Μια απλή ιστορία, ένα μεγάλο πρόβλημα και ένα δυσοίωνο μέλλον
Δημήτρη Ι., Κυρτάτας
Αυγή της Κυριακής, 2008-01-06
Από το 2001 το Πανεπιστήμιο Κρήτης ζει στους ρυθμούς μιας ιστορίας που, από πρώτη τουλάχιστον άποψη, μοιάζει απλή. Οικονομικοί επιθεωρητές άρχισαν να διενεργούν ελέγχους στις δαπάνες ενός από τους δύο βασικότερους λογαριασμούς του, που ονομάζεται Λογαριασμός Κονδυλίων Έρευνας. Μετά από τρία χρόνια άρχισαν να εκδίδουν καταλογιστικά πορίσματα σε βάρος μελών του διδακτικού προσωπικού, τα οποία είχαν κατά καιρούς υπηρετήσει στην επιτροπή που διαχειρίζεται τη λειτουργία του. Τα μέλη αυτά καλούνταν να καταθέσουν εντός δύο ημερών ποσά εκατοντάδων χιλιάδων ευρώ διότι είχαν συναινέσει, σύμφωνα με τους επιθεωρητές, στη διάθεσή τους για σκοπούς που δεν προβλέπονταν. Εάν τα ποσά αυτά δεν καταβάλλονταν από τα συγκεκριμένα μέλη του διδακτικού προσωπικού, τότε θα ενημερωνόταν ο οικείος οικονομικός τους έφορος να ενεργήσει για την είσπραξή τους από την προσωπική τους περιουσία. Ασκήθηκε έφεση στο Ελεγκτικό Συνέδριο του υπουργείου Οικονομικών και η υπόθεση εκδικάζεται έως σήμερα. Όπως είναι φυσικό, υποβλήθηκαν και συνεχίζουν να υποβάλλονται από όλες τις πλευρές δεκάδες υπομνήματα, εισηγήσεις, παραστατικά κ.λπ. Τις υποθέσεις ανέλαβαν δικηγορικά γραφεία και τα έξοδα ανέρχονται ήδη σε σεβαστά ποσά.
Οι καταλογισμοί έγιναν και γίνονται για διάφορες υποθέσεις που δηλώνονται με σαφήνεια στο πόρισμα. Εκτός σκοπού θεωρήθηκαν δαπάνες που διενεργήθηκαν από το πλεόνασμα του Λογαριασμού Κονδυλίων Έρευνας για τη μισθοδοσία υπαλλήλων του Πανεπιστημίου, για την πρόσθετη ιατροφαρμακευτική περίθαλψη του συνόλου του προσωπικού (διδακτικού και διοικητικού) και για τη χορήγηση υποτροφιών σε μεταπτυχιακούς φοιτητές. Οι επιθεωρητές δεν διαπίστωσαν ιδιοποίηση ή διασπάθιση δημόσιου χρήματος, ούτε κατάχρηση, ούτε πλαστά τιμολόγια, ούτε δαπάνες χωρίς τα προβλεπόμενα παραστατικά. Θεώρησαν ωστόσο ότι προορισμός του πλεονάσματος ήταν μόνον η εκτέλεση ερευνητικών, εκπαιδευτικών και επιμορφωτικών προγραμμάτων.
Οι εγκαλούμενοι απήντησαν ότι η Κοινή Υπουργική Απόφαση που καθορίζει τους σκοπούς του Λογαριασμού προέβλεπε και έργα αναπτυξιακά. Η εύρυθμη λειτουργία ενός πανεπιστημίου, με την πληρωμή, για παράδειγμα, φυλάκων ή λογιστών, η βασική υγειονομική περίθαλψη του προσωπικού έξω από τους νομούς που υπηρετεί (για την οποία δεν υπήρχε τότε κάλυψη) ή οι υποτροφίες σε φοιτητές αποτελούν στοιχειώδεις προϋποθέσεις για έρευνα και ανάπτυξη. Το Πανεπιστήμιο Κρήτης έχει κατακτήσει από καιρό μια εξέχουσα θέση, αναγνωρισμένη διεθνώς, κυρίως λόγω της εξασφάλισης και διαχείρισης κονδυλίων από ευρωπαϊκά προγράμματα, τα οποία προβλέπουν ρητώς τη δημιουργία πλεονάσματος για την κάλυψη λειτουργικών αναγκών. Άλλωστε με νόμο που ψηφίστηκε το 2007 επιβεβαιώθηκε ότι η διαπίστωση για τη σκοπιμότητα των δραστηριοτήτων και δαπανών του Λογαριασμού ανήκει αποκλειστικώς στα όργανα διοίκησης και διαχείρισής του.
Η πολιτική που ανέδειξε και εξακολουθεί να αναδεικνύει το Πανεπιστήμιο Κρήτης εφαρμόστηκε από όλες τις διοικήσεις του. Το μεγάλο βήμα με το οποίο υλοποιήθηκαν τα συγκεκριμένα έργα για τα οποία γίνονται οι καταλογισμοί πραγματοποιήθηκε όταν στην πρυτανεία του ιδρύματος βρισκόταν ο Γιώργος Γραμματικάκης, που καταξιώθηκε στο πανελλήνιο και για αυτή την υπηρεσία του. Συνεχίστηκε με τη χρηστή διαχείριση της αείμνηστης Χριστίνας Σπυράκη, η οποία γνώριζε άριστα, μεταξύ άλλων, τα προβλήματα περίθαλψης και, όπως είναι γνωστό, ανέλαβε στη συνέχεια υφυπουργός Υγείας.
Από τα μέλη της επιτροπής που αναλαμβάνουν τη διαχείριση του Λογαριασμού κανένα δεν είναι μόνιμο, κανένα δεν αμείβεται, κανένα δεν έχει άμεση ή έμμεση απολαβή, κανένα δεν μπορεί να εξαργυρώσει τις υπηρεσίες που προσφέρει εθελοντικά, πέραν όλων των άλλων υποχρεώσεών του. Τα μέλη ορίζονται από όλα τα πανεπιστημιακά τμήματα με μικρή θητεία και εκ περιτροπής. Ο προϋπολογισμός και τα πεπραγμένα της επιτροπής εγκρίνονται ετησίως από τη Σύγκλητο, ελέγχονται ετησίως από ορκωτούς λογιστές και υποβάλλονται ετησίως στα υπουργεία Εθνικής Παιδείας και Οικονομικών. Οι προσλήψεις διοικητικού προσωπικού γίνονταν με δημόσιους διαγωνισμούς, η πρόσθετη ασφάλιση με την Εθνική Ασφαλιστική έγινε με δημόσια προκήρυξη στον τύπο, οι υποτροφίες δόθηκαν με εισηγήσεις των τμημάτων. Άλλωστε, οι εγκαλούμενοι που βρέθηκαν κάποια στιγμή να υπηρετούν στην επιτροπή είχαν απλώς ανανεώσει συμβάσεις και είχαν συνεχίσει το έργο παλαιότερων ετών για το οποίο ουδείς είχε εκφράσει αντίρρηση, επιφύλαξη ή διαφορετική γνώμη. Για τα συγκεκριμένα θέματα μάλιστα εφήρμοζαν αποφάσεις που είχαν ληφθεί από τη Σύγκλητο. Ευλόγως λοιπόν ανέμεναν την απαλλαγή τους.
Η απάντηση ήταν να διενεργηθούν νέοι έλεγχοι και να γίνουν νέοι καταλογισμοί σε βάρος άλλων μελών που είχαν πράξει παρομοίως στις δικές τους σύντομες θητείες. Μόνο για την καταβολή υποτροφιών δεν δόθηκε συνέχεια, πλην όμως ανέλαβαν τα ποινικά δικαστήρια να διερευνήσουν τυχόν ποινικές ευθύνες! Προστέθηκαν επιπλέον άλλες υποθέσεις που συνδέονταν με παρόμοιες λειτουργικές ανάγκες του ιδρύματος.
Η περιπέτεια συνεχίζεται με απρόβλεπτη κατάληξη. Η πανεπιστημιακή κοινότητα προσδοκά ότι οι εγκαλούμενοι θα δικαιωθούν και ότι η λειτουργία του ιδρύματος θα συνεχιστεί απρόσκοπτα. Όταν όμως καθηγητές που προσέφεραν διοικητικές υπηρεσίες με αίσθημα ευθύνης οδηγούνται σε τέτοια περιπέτεια που τους αποσπά από τα διδακτικά και ερευνητικά τους καθήκοντα, ποιος έντιμος και σοβαρός άνθρωπος θα δεχτεί να αναλάβει στο μέλλον πρόσθετη εργασία αυτού του είδους. Και αν αρνηθούν οι καλοπροαίρετοι εθελοντές, πώς θα εξασφαλιστεί η συνέχιση μιας χρηστής διαχείρισης;
Η ενδεχόμενη καταδίκη τους αφήνει βεβαίως όλα τα ενδεχόμενα ανοικτά. Αν δεκάδες καθηγητές υποχρεωθούν να αποπληρώσουν με την περιουσία τους τις δαπάνες που έγιναν και γίνονται για να λειτουργήσει εύρυθμα ένα πανεπιστημιακό ίδρυμα, υπάρχει κανένας λόγος να συνεχίσει αυτό το ίδρυμα τη λειτουργία του;
* Ο Δημήτρης Ι. Κυρτάτας είναι καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
Είχα την τιμή να υπηρετήσω για ένα περίπου χρόνο στην Επιτροπή του Λογαριασμού Κονδυλίων Έρευνας του Πανεπιστημίου Κρήτης και εγκαλούμαι από τα εντεταλμένα όργανα της ελληνικής πολιτείας.
Εκτύπωση στις: 2024-04-20
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=2279