Μια άλλη Ευρώπη
Τέτα, Παπαδοπούλου
Ελευθεροτυπία, 2007-07-06
Θραύσματα από το Γκουαντάναμο
Αυτό και αν είναι είδηση. Τον ερχόμενο μήνα, στις 15 Αυγούστου για την ακρίβεια, θα εκδοθεί ένα μικρό σε όγκο βιβλίο που σίγουρα θα προκαλέσει μεγάλη συζήτηση. Περιλαμβάνει είκοσι επτά ποιήματα. Ποιητική συλλογή μεν. Πολιτική παρέμβαση δε. Και μάλιστα με ιδιαίτερη σημασία. Γιατί; Διότι τα ποιήματα του βιβλίου βγαίνουν μέσα από τη διαβόητη φυλακή του Γκουαντάναμο! Σωστά διαβάσατε. Από το Γκουαντάναμο. Οι κρατούμενοι μιλούν. Δεκαεπτά κρατούμενοι υπογράφουν είκοσι επτά ποιήματα. Εγινε και αυτό -δεν μπορούσε παρά να γίνει.
Μόνον σε δύο από τους δεκαεπτά κρατουμένους έχουν απαγγελθεί κατηγορίες. Ενας εξ αυτών είναι «πρώην»· αφέθηκε ελεύθερος τον Ιανουάριο του 2005, έπειτα από σχεδόν τρία χρόνια κράτησης.
«Ποιήματα από το Γκουαντάναμο» («Poems from Guantanamo»), ο τίτλος του βιβλίου. Προς το παρόν, μπορείτε να βρείτε τα ποιήματα στο Διαδίκτυο χτυπώντας απλώς τον τίτλο. Σκοπίμως, δεν θα αναφέρω ακόμη τον εκδοτικό οίκο και τα υπόλοιπα στοιχεία της ταυτότητας του βιβλίου.
Σίγουρα, αυτά τα είκοσι επτά ποιήματα δεν είναι τα μόνα που έχουν γραφεί στο Γκουαντάναμο. Τόσα βρέθηκαν. Τόσα πέρασαν από τη στρατιωτική λογοκρισία. Τόσα, τελικά, συγκεντρώθηκαν. Και, βέβαια, το θέμα δεν είναι κατά πόσον έχουν ή δεν έχουν καλλιτεχνική αξία.
Ολα εκφράζουν (τι άλλο;) απλά, βαθιά και βασικά συναισθήματα. Μαρτυρίες σε στίχους για τον εγκλεισμό, την απελπισία, την ελπίδα, την προσδοκία -όπως το απόσπασμα που ακολουθεί και το υπογράφει ο κρατούμενος Οσάμα Αμπού Καμπίρ.
«Είναι αλήθεια ότι το χορτάρι θα φυτρώσει ξανά μετά τη βροχή; Είναι αλήθεια ότι τα λουλούδια θα ανθίσουν και πάλι την άνοιξη; Είναι αλήθεια ότι τα πουλιά θα γυρίσουν ξανά στον τόπο τους; Είναι αλήθεια ότι οι σολωμοί ανεβαίνουν αντίθετα στο ρεύμα του ποταμού; Είναι αλήθεια. Ετσι είναι. Ολα αυτά είναι θαύματα. Είναι όμως αλήθεια ότι κάποιαν ημέρα θα φύγουμε από το Γκουαντάναμο;».
Και τώρα τα υπόλοπα στοιχεία -αυτές οι σημαντικές «λεπτομέρειες» που κάνουν τη διαφορά.
«Ποιήματα από το Γκουαντάναμο». Πού εκδίδεται το βιβλίο; Στις Ηνωμένες Πολιτείες. Δηλαδή στη χώρα που η κυβέρνησή της δημιούργησε το Γκουαντάναμο. Ποιος είναι ο εκδότης; Οχι κάποιος ιδιώτης. Ούτε κάποια μη κυβερνητική οργάνωση. Εκδότης είναι το Πανεπιστήμιο της Αϊόβα (University of Iowa Press). Δηλαδή ένας σημαντικός αμερικανικός θεσμός.
Η ιδέα και η επιμέλεια του βιβλίου είναι του Μαρκ Φάλκοφ, καθηγητή του Ποινικού Δικαίου και δικηγόρου (έχει επίσης διδακτορικό στην αμερικανική λογοτεχνία), ο οποίος εκπροσωπεί αρκετούς Υεμενίτες κρατουμένους στο Γκουαντάναμο. Με την ιδιότητα του συνηγόρου έχει επισκεφτεί το Γκουαντάναμο περίπου δέκα φορές. Ο Μαρκ Φάλκοφ αφιερώνει το βιβλίο. Πού; «Στους φίλους μου που είναι πίσω από τα σύρματα».
Επειδή οποιαδήποτε επικοινωνία των κρατουμένων -γράμματα, σημειώσεις, κάθε τι- θεωρείται δυνάμει κίνδυνος για την εθνική ασφάλεια, τα μέτρα είναι παραπάνω από αυστηρά. Ο φόβος των κρυπτογραφημένων μηνυμάτων ελλοχεύει.
«Δέχομαι απολύτως το δικαίωμα των στρατιωτικών αρχών να εμποδίσουν κρυπτογραφημένα μηνύματα των κρατουμένων προς συνεργάτες τους έξω από τη φυλακή. Ομως οι αρχές δεν φοβούνται τόσο αυτό το ενδεχόμενο. Φοβούνται τη δύναμη των λέξεων. Φοβούνται ότι η δύναμη των λέξεων -όπως σε αυτά τα ποιήματα- ίσως κάνει την κοινή γνώμη να αντιληφθεί ότι οι κρατούμενοι στο Γκουαντάναμο είναι άνθρωποι που δεν έχουν προσαχθεί σε δίκη», αναφέρει ο Μαρκ Φάλκοφ στον πρόλογο του βιβλίου.
Η αμερικανική κυβέρνηση άνοιξε μια φυλακή σαν αυτήν του Γκουαντάναμο. Και την ίδια στιγμή, αμερικανικές πανεπιστημιακές εκδόσεις δίνουν φωνή και λόγο στους κρατουμένους του Γκουαντάναμο. Βέβαια, για όσους συνηθίζουν να ξυπνούν και να κοιμούνται με το ρυθμό «Αμερικάνοι φονιάδες των λαών», αυτό είναι υποκρισία. Τι να πει κανείς... Οσοι ισοπεδώνουν τα πάντα, αδυνατούν να δουν -ίσως και να μη θέλουν να δουν- κάτι πολύ απλό: ότι δεν υπάρχει μία Αμερική.
Πάντως, αυτό που θεωρούν αμερικανική υποκρισία -δηλαδή από τη μια η ύπαρξη του Γκουαντάναμο και από την άλλη πανεπιστημιακές εκδόσεις με κρατούμενους στο Γκουαντάναμο- είναι κάτι τελείως διαφορετικό. Είναι η δυνατότητα που υπάρχει στο δυτικό κόσμο και μόνο σε αυτόν: δυνατότητα κριτικής και αμφισβήτησης.
«Η δυνατότητα», όπως έχει γράψει ο Κορνήλιος Καστοριάδης, «να σκεφτώ διαφορετικά από ό,τι σκέφτεται η πλειοψηφία, το Κράτος, η Εκκλησία, το Κόμμα, ο δάσκαλος, οι γονείς ενδεχομένως. Η δυνατότητα να μιλήσω διαφορετικά και να θέσω ως άτομο -ή να θέσει μια κοινωνική ομάδα- ερωτήματα».
Αυτή η δυνατότητα της κριτικής και της αμφισβήτησης είναι αδιανόητη στο μη δυτικό κόσμο. Αδιανόητη στο κομμουνιστικό Βιετνάμ, στην ακόμη πιο κομμουνιστική Βόρεια Κορέα, στην κομμουνιστο-καπιταλιστική Κίνα, στον παράδεισο της Κούβας. Αδιανόητη στα διάφορα φονταμενταλιστικά ισλαμικά καθεστώτα (Αχμεντινετζάντ, συν - πλην και επί τα αυτά). Οπως ήταν αδιανόητη στην πάλαι ποτέ Σοβιετική Ενωση.
Στα γκουλάγκ χάθηκαν και καταρρακώθηκαν εκατομμύρια ζωές. Στο Γκουαντάναμο οι κρατούμενοι είναι κάποιες εκατοντάδες. Προσοχή όμως. Δεν υπάρχει συμψηφισμός στη φρίκη. Επιπλέον, τίποτα δεν μπορεί να νομιμοποιήσει την ύπαρξη ενός Γκουαντάναμο σε μία δυτική φιλελεύθερη χώρα.
ΥΓ. Το καταγγέλλουν εθελοντές δασοπυροσβέστες και μακάρι να μην είναι αλήθεια: ενώ καιγόταν η Πάρνηθα και ενώ κάποιοι προσπαθούσαν να φυγαδεύσουν ζώα -ζαρκάδια, ελάφια κ.ά.- προς ασφαλή κατεύθυνση, κάποιοι άλλοι τα περίμεναν στην έξοδο με κυνηγετικά όπλα.
ΜΙΚΡΟ ΑΛΦΑΒΗΤΑΡΙΟ
Ε και Ε, όπως Επιτέλους Ελεύθερος
Το μαρτύριό του κράτησε 114 ημέρες. Επιτέλους, αφέθηκε ελεύθερος. Προχθές. Αναφέρομαι στον Αλαν Τζόνστον, το Βρετανό δημοσιογράφο ανταποκριτή του BBC στη Γάζα. Τον είχαν απαγάγει ένοπλοι μασκοφόροι της ισλαμικής ομάδας (όνομα και πράγμα) «Στρατός του Ισλάμ», καθώς έφευγε από το γραφείο του στην Πόλη της Γάζας, στις 12 Μαρτίου. Ολο αυτό το διάστημα, οι απαγωγείς του επαναλάμβαναν τις απειλές ότι θα σκοτώσουν το Βρετανό δημοσιογράφο. Τι ζητούσαν για να μην προχωρήσουν στην αποτρόπαια πράξη; Να αφεθεί ελεύθερος ένας «δικός» τους που κρατείται στο Λονδίνο. Το αίτημά τους απερρίφθη. Νέες απειλές. Τις προάλλες, μάλιστα, οι απαγωγείς διένειμαν ένα ελεεινό βίντεο. Σε αυτό, είδαμε τον Αλαν Τζόνστον να είναι ζωσμένος με εκρηκτικά! Ανθρώπινη ασπίδα! Στο ενδεχόμενο χρησιμοποίησης βίας για την απελευθέρωσή του, οι απαγωγείς θα πυροδοτούσαν αμέσως τη ζώνη με τα εκρηκτικά. Και η ζωή του Αλαν Τζόνστον θα γινόταν κυριολεκτικά χίλια κομμάτια. «Αυτές ήταν οι χειρότερες ημέρες της ζωής μου, ένιωθα σαν να ήμουν θαμμένος ζωντανός», είπε μόλις βρέθηκε μακριά από τους απαγωγείς του. Τέλος καλό. Ανακούφιση. Ο δημοσιογραφικός κόσμος στην Ευρώπη, και όχι μόνον, κινητοποιήθηκε υπέρ του Αλαν Τζόνστον. Από την πρώτη στιγμή έως την ώρα της απελευθέρωσής του, χωρίς ανάπαυλα. Εφημερίδες. Τηλεοράσεις. Ραδιόφωνα. Μια διεθνής καμπάνια ενημέρωσης και αλληλεγγύης. Οι «Δημοσιογράφοι χωρίς Σύνορα» πρωτοστάτησαν και τη συντόνισαν. Αξίζει να αναφέρω ξεχωριστά ότι Παλαιστίνιοι δημοσιογράφοι συμπαραστάθηκαν στον απαχθέντα Βρετανό συνάδελφό τους. Συγκεντρώθηκαν επανειλημμένως στο κέντρο της Πόλης της Γάζας -δεν είναι καθόλου αυτονόητο- κρατώντας αφίσες με τη φωτογραφία του και τη φράση «Ελευθερώστε τον Αλαν». Ο ελληνικός δημοσιογραφικός κόσμος ενδιαφέρθηκε για την τύχη του Αλαν Τζόνστον; Ουουου... από ενδιαφέρον και ιδίως από αλληλεγγύη άλλο τίποτε -αλληλεγγύη της σιωπής.
Λίβανος: Το στοίχημα που μας αφορά όλους
***Στον νότιο Λίβανο. Στην κοιλάδα Khiam. Πριν από λίγες ημέρες (24 Ιουνίου). Δολοφονική επίθεση με παγιδευμένο αυτοκίνητο εναντίον ενός οχήματος της ειρηνευτικής πολυεθνικής δύναμης των Ηνωμένων Εθνών (FiNUL). Αποτέλεσμα: έξι Ισπανοί κυανόκρανοι νεκροί και ακόμη δύο βαριά τραυματισμένοι.
***Πρόκειται για την πρώτη τρομοκρατική ενέργεια κατά των «ενισχυμένων» δυνάμεων των Ηνωμένων Εθνών, αφ’ ότου αυτές αναπτύχθηκαν στον νότιο Λίβανο πέρσι τον Σεπτέμβριο μετά τον πόλεμο Ισραήλ-Χεζμπολάχ. Θυμίζω ότι οι δυνάμεις των Ηνωμένων Εθνών βρίσκονται εκεί με απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας. Θυμίζω επίσης ότι απαρτίζονται από 12.000 άνδρες που προέρχονται από τριάντα χώρες. Ο ρόλος τους; Να εμποδίσουν μαζί με 15.000 Λιβανέζους στρατιώτες την ένοπλη παρουσία της «Χεζμπολάχ» -προσοχή, άλλο ένοπλη παρουσία και άλλο ένοπλη πραγματικότητα...- στην περιοχή από τον ποταμό Λιτάνι έως τα σύνορα με το Ισραήλ.
***Μέχρι στιγμής, ουδείς έχει αναλάβει την ευθύνη για τη δολοφονική επίθεση κατά των κυανοκράνων. Ολες οι πολιτικές δυνάμεις στον Λίβανο την καταδίκασαν καθώς επίσης και η «Χεζμπολάχ».
***Είναι κοινό μυστικό. Η Συρία προσπαθεί να «ελέγξει» τον Λίβανο. Το Ιράν προσπαθεί να ανατρέψει το πολιτικό σύστημα στον Λίβανο. Προς τούτο χρησιμοποιούνται εκατέρωθεν διάφορες ευγενείς μέθοδοι. Οπως πολιτικές δολοφονίες με θύματα τον πρωθυπουργό Χαρίρι, υπουργούς, βουλευτές, θαρραλέους αρθρογράφους και εξοπλισμός και κάθε είδους στήριξη στη «Χεζμπολάχ» (το μακρύ χέρι του Ιράν στον Λίβανο).
***Οι εντός και οι εκτός Λιβάνου υποστηρικτές της «Χεζμπολάχ» (Δόξα τω Θεώ, στην Ελλάδα έχουμε αρκετούς) το γνωρίζουν άριστα, αν και δεν το ομολογούν. Ομως ουδεμία αμφιβολία υπάρχει. Κύριος στόχος τής «Χεζμπολάχ» δεν είναι το Ισραήλ -παρά τις επιθέσεις με τις ρουκέτες Κατιούσα, παρά τον περσινό πόλεμο.
***Ο κύριος στόχος της «Χεζμπολάχ» είναι η ιρανοποίηση του Λιβάνου. Ο κύριος στόχος της είναι, δηλαδή, να μετατρέψει τον Λίβανο σε ένα ισλαμικό φονταμενταλιστικό κράτος.
***Ολα τα άλλα, π.χ. οι «κοινωνικοί αγώνες της Χεζμπολάχ», είναι στάχτη στα μάτια. Δυστυχώς, στην Ελλάδα συχνά πολλοί θαυμάζουνε όχι αυτούς που παλεύουν για ελευθερία και δημοκρατία, αλλά αντιθέτως εκείνους που επιδιώκουν τη βάρβαρη υποδούλωση των άλλων. Φτάνει μόνο να κραδαίνουν μια σημαία κατά της Δύσης και του ιμπεριαλισμού ή να εκμεταλλεύονται μια δίκαιη υπόθεση.
***Ο Λίβανος είναι μια τραγική και εξαιρετικά ενδιαφέρουσα χώρα. Ενας μικρόκοσμος του πλανήτη μας. Σε αυτή τη μικρή χώρα διακυβεύονται αξίες με οικουμενική διάσταση: η συνύπαρξη πολιτισμών και θρησκειών. Θα τα καταφέρει τελικά ο Λίβανος; Εάν ναι, θα είναι -εξαιρουμένων των φίλων της «Χεζμπολάχ»- μια μεγάλη ελπίδα για όλους.
Εκτύπωση στις: 2024-04-19
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=1929