Κινήματα πολιτών και δημοκρατία
Άννα, Φιλίνη
Αυγή της Κυριακής, 2007-07-08
Συχνά μέσα στα τελευταία χρόνια πολιτικές διακηρύξεις και κείμενα αναφέρονται στη σημασία των κινημάτων πολιτών, ποτέ όμως δεν έχει υπάρξει ένα υπεύθυνο πόρισμα για τον ρόλο τους και την ανάγκη της θεσμικής πια αναγνώρισής τους ως σοβαρό κύτταρο δημοκρατίας, ενεργό συστατικό του δήμου με την ευρύτερή του έννοια.
Πέρα από τα συνδικαλιστικά και αντιπολεμικά κινήματα, τα κινήματα για την αντιμετώπιση περιβαλλοντικών ζητημάτων αναπτύσσονται στην Ελλάδα κυρίως από το 1990 και στη συνέχεια και σχετίζονται με το άγχος για μια άλλη ποιότητα ζωής και με μια νέα αντίληψη τόσο για τις ιεραρχήσεις στον πολεοδομικό σχεδιασμό όσο και για τη δημοκρατία και τη συμμετοχή σ αυτήν.
Εμπειρίες και κατακτήσεις μετά το 1990
Οι εκάστοτε υπουργοί Χωροταξίας τόσο του ΠΑΣΟΚ παλιότερα όσο και της Ν.Δ. σήμερα βρήκαν συχνά μπροστά τους τα κινήματα πολιτών -ενίοτε και με τη στήριξη της πλειοψηφίας της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, συχνά όμως και εναντίον της- που κατάφερναν μετά από μαζικές δράσεις και προσφυγές στο ΣτΕ να ακυρώσουν σχέδια που ικανοποιούσαν τις απαιτήσεις μεγάλων επιχειρήσεων και συγκροτημάτων εις βάρος της πόλης και της ζωής:
Βλέπε αρχική απόφαση του ΣτΕ το 1994 υπέρ του Πάρκου Ελευθερίας, αποφάσεις του 2002 και ύστερα του 2006 για την υπογειοποίηση του προαστιακού σιδηροδρόμου, όροι του ΣτΕ το 2002 για την ανέγερση του νέου Μουσείου της Ακρόπολης, απόφαση του 2004 κατά της παράνομης πολυκατοικίας στου Θων, κλείσιμο του ρυπογόνου εργοστασίου στο Γκάζι.
Ήδη από το 1983 επίσης σημαντικές νίκες πέτυχαν πολίτες σε συνεργασία με επιστήμονες, ενεργούς διανοούμενους κ.λπ. για θέματα πολιτισμού: απόφαση του ΣτΕ το 2004 υπέρ της σωτηρίας των προσφυγικών πολυκατοικιών στη Λ. Αλεξάνδρας, ακύρωση της σχεδιασμένης πορείας του μετρό κάτω από την οδό των Τάφων στον Κεραμεικό το 1997, διάσωση -έστω του μισού- πρώην κτιρίου Φιξ του αρχιτέκτονα Ζενέτου. Το 1995 ανακήρυξη ως διατηρητέας της Δημοτικής Αγοράς της Κυψέλης το 2003, σωτηρία του κινηματογράφου Α-Β στα Πατήσια, σωτηρία από το 1990 ως διατηρητέου του νεοκλασικού κτιρίου στην Πάτμου και Καραβία κ.ά. Αυτή τη στιγμή έχουν μεγάλη ανάπτυξη κινήματα κατά των παράνομων κεραιών κινητής τηλεφωνίας.
Από τη δογματική αριστερά τα περιβαλλοντικά ζητήματα αντιμετωπίζονταν με δυσπιστία, εφόσον δεν εντάσσονταν στο συγκεκριμένο πολιτικό και κομματικό πλαίσιο. Με αντίστοιχο περιορισμένο τρόπο αντιμετωπίζονταν η αποκέντρωση στην αυτοδιοίκηση αλλά και τα αυτόνομα κινήματα πολιτών.
Βάρος στη δημοκρατία
Όπως ανέφερα και αρχικά, πιστεύω πως η θεσμική αναγνώριση αυτών των κινημάτων είναι απαραίτητη και θα αποβεί σημαντική η συμβολή τους. Θυμίζω τον καθοριστικό ρόλο που έπαιξε η Επιτροπή για το άρθρο 24 στη διαδικασία ως προηγούμενης αναθεωρητικής Βουλής.
Βέβαια, τέτοιες επιτροπές δεν διαθέτουν εξ ορισμού ούτε την ολόπλευρη εξ αρχής στήριξη του κόσμου ούτε το αλάνθαστο στην τοποθέτηση των στόχων ούτε το αλάνθαστο στις μορφές πάλης ή τον τρόπο διεκδίκησης. Γι αυτό θεωρώ λανθασμένο το οποιοδήποτε εκ προοιμίου λιβάνισμά τους που στηρίζεται κατά βάθος σε μια υποτίμησή τους ως κοινωνικά υποκείμενα είτε σε μια αντίληψη ότι αποτελούν εκάστοτε χρήσιμα φαινόμενα φολκλόρ.
Τέτοια κινήματα μπορούν να περνάνε φάσεις όπου οι απόψεις τους είναι αρχικά πρωτόγνωρες. Χρειάζεται κόπος, φαντασία στις δράσεις, επιστημονική τεκμηρίωση, νομική στήριξη, σοβαρή εκπροσώπηση και διεκδίκηση απέναντι στις εκάστοτε αρχές, ώστε να αποκαλύπτεται η αλήθεια, να γίνεται κτήμα και αίτημα των πολλών. Στόχος είναι η κατάκτηση της εμπιστοσύνης, της συμφωνίας, της πλατιάς δημοκρατικής συναίνεσης και τελικά της ενεργού συμμετοχής της πλατιάς πλειοψηφίας των πολιτών. Κι αυτό όχι μόνο γιατί έτσι έρχεται κοντύτερα η επίτευξη του στόχου και η νίκη πάνω στο συγκεκριμένο ζήτημα, που είναι και το ζητούμενο. Αλλά και γιατί ο δρόμος της δημοκρατίας είναι δρόμος σύμφυτος και αναγκαίος, αναγκαίος γι αυτούς που πρέπει να πείθονται μέσα στην πορεία αλλά και γι αυτούς που ξεκίνησαν πρώτοι και που πρέπει διαρκώς να επιβεβαιώνεται αν βρίσκονται με το δίκιο, αν μπορούν να πείθουν, αλλά και να διορθώνονται και να μαθαίνουν, και να πείθονται όταν χρειάζεται. Για να αποδεικνύουν ότι δεν ξεχνούν τη δημοκρατία όταν αποκτούν τη δική τους μικρή εξουσία.
* Η Aννα Φιλίνη είναι δημοτική σύμβουλος Αθηναίων και μέλος της ΚΠΕ του ΣΥΝ
Εκτύπωση στις: 2024-04-25
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=1952