικές αξίες των ακινήτων ή τα εσωκομματικά του ΠΑΣΟΚ και της Ν.Δ., ανέλαβαν και έναν άλλο ρόλο: να διαλευκάνουν το μυστήριο. Μήπως οι άτυχοι κυνηγοί είδαν κάτι και τους έκλεισαν το στόμα; Τι σημαίνει ότι τα πτώματα βρέθηκαν σε απόσταση το ένα από το άλλο; Τι ώρα τηλεφώνησε ο 17χρονος και γιατί; Ενα κανάλι μάλιστα προσέλαβε και «φυσιογνωμιστή», ο οποίος, παρατηρώντας τα πρόσωπα των χωριανών, θα υπεδείκνυε το δολοφόνο. Φυσικά όλα αυτά (πλην του τελευταίου) απασχολούσαν την Αστυνομία. Επειδή όμως, για προφανείς λόγους, δεν βγήκαν να τα πουν, οι αναγεννησιακοί άνθρωποι που επανδρώνουν τα πάνελ προσέθεσαν και άλλη μια ιδιότητα στο ήδη πλούσιο βιογραφικό τους. Εκτός από πολιτικοί αναλυτές, διεθνολόγοι, οικονομολόγοι κ.λπ. έγιναν και Πουαρό.

Μέχρι εδώ γελάμε. Συνέβη όμως και κάτι άλλο: κάποιοι δεν αρκέστηκαν να το παίζουν λαγωνικά, αλλά προχώρησαν και σε ανακρίσεις υπόπτων. Είδα έναν, με το ανάλογο ύφος, να θέτει ερωτήματα του τύπου: «Πότε πήγες εκεί, πόση ώρα έμεινες, πού πήγες μετά, είσαι σίγουρος;» Νομίζω ότι στο σημείο αυτό δεν γελάμε πια αλλά αρχίζουμε να φοβόμαστε.

Ως γνωστόν, η τηλεόραση και τα γκλάμουρ έντυπα έχουν υποκαταστήσει τη ρημαγμένη προσωπική ζωή πολλών ανθρώπων, οι οποίοι χαίρονται και λυπούνται μέσα από τα αντίστοιχα, και συνήθως κατασκευασμένα, συναισθήματα των επωνύμων. Οταν όμως υποκαθίστανται οι θεσμοί, το πράγμα αλλάζει, γίνεται πολύ πιο σοβαρό, γίνεται επικίνδυνο. Και αυτό ακριβώς συνέβη (ξανά) στο Αγρίνιο.

Τα δελτία ειδήσεων έκαναν τις δικές τους «προσαγωγές», στήνοντας ανθρώπους μπροστά στην κάμερα για να τους ανακρίνουν οι παρά φύσιν δικαστές τους. Και εκείνοι πήγαν. Περιδεείς και πειθήνιοι, σαν τα πρόβατα, για να απολογηθούν.

Κι επειδή κάποιοι ενδέχεται να επικαλεστούν άλλες εποχές, όταν οι δημοσιογράφοι πράγματι βοήθησαν για να έρθει στο φως η αλήθεια (π.χ. υπόθεση Λαμπράκη), διευκρινίζω ότι οι Πουαρό των πάνελ δεν αμφισβήτησαν την εκδοχή της Αστυνομίας. Τα κίνητρά τους ήταν διαφορετικά. Για ορισμένους, το ζητούμενο ήταν η «πρωτιά», δηλαδή «εμείς ανακαλύψαμε πρώτοι το δολοφόνο». Και για ορισμένους άλλους, κάτι πολύ πιο ανησυχητικό, το οποίο εκπέμπεται εδώ και καιρό με χίλιους τρόπους: η καθιέρωση ενός άτυπου και παράλληλου ανώτατου δικαστηρίου, όπου οι τηλεοπτικοί αστέρες, οι ανιδιοτελείς και υπεράνω πολιτικής φύλακες άγγελοι του δημοσίου συμφέροντος, προστατεύουν τον απλό λαό που μόνο αυτοί καταλαβαίνουν και νοιάζονται.

Είναι οι σωτήρες μας. Μην αλλάζετε κανάλι!

Εκτύπωση στις: 2024-03-28
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=1530