Ενα βιβλίο, μια ιστορία και πολλοί (αδιάβαστοι) «ιστορικοί»
Αλήθειες και ψέματα για το βιβλίο της ΣΤ Δημοτικού
Γιώργος, Καρελιάς
Ελευθεροτυπία, 2007-01-26
Να καίγεται ο τόπος γύρω σου. Με καταλήψεις στα πανεπιστήμια, με τη «μεσαία» Δεξιά να αποκαλύπτει το απεχθές πρόσωπό της, απαιτώντας δηλώσεις μετανοίας από τους αντιπάλους της, με τον πρωθυπουργό να περιφρονεί, για πολλοστή φορά, τη Βουλή και να μην αισθάνεται την ανάγκη να απαντήσει στον πολιτικό αρχηγό, που τον αποκαλεί υποβολέα και μαέστρο του παρασκηνίου. Να γίνονται όλα αυτά κι εσύ να επιλέγεις να ασχοληθείς με ένα βιβλίο;
Παρακολουθώ το τελευταίο διάστημα την πολεμική που γίνεται εναντίον του νέου βιβλίου της Ιστορίας της ΣΤ Δημοτικού. Μου έκανε εντύπωση από την αρχή, καθώς έτυχε να έχω άμεση αντίληψη για το περιεχόμενό του και να έχω καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η αλλαγή που έγινε από φέτος ήταν επιτυχής. Οταν είδα ποιοι είναι οι άνθρωποι που ενορχηστρώνουν αυτήν την επίθεση (Χριστόδουλος, Καρατζαφέρης, Παπαθεμελής, Σαρτζετάκης κ.λπ.), σκέφθηκα «εντάξει, τι άλλο να περιμένεις;». Οταν στον χορό μπήκαν και βουλευτές της Ν.Δ., ζητώντας να αποσυρθεί το βιβλίο για... εθνικούς λόγους, σκέφθηκα ότι το πράγμα παραπάει. Και όταν διάβασα σε κάποια ρεπορτάζ ότι το υπουργείο εξετάζει το ενδεχόμενο να το αποσύρει (δεν το πιστεύω, αλλά ποιος ξέρει;), σκέφθηκα ότι καλό θα ήταν να προλάβουμε τη διάπραξη καμιάς βλακώδους κίνησης.
Ο βουλευτής (Ηλείας) της Ν.Δ. Γιώργος Κοντογιάννης έκανε μια ερώτηση στη Βουλή. Ο υφυπουργός Παιδείας Γιώργος Καλός του απάντησε, μάλλον με σύνεση, ότι θα ληφθούν υπόψη όλες οι ενστάσεις που έχουν διατυπωθεί και, αν χρειαστεί, θα γίνουν βελτιωτικές παρεμβάσεις. Ο βουλευτής έμεινε ανικανοποίητος και έκανε νέα ερώτηση προς την κ. Γιαννάκου, ψέγοντας τον υφυπουργό επειδή δεν του απάντησε σαφώς ότι θα αποσύρει(!) το βιβλίο. Δεν του έφτανε ούτε αυτό. Ο νέος αυτός βουλευτής και επίδοξος εθνοαμύντορας (ειρήσθω εν παρόδω ότι είναι δημοσιογράφος και όχι δάσκαλος ή ιστορικός, για να νομιμοποιείται να ζητεί την απόσυρση ενός βιβλίου) θεωρεί έγκλημα το γεγονός ότι το υπουργείο «επιλέγει τη μέθοδο της αξιολόγησης του βιβλίου μέσω προτάσεων που θα διατυπώσουν οι εκπαιδευτικοί»!
Είναι να σου σηκώνονται οι τρίχες. Τι θα ήθελε, δηλαδή, ο βουλευτής; Στη μέση της χρονιάς να πετάξουν το βιβλίο στον κάλαθο των αχρήστων; Και ποιος, άνθρωπέ μου, θα αξιολογήσει το βιβλίο, ποιος θα κάνει προτάσεις, αν όχι οι εκπαιδευτικοί και δη οι ιστορικοί; Να φωνάξουμε μερικούς αγρότες, δικηγόρους, δημοσιογράφους, μηχανικούς, παπάδες, στρατιωτικούς, για να κρίνουν και να συγγράψουν ένα βιβλίο Ιστορίας;
Αλλά και πάλι διατηρούσα μέσα μου κάποιες αμφιβολίες και αναζήτησα γνώμες κατ εξοχήν αρμόδιων επιστημόνων (καθηγητών της Ιστορίας κ.ά.) και διαπίστωσα ότι κάθε άλλο παρά απορριπτικοί ήταν για το βιβλίο. Ο ομότιμος καθηγητής της Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, Βασ. Κρεμμυδάς, έγραψε για την κατηγορία του Αρχιεπισκόπου ότι το βιβλίο αποσιωπά τον ρόλο της Εκκλησίας στην Επανάσταση του 1821: «Αν το βιβλίο αναφερόταν στον ρόλο της Εκκλησίας, θα έπρεπε να γράφει ότι ήταν αρνητικός». «Το βιβλίο στοχεύει στη διαμόρφωση μαθητών-πολιτών και οι επικριτές του στη διαμόρφωση μαθητών-στρατιωτών», έγραψε ο ιστορικός Βασίλης Παναγιωτόπουλος.
Μπορεί να έγραψαν οι καθηγητές της Ιστορίας, μπορεί να έδωσαν εξηγήσεις οι συγγραφείς, αλλά ο θίασος των εθνικώς ανησυχούντων δεν ησύχασε. Δικαίωμά του. Είναι, όμως, εξοργιστικό στον πόλεμο εναντίον του βιβλίου να επιστρατεύονται εξόφθαλμα ψεύδη. Μεταξύ αυτών είναι οι ισχυρισμοί ότι «η ηρωική έξοδος του Μεσολογγίου ήταν... κίνηση των Ελλήνων να βγουν από το φρούριο» (εφημερίδα «Το Παρόν», 21-1-2007) ή ότι το βιβλίο δεν αναφέρει καν σημαντικές μάχες της Επανάστασης του 1821, ότι υποβαθμίζεται η σημασία της Μικρασιατικής Καταστροφής, ότι δεν αναφέρεται σωστά ο πόλεμος του 40 και άλλα παρόμοια.
Ανέτρεξα, λοιπόν, στο βιβλίο και διαπίστωσα ότι:
* Αναφέρεται επί λέξει στην «ηρωική Εξοδο» του Μεσολογγίου. Απλούστατα η φράση «κίνηση των πολιορκημένων Ελλήνων να βγουν από το φρούριο» είναι η επεξήγηση της λέξης «Εξοδος», που αναφέρεται στο τμήμα ΓΛΩΣΣΑΡΙΟ (μην ξεχνάμε ότι το βιβλίο απευθύνεται σε 11χρονα παιδιά, που δεν κατέχουν όλες τις έννοιες). Παράλληλα, το βιβλίο παραθέτει κατατοπιστικό γράφημα της Εξόδου και απόσπασμα του όρκου των Ελεύθερων Πολιορκημένων (σελίδες 46 και 47).
* Είναι ψευδές ότι δεν αναφέρονται οι σπουδαίες μάχες του Αγώνα του 1821. Στις σελίδες 44-46 αναφέρονται μία προ μία και ανά έτος διεξαγωγής τους, με τα ονόματα των πρωταγωνιστών τους. Υπάρχει, μάλιστα, και κατατοπιστικός χάρτης με τις τοποθεσίες όπου έγιναν: Τριπολιτσά, Βαλτέτσι, Δερβενάκια, Αλαμάνα, Γραβιά κ.ά. Τι διάβαζαν οι επικριτές; Οι ίδιοι άνθρωποι προφανώς δεν διάβασαν ούτε τις αναφορές του βιβλίου στις Μορφές του 1821 (σελίδα 50 και μετά). Δεν διάβασαν ούτε τους παρατιθέμενους όρκους τους, δεν διάβασαν την επιστολή που έστειλε η Μαντώ Μαυρογένους προς τον φιλέλληνα Μ. Ρεμπό: «Δεν με νοιάζει τι θα γίνω αν είναι να λευτερωθεί η πατρίδα μου». Προφανώς, διάβαζαν την «Αλφαένα» του μέγιστου ιστορικού Γεωργίου Καρατζαφέρη.
* Οι επικριτές του βιβλίου πιάνονται από μια φράση του βιβλίου στο κεφάλαιο για τη Μικρασιατική Καταστροφή και από μια άλλη στο κεφάλαιο για τον πόλεμο του 40, για να καταλήξουν στο συμπέρασμα που θέλουν. Και, φυσικά, αποσιωπούν ότι:
α. Στη μεν πρώτη περίπτωση, το βιβλίο παραθέτει αποσπάσματα από τα διαγγέλματα των τότε πρωταγωνιστών Ελευθερίου Βενιζέλου και Κεμάλ Ατατούρκ (1919), που φωτίζουν τα ιστορικά γεγονότα, αλλά και μαρτυρίες Ελλήνων της Σμύρνης. Το βιβλίο παραθέτει συνοπτικά τα γεγονότα και δεν κρίνει, για παράδειγμα, την εγκληματική, όπως αποδείχτηκε εκ των υστέρων, εκστρατεία κατά της Αγκυρας, που οδήγησε στη μεγαλύτερη τραγωδία του νεότερου ελληνικού έθνους (σελίδα 100 και μετά).
β. Στη δεύτερη περίπτωση, οι επικριτές του βιβλίου δεν είδαν ούτε τα παρατιθέμενα πρωτοσέλιδα της εποχής («Ελληνες εις τα όπλα») ούτε το απόσπασμα από το «Αξιον Εστί» του Ελύτη ούτε τις αναφορές στην Κατοχή, την Αντίσταση και τον Εμφύλιο, με φωτογραφίες και μαρτυρίες πρωταγωνιστών (σελίδα 110 και μετά).
Τυχαίνει να έχω παιδί στην ΣΤ Δημοτικού και είχα τη δυνατότητα να συγκρίνω το φετινό με το περσινό βιβλίο. Το περσινό ήταν σκέτο κείμενο, άρα απωθητικό για τη μεγαλύτερη μερίδα μαθητών. Το φετινό έχει κείμενο, έχει φωτογραφίες, χάρτες, γραφήματα, πίνακες και σκίτσα, που σου τραβάνε αμέσως το μάτι. Εχει περιεκτικές αλλά ουσιαστικές αναφορές σε πρόσωπα και γεγονότα, αποσπάσματα από ντοκουμέντα της εποχής. Θέτει ερωτήματα για τους μαθητές, δεν προσπαθεί να τους επιβάλει άποψη, παραθέτει γεγονότα, δίνει ερμηνείες, προσπαθεί να τους δώσει ερεθίσματα να σκεφθούν παραπέρα.
Στην ηλικία αυτή τι να τις κάνεις τις άχρηστες λεπτομέρειες; Ως γονιός χαίρομαι που το παιδί μου έχει τη δυνατότητα να μάθει πέντε πράγματα και να βρίσκει ερεθίσματα να ψάξει περισσότερο, όταν μεγαλώσει. Ως πολίτης θέλω τα βιβλία να συγγράφονται και να αξιολογούνται από γνώστες του αντικειμένου και όχι από άσχετους ιστοριολογούντες (αμφιβάλλω αν οι περισσότεροι το έχουν ανοίξει), από επιστήμονες και όχι από βουλευτές και πολιτευτές που επιζητούν δημοσιότητα. Οι καλόπιστοι, τέλος, που κάτι διάβασαν κάπου και έβγαλαν συμπέρασμα, καλό θα ήταν να αναζητήσουν το βιβλίο, να το διαβάσουν, να το συγκρίνουν με τα προηγούμενα και να ρωτήσουν κανένα μαθητή ή δάσκαλο. Προσοχή: σε 11χρονα παιδιά απευθύνεται το βιβλίο, οι 40άρηδες, 50άρηδες και 70άρηδες ας πάνε στους τόμους.
Εκτύπωση στις: 2024-04-20
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=1611