Σε ασυγκράτητο κατήφορο το δολάριο
Ελίζα, Παπαδάκη
Αυγή της Κυριακής, 2008-03-16
Ακάθεκτος συνεχίσθηκε την περασμένη εβδομάδα ο κατήφορος του δολαρίου, προκαλώντας ολοένα μεγαλύτερη αναστάτωση στην παγκόσμια οικονομία. Η ισοτιμία του ευρώ ξεπέρασε και τα 1,56 δολάρια, το πετρέλαιο άγγιξε τα 111 δολάρια το βαρέλι, ο χρυσός πέρασε για πρώτη φορά στην ιστορία τα 1.000 δολάρια η ουγγιά. Σπάζοντας την πολύμηνη σιωπή του, ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Ζαν-Κλοντ Τρισέ αναφέρθηκε έμμεσα στην ανάγκη να ανασχεθεί η πτώση του δολαρίου, ενώ ο πρόεδρος Μπους εξέφρασε για πρώτη φορά δημόσια την ανησυχία του.Ανήσυχοι για τις διεθνείς οικονομικές εξελίξεις δήλωναν καθώς προσέρχονταν στην εαρινή τους σύνοδο οι περισσότεροι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Δυνατότητα διεθνούς συνεννόησης για την αποκατάσταση της ισορροπίας στο παγκόσμιο νομισματικό σύστημα ωστόσο δεν διαφαίνεται. Μετά και την ανακοίνωση της υποχώρησης των λιανικών πωλήσεων κατά 0,6% το Φεβρουάριο στις ΗΠΑ, όπου η ιδιωτική κατανάλωση αποτελεί το 70% του ΑΕΠ, ουδείς αμφισβητεί πλέον ότι η αμερικανική οικονομία έχει εισέλθει σε ύφεση. Το ερώτημα είναι πόσο βάθος και διάρκεια θα έχει η ύφεση, και οι υπεύθυνοι της Fed, της ομοσπονδιακής κεντρικής τράπεζας, επιμένουν ότι οι συνδυασμένες πολιτικές της κυβέρνησης και της τράπεζας θα αποτρέψουν μιαν ισχυρή και παρατεταμένη ύφεση σαν εκείνη που έπληξε την Ιαπωνία τη δεκαετία του 1990 και κράτησε πάνω από δέκα χρόνια. Οι προσπάθειές τους να συγκρατήσουν την ύφεση με γρήγορες και μεγάλες μειώσεις των επιτοκίων από 5,25% σε 3%, πιθανολογείται μάλιστα μία ακόμα αυτήν την εβδομάδα, δεν απέδωσαν, ενώ εντείνουν τον κατήφορο του δολαρίου με τη φυγή κεφαλαίων προς το ευρώ, τα μελλοντικά συμβόλαια του πετρελαίου ανεβάζοντας διαρκώς την τιμή του, αλλά και προς το χρυσό.
Η σχετικά αισιόδοξη εκτίμηση της Fed αμφισβητείται άλλωστε, καθώς το μείζον πρόβλημα στις ΗΠΑ είναι η χρηματοοικονομική κρίση που διαρκώς επιδεινώνεται. Η νέα απόπειρα των μεγάλων κεντρικών τραπεζών (της Fed από κοινού με την ΕΚΤ και τις κεντρικές τράπεζες της Αγγλίας, του Καναδά και της Ελβετίας) την περασμένη Τρίτη να δώσουν πρόσθετη ρευστότητα στο σύστημα ηρέμησε τις αγορές για μία μόνο μέρα. Κατόπιν η πτώση συνεχίσθηκε, ωθούμενη και από τη χρεοκοπία ενός ακόμα μεγάλου αμερικανικού επενδυτικού κεφαλαίου, του Carlyle Capital. Η τροφοδότηση με χρήμα είναι σωστή κίνηση όταν οι αγορές αντιμετωπίζουν έλλειψη ρευστότητας, δεν ωφελεί όμως όταν το βασικό πρόβλημα είναι η αφερεγγυότητα, επισημαίνουν πολλοί αναλυτές.
Όψιμη αναγνώριση της ανεξέλεγκτης κερδοσκοπίας
Στη ρίζα της χρηματοοικονομικής κρίσης, που γεννήθηκε στις ΗΠΑ αλλά μέσα από τη διεθνοποίηση των αγορών κεφαλαίου επηρεάζει όλον τον κόσμο, βρίσκεται η ανεξέλεγκτη κερδοσκοπική δράση τραπεζών και άλλων επενδυτικών φορέων, που μέσα από ολοένα πιο πολύπλοκα χρηματοοικονομικά εργαλεία ανακύκλωναν δάνεια χωρίς κανείς να αξιολογεί σωστά τους κινδύνους τους. Η "ώρα της αλήθειας" ήρθε όταν κατέρρευσε η αγορά των ενυπόθηκων στεγαστικών δανείων των φτωχών Αμερικανών, των λεγομένων subprime, που δεν είναι όμως παρά ένα μέρος του προβλήματος. Η Standard & Poor’s, μία από τις μεγάλες διεθνείς εταιρείες αξιολόγησης που ευθύνονται για την υποτίμηση των επενδυτικών κινδύνων (και έχουν μάλιστα κατηγορηθεί ότι χρηματίζονταν για να τους υποτιμούν), εξέδωσε την Πέμπτη μία γνωμάτευση ότι έχει σχεδόν ολοκληρωθεί η καταγραφή των ζημιών από τα subprime, ότι δηλαδή τελειώνει αυτό το μέρος της κρίσης, χωρίς πάντως να αποκλείει αρνητικές εξελίξεις σε άλλες αγορές.
Το πρόβλημα των πρακτικών αυτών αναγνώρισε για πρώτη φορά επίσημα η κυβέρνηση Μπους, που έως τώρα παγίως αντιστεκόταν σε εισηγήσεις, από την Ευρώπη ιδίως, για τη δημιουργία αυστηρών εποπτικών μηχανισμών, προβάλλοντας την υποτιθέμενη ικανότητα "αυτοδιόρθωσης" των αγορών. Ο Αμερικανός υπουργός Οικονομικών Χένρι Πάουλσον ανήγγειλε την Πέμπτη ότι θα θεσπισθούν νέοι κανόνες διαφάνειας για τις τράπεζες και τις χρηματιστηριακές εταιρείες και ένα νέο σύστημα αδειοδότησης για την έκδοση ενυπόθηκων δανείων. Επίσης, οι εταιρείες αξιολόγησης θα πρέπει να δημοσιοποιούν "συγκρούσεις συμφερόντων" και να διακρίνουν σαφέστερα μεταξύ κανονικών δανείων και "δομημένων" πιστωτικών προϊόντων. Ο υπουργός κάλεσε τις ενεχόμενες στην κρίση τράπεζες και άλλες επιχειρήσεις να προχωρήσουν σε αυξήσεις κεφαλαίων για να εξυγιάνουν τους ισολογισμούς τους και να περιορίσουν την καταβολή μερισμάτων στους μετόχους τους. "Απλή λύση δεν υπάρχει", αλλά "έχουμε αποφασίσει ότι η συμπεριφορά των μετεχόντων στις αγορές πρέπει να αλλάξει", τόνισε. Οι δηλώσεις Πάουλσον σχολιάσθηκαν ευρύτερα ως λογικές, αλλά ανεπαρκείς και καθυστερημένες (από την αντιπολίτευση των Δημοκρατικών), εντέλει ως ομολογία αδυναμίας απέναντι στην κρίση (στους Financial Times).
"Πόσο πιο κάτω μπορεί να πάει το δολάριο;"
Αυτό ρωτούσε προχθές πρωτοσέλιδο άρθρο των New York Times. Η απάντηση ήταν αρκετά, καθώς τα χαμηλά αμερικανικά επιτόκια στέλνουν κεφάλαια σε αποδοτικότερες αγορές και εφόσον το εμπορικό έλλειμμα των ΗΠΑ παραμένει τεράστιο, και αν βελτιώνεται κάπως τελευταία, αυτό οφείλεται στην πτώση του δολαρίου. Θεωρώντας αναπότρεπτη την περαιτέρω υποχώρησή του και οι Financial Times, καλούσαν με το κύριο άρθρο τους προχθές επίσης σε διεθνή συντονισμένη παρέμβαση ώστε να επιβραδυνθεί.
Σπάζοντας την πολύμηνη σιωπή του, ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Ζαν-Κλοντ Τρισέ είχε δηλώσει την περασμένη Δευτέρα: "Στις παρούσες συνθήκες είμαστε ανήσυχοι για τις υπερβολικές μεταβολές των ισοτιμιών. Υπερβολική μεταβλητότητα και ακανόνιστες κινήσεις είναι ανεπιθύμητες για την οικονομική μεγέθυνση." Και προσέθεσε ότι "σημειώνει με εξαιρετική προσοχή το ενδιαφέρον των αμερικανικών αρχών για ένα ισχυρό δολάριο".
Το αμερικανικό αυτό ενδιαφέρον θεωρείται από πολλούς απλή κουβέντα χωρίς πρακτικό αντίκρυσμα, εφόσον το δολάριο έπεσε 10,7% έναντι του ευρώ μέσα στο 2007, και άλλο 6,5% μέσα στις τελευταίες έξι εβδομάδες. Η Le Monde πάντως έδωσε σημασία στην τοποθέτηση του προέδρου Μπους από την τηλεόραση ότι θέλει "απολύτως ένα πιο ισχυρό δολάριο" και ότι οι τελευταίες εξελίξεις "δεν είναι καλές ειδήσεις".
Χρηματοοικονομική κρίση, δολάριο και πετρέλαιο επέβαλαν στο Βρετανό υπουργό Οικονομικών Άλισταιρ Ντάρλινγκ να καταθέσει την Τετάρτη έναν προϋπολογισμό βασισμένο σε αύξηση του ΑΕΠ μόλις 1,75%-2,25% φέτος, από 3% πέρυσι, που με ελάχιστα περιθώρια αύξησης δαπανών και φόρων διευρύνει το δημόσιο χρέος στα όρια του 40% του ΑΕΠ. Στη Γερμανία το Ινστιτούτο της Κολωνίας DIW μείωσε τη δική του πρόβλεψη για τη φετινή μεγέθυνση από 1,6% σε 1,2%.
Νέο ρεκόρ πληθωρισμού στην Ευρωζώνη: 3,3%
Κατά ένα δέκατο της μονάδας υψηλότερα από τον Ιανουάριο διαμορφώθηκε ο πληθωρισμός στην Ευρωζώνη το Φεβρουάριο, φθάνοντας πλέον το 3,3%, όπως ανακοίνωσε προχθές η Eurostat. Έναντι του Ιανουαρίου οι τιμές καταναλωτή αυξήθηκαν κατά 0,3%.
Η Ελλάδα με 4,5% (πρόκειται για τον εναρμονισμένο δείκτη που διαφέρει λίγο από τον εθνικό 4,4%) ξεπέρασε την Ισπανία (που διατήρησε σταθερό το 4,4% του Ιανουαρίου) και έρχεται πλέον τρίτη, μετά τις μικρότερες οικονομίες της Σλοβενίας (6,4%) και της Κύπρου (4,7%), παρουσιάζοντας το μεγαλύτερο άλμα 0,6 μονάδες από τον Ιανουάριο μαζί με την Κύπρο (είχαμε 3,9%, η Κύπρος είχε 4,1%).
Στο όριο του 2% βρίσκεται πλέον μόνον η Ολλανδία, ακολουθούν με 2,9% η Γερμανία και η Πορτογαλία, ενώ όλες οι υπόλοιπες χώρες της Ευρωζώνης είχαν πάνω από 3%. Στην Ε.Ε. των 27 ο μέσος πληθωρισμός το Φεβρουάριο ήταν 3,4%, αλλά στη Βουλγαρία και τις τρεις Βαλτικές χώρες ήταν διψήφιος.
Το νέο ρεκόρ του πληθωρισμού στην Ευρωζώνη οφείλεται στο πετρέλαιο κατά πρώτο λόγο, και κατά δεύτερο στα τρόφιμα. Ο υποδείκτης ενέργειας, σύμφωνα με την Eurostat, παρουσίασε ετήσια άνοδο 10,4%, των τροφίμων-οινοπνευματωδών-καπνού 5,2%. Χωρίς τους δύο αυτούς υποδείκτες η μέση ετήσια άνοδος των υπόλοιπων τιμών ήταν 1,8%. Στην Ελλάδα πάντως δεν ισχύει μια τέτοια ερμηνεία, καθώς το Φεβρουάριο ο "δομικός πληθωρισμός" (εκτός πετρελαίου και τροφίμων) ανέβηκε σε 3,3% από 2,8% τον Ιανουάριο, όπως δήλωσε ο γενικός γραμματέας της Στατιστικής Υπηρεσίας κ. Κοντοπυράκης.
Αναλυτικότερα, τη μεγαλύτερη ετήσια άνοδο 29,8% στην Ευρωζώνη παρουσίασε το πετρέλαιο θέρμανσης, και ακολουθούν τα καύσιμα κίνησης 14,3%, το γάλα, αυγά, τυρί 13,9%, η εκπαίδευση 9,7%, το ψωμί και τα δημητριακά 8,5%, τα φρούτα 7%.
Η άνοδος του κόστους ζωής εντείνει τους αγώνες των συνδικάτων για πραγματικές αυξήσεις μισθών σε όλη την Ευρώπη. Στη Γερμανία η κυβέρνηση εξετάζει τη χορήγηση μεγαλύτερων αυξήσεων κατά 1% στις συντάξεις. Από την άλλη πλευρά, απομακρύνει το ενδεχόμενο μείωσης των επιτοκίων, καθώς η ΕΚΤ ανησυχεί σοβαρά για τον πληθωρισμό.
Στις ΗΠΑ ο πληθωρισμός το Φεβρουάριο παρέμεινε 4%, όπως τον Ιανουάριο, ενθαρρύνοντας μια νέα επιθετική μείωση των επιτοκίων εκεί, που θα δυσκολέψει ακόμα περισσότερο την ευρωπαϊκή οικονομία.
Εκτύπωση στις: 2024-04-18
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=2454