Έκρηξη στις αποδόσεις των ελληνικών ομολόγων, δυσβάστακτη η εξυπηρέτηση του δημοσίου χρέους
Ελίζα, Παπαδάκη
Αυγή της Κυριακής, 2008-03-09
"Ξυπνητήρι" για τον υπουργό Οικονομίας Γιώργο Αλογοσκούφη χτύπησε ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Ζαν-Κλοντ Τρισέ. Η αύξηση της απόδοσης των κρατικών ομολόγων στις αγορές χωρών όπως η Ιταλία και η Ελλάδα, που διευρύνει την απόσταση από τις αντίστοιχες αποδόσεις των γερμανικών ομολόγων, είναι ανησυχητική, αφού ακριβαίνει την αναχρηματοδότηση του πολύ υψηλού δημοσίου χρέους. Ο κ. Τρισέ κάλεσε τις ενδιαφερόμενες κυβερνήσεις να ακούνε τα προειδοποιητικά σήματα των αγορών και να είναι πολύ προσεκτικές στη δημοσιονομική τους πολιτική.Τις συστάσεις αυτές απηύθυνε ο πρόεδρος της ΕΚΤ κατά την καθιερωμένη συνέντευξη Τύπου μετά τη σύνοδο του διοικητικού συμβουλίου που άφησε αμετάβλητα τα επιτόκια του ευρώ την Πέμπτη. Την ίδια μέρα η απόδοση των δεκαετών ομολόγων του ελληνικού δημοσίου έκλεισε στο 4,42%, 61 μονάδες βάσεις (δηλαδή 0,61) πάνω από την απόδοση του γερμανικού δεκαετούς ομολόγου (3,81%). Τόσο μεγάλη απόσταση ουδέποτε σημειώθηκε αφότου η ελληνική οικονομία εντάχθηκε στην ΟΝΕ το 2001. Παράγοντες του υπουργείου Οικονομικών συσχέτιζαν την αρνητική αυτή εξέλιξη με την πρόσφατη ανωμαλία στις συναλλαγές που προκάλεσε η απεργία στην Τράπεζα της Ελλάδος, αλλά ανοικτό παραμένει το ερώτημα σε ποια επίπεδα θα διαμορφωθούν οι αποδόσεις όταν εξομαλυνθούν πλήρως οι συναλλαγές. Διότι το τελευταίο διάστημα της παγκόσμιας χρηματοοικονομικής αναταραχής παρατηρείται μια γενικότερη "φυγή" επενδυτών προς την ασφαλέστερη και πολύ ρευστή γερμανική αγορά ομολόγων και η αξίωσή τους για υψηλότερη "αμοιβή κινδύνου" στις αγορές που θεωρούν λιγότερο ασφαλείς.
Στην Ιταλία, τη χώρα της Ευρωζώνης με το υψηλότερο δημόσιο χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ, η απόσταση της απόδοσης του δεκαετούς ομολόγου από το αντίστοιχο γερμανικό έφθασε την Πέμπτη τις 59,7 μονάδες βάσης, και ήταν η μεγαλύτερη αφότου θεσπίσθηκε το ευρώ το 1999. Αρμόδιοι Ιταλοί αξιωματούχοι εμφανίζονταν μάλιστα ανακουφισμένοι, σύμφωνα με τους Financial Times, που η Ελλάδα τους ξεπέρασε.
Μετριάζοντας κάπως την αυστηρότητα της προειδοποίησής του προς τις δύο χώρες, ο κ. Τρισέ αναφέρθηκε στην επίδραση διαφόρων παραγόντων, μεταξύ των οποίων και ευρύτερες "διορθώσεις" των αγορών, για να εκτιμήσει ότι είναι δύσκολο να συναχθούν συμπεράσματα ως προς τα αίτια στην παρούσα φάση. Αλλά οι διορθώσεις των αγορών είναι "σημείο των καιρών", είπε.
Αγνοείται κάθε προειδοποίηση
Προειδοποιήσεις που προβληματίζουν περιλαμβάνει άλλωστε και η αξιολόγηση του ελληνικού προγράμματος σταθερότητας από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία υιοθετήθηκε την Τρίτη από το Συμβούλιο Ecofin. Στους δημοσιογράφους στην Αθήνα κ. Αλογοσκούφης δήλωσε ικανοποιημένος και απόλυτα σύμφωνος με τα σχετικά συμπεράσματα του Συμβουλίου, εξαίροντας και πάλι τη μεγάλη μείωση του ελλείμματος που καταγράφεται από το 2004 ως το 2007.
Αναφέρθηκε μόνο σε μια "τεχνική" λεπτομέρεια, αν ο μηδενισμός του ελλείμματος το 2010 θα αφορά στο ονομαστικό ή στο διαρθρωτικό έλλειμμα (όπως απαιτεί το Σύμφωνο Σταθερότητας). Παρέλειψε ωστόσο να σχολιάσει τις άλλες πιο δυσμενείς επισημάνσεις, όπως ότι τα αποτελέσματα των προϋπολογισμών τα χρόνια 2008, 2009 και 2010 ενδέχεται να αποβούν χειρότερα παρ’όσο προβλέπονται. Και αυτό επειδή οι προβλέψεις του προγράμματος στηρίζονται, κατά την Επιτροπή, σε πολύ αισιόδοξες εκτιμήσεις για την πορεία των εσόδων φέτος, καθώς υπάρχει αβεβαιότητα για την απόδοση των μέτρων (πάταξη φοροδιαφυγής, νέα φορολογία ακινήτων), ενώ για τα επόμενα δύο χρόνια δεν προσδιορίζεται κανένα μέτρο, αλλά και για τη μεγέθυνση (4% και τα τρία χρόνια - υπενθυμίζεται ότι η Τράπεζα της Ελλάδος έχει ήδη κατεβάσει την πρόβλεψη για φέτος στο 3,7%). Ο κ. Αλογοσκούφης είπε μάλιστα ότι σε περίπτωση χαμηλότερης μεγέθυνσης λόγω διεθνούς επιβράδυνσης θα λειτουργήσουν οι "αυτόματοι σταθεροποιητές". Αλλά αυτοί, καθώς αυτόματα αυξάνουν δαπάνες και μειώνουν έσοδα, οδηγούν ακριβώς σε διεύρυνση του ελλείμματος! (Γι’ αυτό άλλωστε ζητείται από χώρες με σχετικά υψηλή μεγέθυνση να μηδενίζουν το έλλειμμα ή και να έχουν πλεόνασμα στους προϋπολογισμούς τους, για να υπάρχουν περιθώρια να λειτουργήσουν οι σταθεροποιητές.)
Η προοπτική της ελληνικής μεγέθυνσης κινδυνεύει όμως από το μεγάλο και διευρυνόμενο εξωτερικό έλλειμμα, αναφέρει η αξιολόγηση για να τονίσει τον αποφασιστικό ρόλο που θα έπρεπε να παίξει εδώ η δημοσιονομική πολιτική. Πολύ πιο αναλυτική εικόνα δίνει εδώ η έκθεση των υπηρεσιών της Επιτροπής δείχνοντας τη μεγάλη υποχώρηση της αποταμίευσης στην Ελλάδα (σε 14,5% του ΑΕΠ το 2006, 11 μονάδες χαμηλότερα από τις επενδύσεις).
Αλλά προπάντων ο κ. Αλογοσκούφης αποσιώπησε την εκτίμηση ότι τα ελληνικά δημόσια οικονομικά βρίσκονται μακροπρόθεσμα σε "υψηλό κίνδυνο" λόγω της αύξησης του κόστους από τη γήρανση του πληθυσμού και του υψηλού δημοσίου χρέους. Αυτή η διάγνωση όμως μπορεί να αυξήσει το κόστος των τόκων για την εξυπηρέτηση του δημοσίου χρέους στην τωρινή φάση της διεθνούς επιδείνωσης που θα διαρκέσει, και να αφαιρέσει πρόσθετους πολύτιμους πόρους από την ελληνική οικονομία. Εξωραϊζοντας συνεχώς την εικόνα της οικονομίας απέναντι στην ελληνική κοινή γνώμη, αγνοώντας τις ευρωπαϊκές προειδοποιήσεις, και μη διαγράφοντας συγκεκριμένη προοπτική για το μέλλον, η κυβέρνηση δεν έχει καμία αξιοπιστία στα όποια αποσπασματικά μέτρα εξαγγέλλει, όπως το νομοσχέδιό της για τις συντάξεις.
Ευρώ στα 1,54 δολάρια, πετρέλαιο 106 δολάρια, τα Χρηματιστήρια σε πτώση
Το ευρώ έφθασε τα 1,54 δολάρια την Παρασκευή, το πετρέλαιο άγγιξε τα 106 δολάρια το βαρέλι, και η πτώση εξακολουθούσε στα Χρηματιστήρια της Ασίας, της Ευρώπης και της Αμερικής. Τελευταία αφορμή ήταν νεότερα δυσμενή στοιχεία για την απασχόληση στις ΗΠΑ. Πληθαίνουν όμως οι εκτιμήσεις ότι η αμερικανική κρίση θα έχει μεγάλο βάθος και διάρκεια, ανάγοντας σε απλές ασπιρίνες τις παρεμβάσεις της εκεί κεντρικής τράπεζας και τα μέτρα δημοσιονομικής τόνωσης. Τους λόγους γιατί η επερχόμενη ύφεση θα είναι πολύ χειρότερη από τις προηγούμενες (επειδή πρόκειται τώρα για δύο τεράστιες φούσκες που έσπασαν, τη στεγαστική και την πιστωτική, δύο τομείς που είχαν φθάσει το 78% του αμερικανικού ΑΕΠ, όταν η φούσκα των επιχειρηματικών επενδύσεων το 2000-2001 δεν αφορούσε παρά το 13%) εξηγούσε για παράδειγμα σε πρόσφατο άρθρο του ο Στήβεν Ρόουτς της Morgan Stanley, ο οποίος είχε διαβλέψει από τους πρώτους, ήδη τον Αύγουστο του 2000, εκείνη την ύφεση.
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα άφησε πάλι αμετάβλητα τα επιτόκια του ευρώ την περασμένη εβδομάδα, εκτιμώντας ότι διαγράφονται κίνδυνοι για χαμηλότερη μεγέθυνση αλλά και για υψηλότερο πληθωρισμό που θα είναι πάνω από το όριό της του 2% και μέσα στο 2009. Την Πέμπτη δημοσίευσε τις νεότερες προβλέψεις των εμπειρογνωμόνων της για μεγέθυνση μεταξύ 1,3% και 2,1% φέτος, μεταξύ 1,3% και 2,3% το 2009, δηλαδή κατά μέσο όρο 1,7% φέτος και 1,8% το 2009. Και για πληθωρισμό αντίστοιχα, μεταξύ 2,6% και 3,2%, και μεταξύ 1,5% και 2,7%, δηλαδή κατά μέσο όρο 2,9% φέτος και 2,1% το 2009, καθώς θα συνεχισθεί η πίεση από τις διεθνείς ανατιμήσεις της ενέργειας και των τροφίμων. Οι ειδικοί προβλέπουν μεγαλύτερες αυξήσεις μισθών στις φετεινές συλλογικές συμβάσεις που θα αυξήσουν το εργατικό κόστος, θεωρούν όμως ότι αυτό θα αντισταθμισθεί με μικρότερη αύξηση των περιθωρίων κέρδους για τις επιχειρήσεις. Η εκτίμηση αυτή παρουσιάζει ενδιαφέρον, καθώς τα ευρωπαϊκά συνδικάτα, μέσα από τη Συνομοσπονδία τους, συντονίζονται διεκδικώντας πραγματικές αυξήσεις ύστερα από πολλά χρόνια συμπίεσης των μισθών.
Η άνοδος της ισοτιμίας του ευρώ ανησυχεί πλέον σοβαρά τις επιχειρήσεις. Ο πρόεδρος του Business Europe, του πανευρωπαϊκού συνδέσμου επιχειρήσεων Ερνέστ-Αντουάν Σεγιέρ δήλωσε ότι απαιτείται πλέον ένα πολιτικό αντίβαρο στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα για το συντονισμό των οικονομικών πολιτικών στην Ευρωζώνη, εκτίμησε μάλιστα ότι το ευρώ δεν θα επιβιώσει χωρίς μια τέτοια πολιτική έκφραση, αντίστοιχα ισχυρή με την ΕΚΤ. Ο πρόεδρος της Ευρωομάδας (των υπουργών Οικονομικών της Ευρωζώνης) Ζαν-Κλοντ Γιουνκέρ κάνει ό,τι καλύτερο μπορεί, δεν αρκεί όμως, είπε, επιμένοντας ότι χρειάζεται πολύ μεγαλύτερη θεσμική και πολιτική στήριξη, και για να παρέμβει σε διεθνές επίπεδο για τη σταθεροποίηση του παγκόσμιου νομισματικού συστήματος. Διαφορετικά θα δούμε το ευρώ στα 1,80 δολάρια χωρίς καμία δράση, κατέληξε.
Μιαν ανάλογη θέση διατύπωσε (στη Le Monde) και ο νέος διευθυντής του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου Ντομινίκ Στρως-Καν, υποστηρίζοντας ότι η ΕΚΤ κάνει καλά τη δουλειά της ως προς τον έλεγχο του πληθωρισμού, αλλά αποτελεί μιαν "υπερδύναμη" που χρειάζεται πολιτικό αντίβαρο με έναν Ευρωπαίο υπουργό Οικονομικών που θα φροντίσει για τη μεγέθυνση.
Εκτύπωση στις: 2024-04-18
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=2434