Χτυπούν καμπάνες, αλλά δεν τις ακούμε
Ελίζα, Παπαδάκη
Αυγή της Κυριακής, 2007-06-17
Ομοβροντία συστάσεων δέχεται το τελευταίο διάστημα η Ελλάδα, να σχεδιάσει σε μακροχρόνιο ορίζοντα τα δημόσια οικονομικά της και να μεταρρυθμίσει "επειγόντως" το σύστημα των συντάξεων, ώστε να μπορέσει να αντιμετωπίσει το διογκούμενο κόστος από τη γήρανση του πληθυσμού που απειλεί βιοτικό επίπεδο, απασχόληση και ανάπτυξη τις επόμενες δεκαετίες.Την έκθεση του ΟΟΣΑ για τη χώρα μας ακολούθησε η δημοσίευση από τον ίδιο Οργανισμό της δεύτερης έκδοσης των "Συντάξεων με μια ματιά" (Pensions at a Glance), όπου η Ελλάδα εμφανίζεται μόνη μεταξύ των 30 χωρών μελών του να μην έχει καν ξεκινήσει κάποια μεταρρυθμιστική προσπάθεια. Οι δυσμενείς ελληνικές προοπτικές αναδείχθηκαν ξανά την Τετάρτη στην τελευταία έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τα δημόσια οικονομικά στην Ένωση, ενώ η Ελλάδα είναι μεταξύ των χωρών που αντιμετωπίζονται με ιδιαίτερη αυστηρότητα στο Δελτίο του Ιουνίου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας που μόλις κυκλοφόρησε. Τα ίδια μας είπε εξάλλου την Πέμπτη ο επίτροπος κοινωνικών υποθέσεων Βλαντιμίρ Σπίντλα που βρέθηκε στην Αθήνα, υποδεικνύοντας ιδίως να παρατείνουμε τον εργάσιμο βίο.
Η προεκλογική περίοδος που διανύουμε θα ήταν πρόσφορη για να ανοίξει μια δημόσια αντιπαράθεση πάνω στα προβλήματα αυτά και να παρουσιασθούν εναλλακτικές προτάσεις για τις πολιτικές που απαιτούνται. Αλλά βυθισμένοι όπως είμαστε επί τρεις και πλέον μήνες στο σκάνδαλο των ομολόγων, χώρος για μια τέτοια συζήτηση δεν φαίνεται να περισσεύει. Ακόμα χειρότερα, ο τρόπος που χειρίζεται την υπόθεση αυτή η κυβέρνηση όλο αυτό το διάστημα, αρνούμενη την ίδια την ύπαρξη πολιτικού θέματος (αποκορύφωμα οι δηλώσεις της περασμένης εβδομάδας ότι "όλα τα σενάρια συνωμοσίας κατέρρευσαν πανηγυρικά" την ώρα ακριβώς που δημόσιες καταθέσεις μαρτύρων επιβεβαίωναν τις συζητήσεις της JP Morgan με το υπουργείο Οικονομικών για το δομημένο ομόλογο από τον περασμένο Οκτώβριο) έχει εξανεμίσει κάθε εμπιστοσύνη που θα ήταν αναγκαία για τη δύσκολη διαπραγμάτευση του ασφαλιστικού.
Ούτε άλλωστε σχετικά με την οικονομία γενικότερα αφήνουν οι κυβερνητικές τοποθετήσεις κάποια περιθώρια εμπιστοσύνης: θριαμβολογίες για την έξοδο από την επιτήρηση με ταυτόχρονες υποσχέσεις ότι οι φόροι θα μειώνονται, οι κοινωνικές δαπάνες θα αυξηθούν, αλλά και το δημόσιο έλλειμμα θα εξαλειφθεί ως το 2010, ή για την πρόοδο των μεταρρυθμίσεων (;), για την ανταγωνιστικότητα που βελτιώνεται ενόσω το εξωτερικό έλλειμμα διευρύνεται, για τη μείωση της ανεργίας όταν οι περισσότερες νέες θέσεις είναι δημόσιες προσλήψεις και στον ιδιωτικό τομέα η διάρθρωση της απασχόλησης χειροτερεύει, κ.ο.κ.
Θουκυδίδης
Παρέκβαση. Καθώς προσπαθούσα να εξηγήσω στην κόρη μου την ως άνω κυβερνητική "επικοινωνιακή" τακτική, ανέσυρε το περυσινό της βιβλίο των αρχαίων και μου έδειξε την ακόλουθη φράση:
"Για να δικαιολογούν τις πράξεις τους άλλαζαν ακόμα και τη σημασία των λέξεων."
Εκεί ο Θουκυδίδης περιγράφει την ακραία σύγκρουση μεταξύ δημοκρατικών και ολιγαρχικών που μεταδόθηκε από πόλη σε πόλη κατά τον Πελοποννησιακό Πόλεμο (Ιστορίαι, Βιβλίο 3, Κεφάλαιο 82, σε μετάφραση Αγγέλου Βλάχου). Μπορεί εμείς να έχουμε την τύχη να ζούμε σε συνθήκες ειρήνης, και η τρομακτική εκείνη βία να φαίνεται μακρυνή. Διαβάζοντας όμως και άλλες αναφορές στην πολιτική πρακτική των παρατάξεων παρακάτω, αναγνωρίζουμε δυσάρεστα οικείες καταστάσεις. Τότε οι συνέπειες ήσαν καταστροφικές. 2.400 χρόνια αργότερα, πώς θα είναι;
Μόνη χώρα χωρίς μακροχρόνιες προβλέψεις
"Ενόψει του πολύ υψηλού επιπέδου του δημοσίου χρέους και της προοπτικής να αυξηθούν οι δαπάνες που συνδέονται με τη γήρανση, η Ελλάδα θα πρέπει να βελτιώσει τη μακροχρόνια διατηρησιμότητα των δημοσίων οικονομικών επιτυγχάνοντας το μεσοπρόθεσμο στόχο (δηλαδή ισοσκελισμένους ή και πλεονασματικούς προϋπολογισμούς), ελέγχοντας τις δημόσιες δαπάνες για τις συντάξεις και την υγεία και εφαρμόζοντας αποφασιστικά φιλόδοξες μεταρρυθμίσεις. Επίσης να παραγάγει το ταχύτερο δυνατό μακροχρόνιες προβολές για τις δαπάνες που συδέονται με τη γήρανση (συντάξεις, υγεία, φροντίδα ηλικιωμένων)."
Αυτή η συνόψιση των συστάσεων του Συμβουλίου Ecofin προς τη χώρα μας, που παρατίθεται στην έκθεση για τα δημόσια οικονομικά, είναι η αυστηρότερη μεταξύ των 27. Από τις έξι χώρες "υψηλού κινδύνου", μόνον η Ελλάδα έχει δημόσιο χρέος τόσο υψηλό που να απορροφά για τόκους το 5% του ΑΕΠ της. Αλλά το πόσο σοβαρά αντιμετωπίζει αυτήν την προειδοποίηση η παρούσα κυβέρνηση το δείχνει με το να είναι η μόνη στην Ευρωζώνη που, αγνοώντας επενειλημμένες υποδείξεις, δεν έχει καταρτίσει τις μακροχρόνιες προβολές που απαιτούνται για να σχεδιασθούν πολιτικές. Οι προβολές που είχαν γίνει το 2002 θεωρούνται ξεπερασμένες (όλοι οι άλλοι αναθεώρησαν τις δικές τους), με αποτέλεσμα στους σχετικούς πίνακες η Ελλάδα να εμφανίζεται παντού με αστερίσκο και χωρίς έγκυρα στοιχεία.
Άλλοι Ευρωπαίοι
Σε αντιδιαστολή, στην Πορτογαλία, χώρα "υψηλού κινδύνου" επίσης (μαζί με Τσεχία, Κύπρο, Ουγγαρία και Σλοβακία), αλλά όπου το δημόσιο χρέος δεν ξεπερνά το 66% του ΑΕΠ, η έκθεση αναμένει σημαντική βελτίωση εφόσον υλοποιηθεί η μεταρρύθμιση στις συντάξεις που υιοθετήθηκε.
Δημόσιο χρέος πάνω από 100% του ΑΕΠ όπως η Ελλάδα έχει μόνον η Ιταλία, χώρα "μεσαίου κινδύνου", καθώς ήδη έχει κάνει σημαντικές αλλαγές στις συντάξεις. Οπότε οι συστάσεις αναφέρονται στην υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων των συντάξεων, συμπεριλαμβανομένης της περιοδικής αναλογιστικής προσαρμογής ως προς το προσδόκιμο ζωής. Έντονη και ουσιαστική πολιτική αντιπαράθεση για τους στόχους του προϋπολογισμού του 2008 εκεί έχει ήδη ξεκινήσει. Για τις συντάξεις τα συνδικάτα προβάλλουν ζωηρές ενστάσεις, ενώ κεντρικό ζήτημα είναι η διάθεση του καλύτερου παρ’ όσο είχε προβλεφθεί δημοσιονομικού αποτελέσματος: τα δύο τρίτα θέλει να διαθέσει ο πρωθυπουργός Ρομάνο Πρόντι για μέτρα κοινωνικής δικαιοσύνης, τα αριστερά κόμματα ζητούν περισσότερα, αλλά στο Δελτίο της ΕΚΤ υπογραμμίζεται ότι "οι χώρες με δημοσιονομικές ανισορροπίες το σύνολο των απρόβλεπτων πρόσφατων εσόδων πρέπει να διατεθεί για τη μείωση των ελλειμμάτων", ώστε να αξιοποιηθεί η (παροδική) ευνοϊκή συγκυρία για τη μέγιστη εξυγίανση. Το Δελτίο προειδοποιεί άλλωστε σαφέστερα για τις επικείμενες αυξήσεις των επιτοκίων.
Χώρα "μεσαίου κινδύνου" και η Ισπανία, με δημόσιο χρέος κάτω από 40% του ΑΕΠ (!), ενθαρρύνεται να εξακολουθήσει την πολιτική των πλεονασμάτων για να αντιμετωπίσει τις υψηλές μελλοντικές δαπάνες λόγω γήρανσης. Το προσχέδιο προϋπολογισμού για το 2008 που παρουσίασε ο Πέδρο Σόλμπες προβλέποντας αύξηση εσόδων 7% και δαπανών 6,6% καταψηφίσθηκε στην κοινοβουλευτική επιτροπή από το Λαϊκό Κόμμα ως "πολύ χαλαρό". Η αριστερά απείχε θεωρώντας υπερβολική την εμμονή στο πλεόνασμα, και οι διαπραγματεύσεις συνεχίζονται.
Στη Γαλλία, "μεσαίου κιδύνου" επίσης, με χρέος 66% του ΑΕΠ και προβολή δαπανών γήρανσης
ευνοϊκότερη από πολλές χώρες, οι σχετικές ήπιες συστάσεις μάλλον αγνοούνται. Η κυβέρνηση του Νικολά Σαρκοζί προσδοκά τόνωση της οικονομίας και της απασχόλησης από τη μείωση της φορολογίας και ιδίως των επιβαρύνσεων της εργασίας (αφορολόγητες υπερωρίες). Την απώλεια εσόδων θέλει να αντισταθμίσει με αύξηση του ΦΠΑ κατά το γερμανικό πρότυπο, και μάλιστα κατά 5 μονάδες (από 19,6% σε 24,6%), μιλώντας για "κοινωνικό ΦΠΑ". Αλλά η επίρριψη του κόστους στην κατανάλωση θα επιδεινώσει τις κοινωνικές ανισότητες, αντιτείνεται, και κεντρικό σύνθημα των Σοσιαλιστών στο σημερινό δεύτερο γύρο των βουλευτικών εκλογών είναι: "Καταψηφίστε το ΦΠΑ 24,6%!".
Διαφάνεια μηδέν
Τελευταία κατατάσσει η έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής την Ελλάδα στο δείκτη διαφάνειας των κρατικών προϋπολογισμών. Σε αντίθεση με άλλες χώρες σύστημα για την καταγραφή πολυετών επιπτώσεων των νέων μέτρων που υιοθετούνται σε μάς δεν υπάρχει, ούτε καν δημοσιοποιούνται οι οικονομικές υποθέσεις που στηρίζουν τον κρατικό προϋπολογισμό.
Μεταξύ των τελευταίων ερχόμαστε στη σύνδεση των στόχων που επιτυγχάνονται με τους πόρους που διατίθενται (ώστε να χρηματοδοτούνται αποτελεσματικές πολιτικές) και σε πολλούς ακόμα ποιοτικούς δείκτες. Αντίθετα, είμαστε πρώτοι στο συγκεντρωτισμό των αποφάσεων για την εκτέλεση του προϋπολογισμού (για φόρους και για δαπάνες), πρακτική που εκθέτει στη μέγιστη αυθαιρεσία.
Αλλιώς επενδύονται τα αποθεματικά στην Ισπανία
Χώρα με πολύ πιο ανεπτυγμένη χρηματοοικονομία από την Ελλάδα, η Ισπανία αγνοεί το δικό μας πελατειακό κατακερματισμό σε δεκάδες Ταμεία Συντάξεων. Διαθέτει ένα βασικό φορέα κοινωνικής ασφάλισης που έως τώρα επένδυε, με ευθύνη της κυβέρνησης, τα αποθεματικά του αποκλειστικά σε κρατικά ομόλογα, εγχώρια και ξένα (πόσα "δομημένα" δεν διευκρινίζεται, πάντως ουδέποτε ανέκυψε συναφές πρόβλημα).
Νομοσχέδιο που προώθησε στη Βουλή ο υπουργός Οικονομίας Πέδρο Σόλμπες την περασμένη εβδομάδα, ύστερα από εξαντλητική διαβούλευση με εργοδότες και συνδικάτα, προβλέπει την ιδιωτικοποίηση μέρους των αποθεματικών αυτών, την ανάθεση δηλαδή της διαχείρισής του με διαγωνισμό σε ιδιωτικές εταιρίες που θα μπορούν να επενδύουν στο Χρηματιστήριο σε μετοχές για καλύτερες αποδόσεις. Το ποσοστό, μαζί με τις διαδικασίες, μένει να διευκρινισθεί σε ειδικό κανονισμό που και πάλι θα προκύψει από τριμερή διαβούλευση, αλλά ο υπουργός δήλωσε ότι θα είναι "πάντοτε μικρό, της τάξης του 10%".
Η αναφορά του Σόλμπες σε ποσοστό προτού συμφωνηθεί επικρίθηκε από τα συνδικάτα, τα οποία πάντως υποστήριξαν το νομοσχέδιο για το συνδυασμό αποδοτικότητας και ασφάλειας που θεσπίζει.
Καμία σχέση με την πρακτική της ελληνικής κυβέρνησης που απεκδύεται κάθε ευθύνη και έφερε σπασμωδικά, εν μέσω του σκανδάλου, νομοσχέδιο για τα αποθεματικά των Ταμείων στη Βουλή χωρίς να προηγηθεί ο παραμικρός διάλογος, όπως κατήγγειλαν ΓΣΕΕ και ΑΔΕΔΥ.
Εκτύπωση στις: 2024-04-25
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=1882