Μειώνονται οι μισθοί στην Ευρώπη
Ελίζα, Παπαδάκη
Αυγή της Κυριακής, 2007-06-24
Την επιδείνωση της θέσης των μισθωτών στις ανεπτυγμένες οικονομίες βεβαιώνει νέα έκθεση του ΟΟΣΑ για την απασχόληση που δημοσιεύθηκε την περασμένη Τετάρτη. Όπως διαπιστώνεται εκεί, στις περισσότερες χώρες μέλη η συμμετοχή των μισθών στο εθνικό εισόδημα πέφτει. Μάλιστα ο γενικός γραμματέας του Οργανισμού Άνχελ Γκουρία δήλωσε ότι "η παγκοσμιοποίηση οφελεί εκατομμύρια ανθρώπους, αλλά υπάρχει η αίσθηση ότι κάτι δεν πάει καλά στη διαδικασία αυτή".Και ο συντάκτης της έκθεσης Ραϊμόντ Τόρες συμπλήρωσε, όπως μετέδωσε το Reuters από την έδρα του ΟΟΣΑ στο Παρίσι, ότι "το να μη θέλουμε να δούμε τις αδυναμίες θα ήταν αντιπαραγωγικό". Ο ΟΟΣΑ έρχεται έτσι να προστεθεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, που σε δική της μελέτη (αδημοσίευτη, αλλά το Μάρτιο είχαν γίνει γνωστά ορισμένα στοιχεία) τεκμηρίωνε τη συντελούμενη αναδιανομή εις βάρος των μισθών, καθώς και στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, το οποίο περιέλαβε μιαν αποκαλυπτική σχετική ανάλυση στην τελευταία του εξαμηνιαία έκθεση το Μάιο. Η έκθεσή του βεβαιώνει ότι στις 15 πιο προηγμένες ευρωπαϊκές οικονομίες (Ελλάδα και Πορτογαλία δεν περιλαμβάνονται) το μερίδιο των μισθών στο εθνικό εισόδημα υποχωρεί συνεχώς τα τελευταία τριάντα χρόνια για να πέσει από το 67% της ακαθάριστης προστιθεμένης αξίας το 1976 στο 57% το 2006, ενώ ηπιότερη υποχώρηση παρατηρείται επίσης στις ΗΠΑ και την Ιαπωνία.
Λιγότερος μισθός για πιο πολλή δουλειά
Ένα πολύ χειροπιαστό παράδειγμα είχαμε την περασμένη εβδομάδα στην Ευρώπη: Ύστερα από έξι εβδομάδες απεργία, 50.000 εργαζόμενοι στην Deutsche Telekom, τον εδώ και μια δεκαετία ιδιωτικοποιημένο γερμανικό ΟΤΕ, αναγκάζονται να δεχθούν μια συμφωνία με την εργοδοσία που χειροτερεύει τους όρους εργασίας τους: Για να εξασφαλίσουν την απασχόλησή τους ως το 2012, θα υπάγονται εφεξής σε μια χωριστή εταιρία συντήρησης-επισκευών με μειωμένο τον έως τώρα μισθό τους κατά 6,5% από την 1η Ιουλίου, ενώ ταυτόχρονα θα δουλεύουν τέσσερες ώρες περισσότερες την εβδομάδα, 38 αντί 34. Υπάρχουν και όροι αυξημένης ευελιξίας, με το Σάββατο να είναι πλέον κανονικά εργάσιμο. Επιπλέον, όλοι οι μισθοί στην Deutsche Telekom παγώνουν ως το τέλος του 2008.
Τη συμφωνία, που μένει να επικυρώσουν με καθολική ψηφοφορία οι εργαζόμενοι την επόμενη εβδομάδα, διαπραγματεύθηκε το μεγάλο συνδικάτο του κλάδου των υπηρεσιών (όπου ανήκουν και οι δημόσιοι υπάλληλοι) Verdi, το οποίο διακρίνεται για τη μαχητικότητά του. Η απεργία ήταν άλλωστε η μεγαλύτερη στην ιστορία της Telekom. Αλλά τα αποτελέσματά της ήταν φτωχά: Αποτράπηκε μια ακόμα μεγαλύτερη μείωση μισθών της τάξης του 9% που επεδίωκε αρχικά η εργοδοσία και αποσπάσθηκε η δέσμευση από την Telekom να καλύπτει τη διαφορά των μισθών ως το 2010, τίποτα όμως μετά από αυτό. Την απογοήτευσή τους για την έκβαση αυτή εξέφραζαν ανοικτά πολλοί εργαζόμενοι στο περιοδικό Spiegel.
Η αντίπαλη πλευρά ήταν προφανώς ικανοποιημένη. Ο στόχος εξοικονόμησης 500 έως 900 εκατομμυρίων ευρώ το χρόνο επιτεύχθηκε, είπε ο διαπραγματευτής της εργοδοτικής πλευράς, και με το που ανακοινώθηκε η συμφωνία, η μετοχή της Telekom σημείωσε εντυπωσιακή άνοδο στο Χρηματιστήριο της Φρανκφούρτης.
Συνέπειες της απελευθέρωσης
Η πίεση που είχε τη δυνατότητα να ασκήσει η Telekom συνδέεται με την απελευθέρωση των αγορών των τηλεπικοινωνιών. Καθώς στον κλάδο δραστηριοποιούνται πλέον περισσότερες ιδιωτικές επιχειρήσεις, δίπλα στις καλές αμοιβές και συνθήκες εργασίας που είχαν κατακτήσει οι εργαζόμενοι με όρους γερμανικού δημόσιου τομέα, απασχολούνται και άλλοι που δουλεύουν περισσότερες ώρες και πληρώνονται λιγότερο. Τέτοιες ανταγωνίστριες εταιρίες πωλούν όμως φθηνότερα τις υπηρεσίες τους και αναφέρεται ότι το πρώτο τρίμηνο φέτος η Telekom έχασε 600.000 πελάτες. Στη δυνατότητα μετεγκατάστασης παραγωγικών δραστηριοτήτων σε χώρες χαμηλότερου κόστους (offshoring) αναφέρεται άλλωστε η έκθεση του ΟΟΣΑ για την απασχόληση ως ένα από τα αίτια για την αποδυνάμωση της διαπραγματευτικής δύναμης των εργαζομένων, ιδίως των λιγότερο καταρτισμένων.
Αλλά καταγράφει επίσης τη διεύρυνση των εισοδηματικών ανισοτήτων μεταξύ των μισθωτών. Από είκοσι χώρες για τις οποίες ο ΟΟΣΑ διαθέτει συγκρίσιμα στοιχεία, στις 18 η απόσταση ανάμεσα στο χαμηλότερα αμειβόμενο 10% των εργαζομένων και το υψηλότερα αμειβόμενο 10% διευρύνθηκε μέσα στη δεκαετία 1995-2005. Εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσιάζει πάντως η αντίστροφη τάση στην Ισπανία και την Ιρλανδία, όπου την ίδια δεκαετία η απόσταση αυτή περιορίσθηκε αισθητά.
Στην Ελλάδα αντίστοιχα στατιστικά στοιχεία δεν συγκεντρώνονται, ξέρουμε όμως ότι και σε μας οι εισοδηματικές ανισότητες μεγαλώνουν, εφόσον στο ίδιο διάστημα, αλλά και από παλαιότερα, οι κατώτατες αμοιβές της εθνικής γενικής συλλογικής σύμβασης εργασίας αυξάνονται με ρυθμούς πολύ βραδύτερους από το μέσο μισθό.
Όσον αφορά πάντως την εξέλιξη του μέσου πραγματικού μισθού, τη δεκαετία 1994-2004 η Ελλάδα εμφανίζει την υψηλότερη μέση ετήσια αύξηση στην Ε.Ε. των 15: 3,3% όταν ο μέσος όρος των 15 ήταν 0,7%, η Ιταλία μάλιστα είχε μέση ετήσια μείωση 0,5%, ενώ μικρότερη, αλλά μείωση 0,1% είχε και η Ισπανία. Το 2005 και το 2006 για την Ελλάδα καταγράφονται αυξήσεις 1% και 2,8%, για την Ε.Ε. των 15 αυξήσεις 0 και 0,3%, ενώ σε πέντε χώρες καταγράφονται μειώσεις (Βέλγιο, Ολλανδία, Γερμανία, Ιταλία, Ισπανία).
Η ανεργία πέφτει, αλλά...
Η έκθεση του ΟΟΣΑ καταγράφει επίσης την αύξηση του αριθμού των απασχολουμένων και τη μείωση των ανέργων τα τελευταία χρόνια.
Με ρυθμούς αύξησης της απασχόλησης 1,6% το 2005 και 2,4% το 2006 η Ελλάδα εμφανίζει καλύτερη επίδοση στη δημιουργία θέσεων εργασίας από την Ε.Ε. των 15 (1% και 1,5% αντίστοιχα), διατηρώντας όμως από τα υψηλότερα ποσοστά ανεργίας: με 8,4% το 2006, έρχεται τρίτη στους 15 (όπου ο μέσος όρος ήταν 7,3%) μετά τη Γαλλία (9%) και την Ισπανία (8,5%), ενώ τους πρώτους μήνες φέτος ανέβηκε πάλι και έπιασε το ποσοστό της Γαλλίας. Αξίζει εξάλλου να σημειωθούν οι πολύ υψηλότεροι ρυθμοί αύξησης της απασχόλησης τα δύο τελευταία χρόνια στην Ισπανία (4,8% και 4,1%) και στην Ιρλανδία (4,7% και 4,4%). Υψηλότεροι είναι επίσης στις νέες χώρες μέλη της Ε.Ε.
Κρίσιμο είναι φυσικά και το είδος των νέων θέσεων εργασίας που δημιουργούνται. Η ελληνική στατιστική ανάλυση εδώ δεν είναι επαρκής, υπάρχουν όμως ενδείξεις που αναδεικνύουν το πρόβλημα: την αύξηση ιδίως στο εμπόριο, αλλά προπάντων το μεγαλύτερο αριθμό ανέργων πτυχιούχων παρά ανέργων χαμηλής κατάρτισης, σχέση αντίστροφη από όλες τις άλλες χώρες.
Συσχετίζοντας την αύξηση της απασχόλησης με την άνοδο της παραγωγικότητας, η έκθεση του ΟΟΣΑ εξετάζει τις πολιτικές που ακολουθούνται: Η μεγάλη προστασία των ήδη απασχολουμένων είναι πιθανώς αρνητική, γράφει, γιατί αναστέλλει τη μετακίνηση προς αναδυόμενους κλάδους υψηλότερης παραγωγικότητας. Αντίθετα, θεωρεί θετική την ύπαρξη κατώτατου μισθού (ως ανάχωμα για πολύ ανειδίκευτη, χαμηλότερα αμειβόμενη εργασία), τη γενναιόδωρη επιδότηση των ανέργων επειδή συμβάλλει στην αναζήτηση θέσεων που αντιστοιχούν στα προσόντα τους, και οπωσδήποτε τη στήριξη των οικογενειών στο βαθμό που επιτρέπει στους γονείς να παραμένουν στο εργατικό δυναμικό. Υποστηρίζει επίσης για τη χρηματοδότηση της δημόσιας κοινωνικής προστασίας να γίνεται μεγαλύτερη χρήση της γενικής φορολογίας (φόρος εισοδήματος, φόροι στην κατανάλωση, αλλά και φόροι στην περιουσία και για το περιβάλλον), ώστε να μην επιβαρύνεται υπερβολικά με εισφορές το κόστος της χαμηλόμισθης εργασίας. Για τον ίδιο λόγο τάσσεται και υπέρ της προοδευτικότητας της φορολογίας. Η αντίληψη αυτή, που διαφέρει από παλαιότερα νεοφιλελεύθερα δόγματα, συνδέεται προφανώς με τη διαπιστούμενη διεύρυνση των ανισοτήτων. Αναδεικνύει όμως εντελώς εκτός φάσης τον Έλληνα υπουργό Οικονομίας Γιώργο Αλογοσκούφη και την ελληνική κυβέρνηση γενικότερα που δίνουν όλο το βάρος στη μείωση της φορολογίας.
Εκτύπωση στις: 2024-04-23
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=1900