Τα δύσκολα δεν τελειώνουν αύριο
Παύλος, Τσίμας
Τα Νέα, 2007-11-10
Όταν ο κόσμος στεκόταν ακόμη αμήχανος επί των ερειπίων του Τείχους του Βερολίνου, ο ιστορικός Εric Ηopsbawm είχε κάνει τρεις καίριες και, όπως αποδείχτηκε, προφητικές διαπιστώσεις:
- Πως η πτώση του «υπαρκτού σοσιαλισμού» είχε εσωτερικευθεί από τους σοσιαλιστές της Δύσης και τους είχε οδηγήσει σε μιαν αναπάντεχη κρίση ταυτότητας, οράματος και αυτοπεποίθησης.
- Πως- σαν από ειρωνεία της Ιστορίαςοι σοσιαλιστές είχαν χάσει την εμπιστοσύνη στον εαυτό τους και τις ιδέες τους, την πίστη τους ότι ο κόσμος πρέπει και μπορεί να αλλάξει, ακριβώς τη στιγμή που, θεωρητικά, οι ιδέες τους ήταν πιο επίκαιρες και αναγκαίες παρά ποτέ. Τη στιγμή που η οικολογική κρίση και οι διευρυνόμενες ανισότητες στον κόσμο δείχνουν τα όρια της αυτορυθμιζόμενης αγοράς και απαιτούν μια νέα ρύθμιση, ένα νέο σχέδιο αλλαγής, μια νέα ουτοπία.
- Και πως, τέλος, αν οι σοσιαλιστές δεν ανακτήσουν την ικανότητα να προτείνουν θεωρητικά και να μάχονται στην πράξη για σχέδια κοινωνικών αλλαγών, το κενό θα καλυφθεί από δυνάμεις (που τότε μόλις είχαν αρχίσει να εμφανίζονται) σκοτεινές, ξενοφοβικές, εθνικιστικές ή μισαλλόδοξα θρησκευτικές. Πως αν εκείνοι που έλκουν την καταγωγή τους από τον Αιώνα των Φώτων και εμπνέονται από την ουτοπία του επαναστατικού Διαφωτισμού παραιτηθούν από τη φιλοδοξία να αλλάξουν τον κόσμο, τη θέση τους θα πάρουν εκείνοι που επαναστατούν στο όνομα σκοτεινών, φανατικών προφητειών.
Δεκαπέντε χρόνια μετά τη διατύπωση των παρατηρήσεων αυτών, η επιβεβαίωσή τους είναι προ των οφθαλμών μας. Κι όχι μόνο στο οικουμενικό επίπεδο, αλλά και στο εσωτερικό των δυτικών δημοκρατιών. Η παρατεταμένη παρακμή της σοσιαλιστικής Αριστεράς, η εκούσια, συχνά, υπαγωγή της πρότασής της στον σιδερένιο νόμο της νέας αγοράς, η εκλογική της συρρίκνωση, δεν οδηγεί απλώς σε μια διάχυτη ηγεμονία της αγοραίας Δεξιάς, αλλά και στην ανάδυση μιας ξενοφοβικής, εθνικιστικής ή φανατικά θρησκόπληκτης εναλλακτικής συνιστώσας. Και στην Ελλάδα, τηρουμένων των αναλογιών, κάτι παρόμοιο συμβαίνει.
Στα πολυσέλιδα αφιερώματα των ημερών, σε πολλές ευρωπαϊκές εφημερίδες, με αφορμή την 90ή επέτειο της Οκτωβριανής Επανάστασης, πολλοί επανέρχονται στις διαπιστώσεις του μεγάλου ιστορικού. Και αρκετοί ανατρέχουν στα γνώριμα, μα πάντα κρίσιμα ερωτήματα: Τι σημαίνει να είσαι αριστερός, 90 χρόνια μετά την έφοδο στα χειμερινά ανάκτορα; Τι είναι αριστερό και τι δεξιό στις σημερινές συνθήκες; Είναι η μοίρα της Αριστεράς να δρα, στο εξής, ως μια συντηρητική δύναμη που αμύνεται να διατηρήσει κάτι από τα παλιά κεκτημένα του κοινωνικού κράτους και του προστατευτικού έθνους, απέναντι στις επελαύνουσες δυνάμεις της παγκοσμιοποίησης; Ή μπορεί να γίνει ξανά δύναμη προοδευτική, που δεν αμύνεται αλλά επιδιώκει η ίδια αλλαγές και ανατροπές; Τι θα συνιστούσε μια νέα Αριστερά μέσα σε ένα περιβάλλον νέου, ριζικά νέου καπιταλισμού; Και ούτω καθ΄ εξής... Τα ερωτήματα δεν έχουν ούτε εύκολες ούτε αυτονόητες ή γενικά συμφωνημένες απαντήσεις. Κι ούτε θα ήταν ρεαλιστικό να περιμένει κανείς ότι θα ξεπηδήσουν από εδώ, από την εγχώρια πολιτική σκηνή, made in Greece, οι οριστικές απαντήσεις. Μα, από την άλλη, είναι προφανές ότι καμία αναδιάταξη, ανανέωση ή επανίδρυση της καθ΄ ημάς ευρύτερης Αριστεράς ή Κεντροαριστεράς, σε οποιαδήποτε συνιστώσα της, δεν είναι δυνατόν να ευδοκιμήσει αν δεν μοιράζεται την οικουμενική αναζήτηση των απαντήσεων σε αυτά τα κοινά για όλους ερωτήματα, αν δεν συμμετέχει σ΄ αυτό το κυνήγι του χαμένου θησαυρού των ιδεών.
Ήταν γι΄ αυτό ακριβώς που φάνηκε τόσο ρηχή και αδιέξοδη η πρόταση που, αμέσως μετά την εκλογική ήττα, υποσχόταν την ίαση της πολιτικής κρίσης του ΠΑΣΟΚ, μέσω μιας απλής, συνηθισμένης διαδικασίας επιλογής «καταλληλότερου» ηγέτη. Και ίσως γι΄ αυτό και ενστικτωδώς ο κόσμος του ΠΑΣΟΚ έδειξε να την απορρίπτει. Παρήγορη αντίδραση. Αλλά, ταυτόχρονα, η ίδια αυτή αντίδραση κάνει ακόμη πιο σαφές πως όποιο κι αν είναι το αποτέλεσμα της αυριανής εκλογής, όσο μεγάλη ή μικρή κι αν είναι η συμμετοχή και όποιο το εύρος της νίκης, τα δύσκολα δεν τελειώνουν αύριο. Από μια άποψη, μόλις αρχίζουν...
Εκτύπωση στις: 2024-04-24
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=2175