Οταν η Εκκλησία κρατάει τα ηνία της Ιστορίας
Βαγγέλης, Χατζηβασιλείου
Ελευθεροτυπία, 2007-10-10
Μία από τις εξαιρετικά δυσάρεστες διαπιστώσεις στις οποίες οδηγεί η απόσυρση του βιβλίου της Ιστορίας της Στ Δημοτικού και η καθ ολοκληρίαν ήττα της συγγραφικής του ομάδας στην προσπάθειά της να ανοίξει μια διαφορετική οπτική στα διδακτικά θέσφατα του παρελθόντος είναι ο κυριαρχικός ρόλος τον οποίο εξακολουθεί να παίζει η Εκκλησία στα θέματα της παιδείας. Ασφαλώς οι εκπρόσωποι της Εκκλησίας δεν ήταν οι μόνοι οι οποίοι έβαλαν στο στόχαστρό τους το βιβλίο, πολεμώντας το έως εσχάτων. Δεν υπάρχει, παρ όλα αυτά, αμφιβολία πως οι ίδιοι έδωσαν σε μεγάλο βαθμό τον τόνο στην πολύμηνη διαμάχη και στήριξαν, εμμέσως πλην σαφώς, στο ιδεολογικό και στο συμβολικό επίπεδο, όλους τους υπόλοιπους. Οχι, βεβαίως, πως οι εκτός Εκκλησίας δεν θα τα κατάφερναν να υψώσουν τις σημαίες τους από μόνοι τους. Η ένθερμη, ωστόσο, συμβολή των ιερωμένων στον αγώνα για την πάση θυσία κατάργηση του βιβλίου στεφάνωσε τους πρωτεργάτες του (εκκλησιαστικούς και μη) με το στέμμα του παλλαϊκού εγερτηρίου. Βρεθήκαμε, έτσι, εν ριπή οφθαλμού σ ένα τοπίο όπου οι καμπάνες έμοιαζαν να χτυπούν επί έναν ολόκληρο χρόνο απ άκρου εις άκρον στη χώρα, ειδοποιώντας για τον μείζονα κίνδυνο της αντιπατριωτικής εισβολής, με τα άμφια να ανεμίζουν εναντίον των εισβολέων σαν το βαρύ πυροβολικό της Αντίστασης.
Τι σκέψεις, όμως, πρέπει να κάνει κανείς όταν αποδεικνύεται ότι η Εκκλησία εξακολουθεί (και θα εξακολουθήσει, απ ό,τι φαίνεται, επ αόριστον) να είναι σε θέση να αναλαμβάνει ρυθμιστικές αρμοδιότητες στα εκπαιδευτικά μας φώτα; Πού πηγαίνουν οι έννοιες της πολιτικής ανοχής και της ισονομίας των ιδεών όταν ένας οργανισμός με κοσμοείδωλο εμφανώς σταματημένο στους περασμένους αιώνες έχει το ελεύθερο να καθορίζει τον κατ εξοχήν διαπλαστικό μηχανισμό μιας κοινωνίας; Και τι ακριβώς κοινωνία είναι μια κοινωνία η οποία εμπιστεύεται τη διαμόρφωση της εικόνας της σε όσους αποφασίζουν για το ποιο είναι το μέτρο των εθνικών ή των πολιτικών πραγμάτων επί τη βάσει της συμμετοχής που οι ίδιοι πιστεύουν ότι είχαν στη γένεση και στη δημιουργία της Ιστορίας της ή, χειρότερα, επί τη βάσει της εξουσίας την οποία επιδιώκουν να ασκήσουν σήμερα στις κεντρικές επιλογές της;
Δεν ασπάζομαι την πεποίθηση πως η Εκκλησία πρέπει να ζήσει στο περιθώριο (ποιος είναι εκείνος που θα αγνοήσει τα ζωντανά μέλη μιας συγκροτημένης κοινότητας;), ούτε νιώθω ότι μπορώ να εναντιωθώ στην πίστη του οποιουδήποτε (δεν έχω να πω τίποτε περί θεού σε κανέναν). Από την άλλη, όμως, μεριά δεν θέλω να φανταστώ πως ο θεσμικός λόγος της θρησκευτικής πίστης μπορεί να συνεχίσει στην πρώτη δεκαετία του 21ου αιώνα να αποτελεί εκ των ων ουκ άνευ στοιχείο της δημόσιας παιδείας, υποκαθιστώντας τα πορίσματα της επιστημονικής έρευνας και δοκιμάζοντας να αυξήσει το ακροατήριό του με έναν λαϊκισμό ισάξιο του λαϊκισμού με τον οποίο σπεύδουν κατά κανόνα να αντιμετωπίσουν τα κόμματα τις εξάρσεις της συλλογικής μνήμης.
Σίγουρα, το είπα και πρωτύτερα, είναι λιγοστές οι ελπίδες που μπορούμε να θρέψουμε για το μέλλον. Οι οπισθοδρομήσεις έχουν πάντα μεγάλη διάρκεια και χρειάζεται ο συνδυασμός ποικίλων και εντελώς απρόβλεπτων παραγόντων για την περιστολή της επίδρασής τους. Αν, μάλιστα, θυμηθούμε εκείνα τα περί πιθανής λειτουργίας δημοσίων πανεπιστημίων υπό τον έλεγχο της Εκκλησίας, το πρόβλημα μεγαλώνει και διευρύνει τα όρια μιας παρέμβασης η οποία δύσκολα πλέον κρύβει τον χειραγωγικό της χαρακτήρα. Η σύγχρονη ελληνική παιδεία (το ξέρουμε όλοι) έχει ατυχήσει πολλές φορές, με πολλούς τρόπους και σε πολλά μέτωπα. Κι όσοι ενδιαφέρονται όντως για την τύχη της θα πρέπει να μην παραβλέψουν το εκκλησιαστικό βαρίδι, που αποτελεί μιαν από τις πλέον περίπλοκες εξαρτήσεις της - ιδίως όταν η παρουσία του εμπλέκεται, όπως στην περίπτωση του βιβλίου της Ιστορίας της Στ Δημοτικού, με ιδεολογήματα τα οποία δηλώνουν ευχαρίστως (γιατί το ζήσαμε κι αυτό, και μάλιστα σε γενναίες δόσεις) την αντικληρικαλιστική τους στράτευση.
Εκτύπωση στις: 2024-04-19
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=2089