Τα διλήμματα των «πασάδων»

Γιώργος, Καπόπουλος

Ημερησία, 2007-09-01


Η εκλογή Γκιούλ στον τρίτο γύρο, την Τρίτη 28 Αυγούστου, έκλεισε ένα κεφάλαιο στην αντιπαράθεση του κεμαλικού κατεστημένου με το πολιτικό Ισλάμ, αλλά και με το ευρύτερο κίνημα εκδημοκρατισμού στην Τουρκία.

Η προσπάθεια να αξιοποιηθεί η υποψηφιότητα Γκιούλ για να αποδυναμωθεί -εφόσον αυτό ήταν εφικτό- η κυβέρνηση Ερντογάν απέτυχε οικτρά. Σήμερα ο ηγέτης του κυβερνώντος κόμματος ΑΚΡ εμφανίζεται κυρίαρχος στην πολιτική σκηνή και επηρεάζει καταλυτικά τις κινήσεις των άλλων πολιτικών σχηματισμών.

Επόμενο βήμα το πακέτο μεταρρυθμίσεων που θέλει να προωθήσει ο Ερντογάν: Πέραν του δημοψηφίσματος της 21ης Οκτωβρίου για την απευθείας εκλογή προέδρου με καθολική ψηφοφορία για δύο πενταετείς θητείες και τη σύντμηση της θητείας της Βουλής σε τέσσερα χρόνια πρόκειται για την κατάργηση των στεγανών στη διαμόρφωση της ηγεσίας των Ενόπλων Δυνάμεων και της Δικαιοσύνης και στον καθορισμό του χαρακτήρα της Παιδείας δευτεροβάθμιας και τριτοβάθμιας, αλλά και των διατάξεων του Ποινικού Κώδικα που ποινικοποιούν -κατά την κρίση των δικαστών- την πολιτική δραστηριότητα.

ΠΡΟΕΙΔΟΠΟΙΗΤΙΚΗ ΒΟΛΗ

Εν αναμονή της επόμενης μάχης

Μια μέρα πριν από την εκλογή Γκιούλ, ο στρατηγός Μπουγιουκανίτ με δηλώσεις του ταύτισε εμμέσως πλην σαφώς τα μεταρρυθμιστικά σχέδια του Ερντογάν με κακόβουλα σχέδια που επιδιώκουν να καταστρέψουν τον κοσμικό και δημοκρατικό χαρακτήρα της τουρκικής δημοκρατίας.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η στρατιωτική ηγεσία και το «βαθύ κράτος» συνολικά δεν πρόκειται να παρακολουθήσουν ως θεατές την προσπάθεια του Ερντογάν να καταργήσει τα στεγανά στη διαχείριση της κυβερνητικής εξουσίας και να αφαιρέσει έτσι κάθε ίχνος νομιμοποίησης από τις παρεμβάσεις του κεμαλικού κατεστημένου.

Η προειδοποίηση Μπουγιουκανίτ απευθύνεται προφανώς και στις πολιτικές δυνάμεις που μετά την εκλογική αναμέτρηση της 22ας Ιουλίου φαίνεται ότι επιλέγουν τη χειραφέτηση από το κεμαλικό κατεστημένο: Πρόκειται για το εθνικιστικό ΜΗΡ του Μπαχτσελί, για τα δύο εκτός Βουλής κόμματα της Κεντροδεξιάς, το κόμμα του Ορθού Δρόμου που ίδρυσε ο Ντεμιρέλ ( λίγο πριν από τις εκλογές μετονομάσθηκε σε Δημοκρατικό Κόμμα) και το κόμμα της Μητέρας Πατρίδας που ίδρυσε ο Οζάλ, αλλά και το κόμμα της Δημοκρατικής Αριστεράς που ίδρυσε ο Ετζεβίτ. Η προειδοποίηση είναι σαφής: Η επόμενη μάχη θα δοθεί στο πεδίο της διαμόρφωσης ενός νέου Συντάγματος, με τη στρατιωτική ηγεσία να υπενθυμίζει ότι δεν πρόκειται να παραδώσει αμαχητί τα παρεμβατικά της προνόμια.

ΔΥΣΜΕΝΕΣ ΣΚΗΝΙΚΟ

Χωρίς συμμάχους οι «πασάδες»

Το σκηνικό είναι ιδιαίτερα δυσμενές για τη στρατιωτική ηγεσία: Οι πολιτικές δυνάμεις που την ακολούθησαν στην τρίμηνη κρίση που προηγήθηκε των εκλογών είδαν ότι το πολιτικό κόστος είναι απαγορευτικό.

Σήμερα, μόνον ο Μπαϊκάλ επιμένει στην ταύτιση με το κεμαλικό κατεστημένο, μια επιλογή που οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια στον καταποντισμό του Λαϊκού Ρεπουμπλικανικού Κόμματος και την ανάδειξη του ΜΗΡ του Μπαχτσελί σε κύριο πόλο αντιπολίτευσης. Στη μάχη για την ανακοπή των μεταρρυθμίσεων Ερντογάν, η στρατιωτική ηγεσία δεν θα μπορέσει να βρει συμμάχους: Ουδείς μπορεί να πεισθεί ότι η κατάργηση των στεγανών και ο εκδημοκρατισμός απειλούν το κοσμικό χαρακτήρα του κράτους.

Πολύ δυσκολότερη, αν όχι αδύνατη, είναι η αξιοποίηση εξωτερικών προβλημάτων -το Κουρδικό στο Βόρειο Ιράκ με επίκεντρο την υπαγωγή του Κιρκούκ στην Αυτόνομη Κουρδική Οντότητα και τις δυνάμεις του ΡΚΚ στην περιοχή Καντίλ- για τη νομιμοποίηση παρέμβασης, καθώς μια παρόμοια επιλογή συνεπάγεται μετωπική σύγκρουση με τις ΗΠΑ. Ετσι, η στρατιωτική ηγεσία δεν διαθέτει πλέον τις δύο προϋποθέσεις που καθιστούσαν εφικτό το απροσχημάτιστο ή το έμμεσο πραξικόπημα: Κάποιο έρεισμα στην πολιτική ηγεσία και κοινή γνώμη, καθώς και τη στήριξη ή στη χειρότερη περίπτωση την ανοχή των ΗΠΑ.

Ο ΑΔΥΝΑΤΟΣ ΣΥΜΒΙΒΑΣΜΟΣ

Δυναμική Μεταπολίτευσης

Η άλλη επιλογή -η διαμόρφωση μιας νέας φόρμουλας συγκατοίκησης ανάμεσα στον Ερντογάν και στη στρατιωτική ηγεσία- φαίνεται με τα σημερινά δεδομένα αδύνατη. Με το 47% των ψηφοφόρων ο Ερντογάν είναι υποχρεωμένος να διαχειρισθεί μια δυναμική μεταπολίτευσης που μπορεί να φθάσει μέχρι την ανοικτή ρήξη με τους κανόνες του παιχνιδιού της κηδεμονευόμενης δημοκρατίας. Τα όσα συνέβησαν με την εκλογή Γκιούλ υπήρξαν αποκαλυπτικά: Το βράδυ τον εκλογών οι οπαδοί του κυβερνώντος κόμματος ΑΚΡ υποδέχθηκαν τα αποτελέσματα με το σύνθημα «Ο Γκιούλ στο Προεδρικό Μέγαρο». Σήμερα ο Ερντογάν κινδυνεύει με πρόωρη φθορά και τριγμούς στην ενότητα του ΑΚΡ, αν ανεχθεί τα στεγανά, αν υποστείλει τη σημαία των μεταρρυθμίσεων και περιορισθεί στη διαχείριση των τρεχουσών υποθέσεων.

ΧΩΡΙΣ ΠΡΟΣΧΗΜΑΤΑ

Η δύσκολη επιλογή του πραξικοπήματος

Ολα δείχνουν ότι η στρατιωτική ηγεσία θα δυσκολευθεί στην προσπάθεια να περισώσει τα προνόμιά της:

Δεν μπορεί να επαναλάβει το προεκλογικό εγχείρημα, να προσπαθήσει δηλαδή να στήσει ένα μέτωπο των άλλων πολιτικών δυνάμεων εναντίον του Ερντογάν.

Με την εκλογή Γκιούλ στην Προεδρία χάνει έναν σημαντικό παράγοντα βραχυκύκλωσης του κυβερνητικού έργου μέσα από το προεδρικό βέτο, τακτική στην οποία κατέφευγε κατά κόρον ο Σεζέρ. Ετσι, η μόνη πραγματική επιλογή της στρατιωτικής ηγεσίας στην κατεύθυνση της παρέμβασης δεν θα μπορούσε να είναι άλλη από το ανοικτό και απροσχημάτιστο πραξικόπημα.

Ιστορικό δίδαγμα

Ένα πραξικόπημα όχι μόνον εναντίον του Ερντογάν, αλλά της συντριπτικής πλειοψηφίας της πολιτικής ηγεσίας και της κοινής γνώμης, μια επιλογή που μοιάζει εκ των προτέρων καταστροφική και για το ίδιο το κεμαλικό κατεστημένο και τη χώρα.

Η παραπάνω διαπίστωση δεν αναιρεί το μεγάλο και αναμφισβήτητο δίδαγμα της Ιστορίας ότι καμία τάξη πραγμάτων δεν παραδίδει αμαχητί την εξουσία, έστω και εάν με τις αντιδράσεις της επιταχύνει τις εξελίξεις. Το δίδαγμα το επιβεβαίωσαν τον Αύγουστο του 1991 οι πραξικοπηματίες στη Μόσχα, που οδήγησαν στη διάλυση και του ΚΚΣΕ και της ΕΣΣΔ.

Μεταρρυθμίσεις Ερντογάν

Δημοψήφισμα την 21η Οκτωβρίου για την απευθείας εκλογή προέδρου με καθολική ψηφοφορία για δύο πενταετείς θητείες.

Σύντμηση της θητείας της Βουλής σε τέσσερα χρόνια.

Κατάργηση των στεγανών στη διαμόρφωση της ηγεσίας των Ενόπλων Δυνάμεων και της Δικαιοσύνης

Αλλαγή του χαρακτήρα της Παιδείας δευτεροβάθμιας και τριτοβάθμιας.

Κατάργηση των διατάξεων του Ποινικού Κώδικα που ποινικοποιούν την πολιτική δραστηριότητα.

Εκτύπωση στις: 2024-03-28
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=1997&export=word