Η ύφεση στις ΗΠΑ φρενάρει την παγκόσμια οικονομία
Ελίζα, Παπαδάκη
Αυγή της Κυριακής, 2008-04-13
Πολύ πιο απαισιόδοξη προοπτική για την παγκόσμια οικονομία διαγράφει στην εαρινή του έκθεση το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο παρόσο οι επίσημες έως τώρα αμερικανικές και ευρωπαϊκές προβλέψεις. Η χρηματοοικονομική κρίση, η σοβαρότερη μετά τη δεκαετία του 1930, θα διαρκέσει ακόμα, και η ύφεση στις ΗΠΑ θα παραταθεί μέχρι και μέσα στο 2009, χαμηλώνοντας την ανάπτυξη στον υπόλοιπο κόσμο. Ταυτόχρονα, ο πληθωρισμός, των τροφίμων ιδίως, απειλεί άμεσα τις φτωχότερες χώρες.Παρά τις επιστροφές φόρων για την τόνωση της οικονομίας και τις δραστικές μειώσεις των επιτοκίων στις ΗΠΑ, η αμερικανική οικονομία δεν θα ανακάμψει νωρίτερα από κάποια στιγμή μέσα στο 2009, εκτιμά το ΔΝΤ. Και αυτό διότι οι συνθήκες στις χρηματοοικονομικές αγορές θα παραμείνουν "εξαιρετικά δύσκολες" ώσπου να αποσαφηνισθεί η έκταση και ο καταμερισμός των απωλειών και να αρχίσουν οι τράπεζες και οι άλλοι επενδυτικοί οργανισμοί να ξανααποκτούν κεφάλαια, ενώ η συνεχιζόμενη "διόρθωση των κατοικιών", η πτώση δηλαδή στις τιμές των ακινήτων, θα αναστέλλει την κατανάλωση. Όπως είναι γνωστό, η μεγέθυνση στις ΗΠΑ τα τελευταία χρόνια τροφοδοτούνταν κατά κύριο λόγω από τις υψηλές δαπάνες των Αμερικανών καταναλωτών οι οποίοι δανείζονταν ανανεώνοντας τις υποθήκες στα σπίτια τους σε ολοένα υψηλότερες τιμές. Αυτός ο μηχανισμός έχει καταρρεύσει. Το ΔΝΤ προβλέπει έτσι μιαν αύξηση του αμερικανικού ΑΕΠ μόλις 0,5% φέτος (που ισοδυναμεί με μια συρρίκνωσή του κατά 0,7% στη διάρκεια του έτους) και μόλις 0,6% το 2009.
Οι προβλέψεις αυτές ενόχλησαν την κυβέρνηση Μπους που ήθελε να ελπίζει στην ανάκαμψη της αμερικανικής οικονομίας μέσα στο δεύτερο φετεινό εξάμηνο, ενώ η Fed, η κεντρική τράπεζα των ΗΠΑ, προσβλέπει σε μιαν άνοδο του ΑΕΠ 2,5 έως 3% το 2009. Για πρώτη φορά το ΔΝΤ έρχεται σε ανοικτή διάσταση με τις επίσημες αμερικανικές εκτιμήσεις.
Οι δυσμενείς εξελίξεις στις ΗΠΑ θα επηρεάσουν την Ευρώπη, και το ΔΝΤ εκτιμά ότι η πιστωτική κρίση θα ενταθεί και εδώ, όπως και η διόρθωση των υπερβολικά υψηλών τιμών των ακινήτων σε αρκετές χώρες (Βρετανία, Ισπανία, Βέλγιο, Ολλανδία, Ιρλανδία, ίσως και Γαλλία). Προβλέπει έτσι ότι η μεγέθυνση στην Ευρωζώνη θα μειωθεί στο μισό της προηγούμενης διετίας: από αύξηση του ΑΕΠ 2,8% και 2,6% το 2006 και το 2007, σε 1,4% και 1,2% το 2008 και το 2009, αισθητά κάτω από το 1,7% και 1,8% που ήσαν οι αντίστοιχες τελευταίες μέσες ετήσιες προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Προβλέποντας αντίστοιχη μείωση για τη Βρετανία και τις άλλες ανεπτυγμένες οικονομίες, συνιστά γενικά χαμηλότερα επιτόκια. Αναγνωρίζει πάντως ότι λόγω του πληθωρισμού μια τέτοια κίνηση στην Ευρωζώνη μπορεί να καθυστερήσει.
Την Πέμπτη η Τράπεζα της Αγγλίας μείωσε το κεντρικό της επιτόκιο σε 5% (από 5,25%), ενώ η ΕΚΤ το διατήρησε για δέκατο μήνα αμετάβλητο στο 4%, με τον πρόεδρό της Ζαν-Κλοντ Τρισέ να επιμένει και πάλι στη συγκράτηση των μισθών, υπονοώντας αποδοκιμασία των πρόσφατων αυξήσεων στη Γερμανία, και να στρέφεται ιδίως κατά της τιμαριθμοποίησής τους. (Το Βέλγιο, όπου ο πληθωρισμός το Μάρτιο ήταν 4,4%, όσο και ο ελληνικός, μαζί με το Λουξεμβούργο είναι οι μόνες χώρες που διατηρούν τη γνωστή σε μας από τη δεκαετία του 1980 ΑΤΑ, αυτόματη τιμαριθμική αναπροσαρμογή των μισθών, εξαιρώντας όμως το πετρέλαιο.) Συμπίπτοντας με την ανάλυση του ΔΝΤ, ο κ. Τρισέ προειδοποίησε ότι η παγκόσμια χρηματοοικονομική αναταραχή μπορεί να διαρκέσει περισσότερο και να επηρεάσει ευρύτερα την Ευρωζώνη παρόσο αναμενόταν έως τώρα, αλλά έκανε σαφές ότι ο τωρινός πληθωρισμός δεν επιτρέπει χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής. Μετά τις δηλώσεις αυτές το ευρώ έκανε νέο ρεκόρ, ξεπερνώντας τα 1,59 δολάρια.
Επιβράδυνση προβλέπει το ΔΝΤ και στις αναπτυσσόμενες χώρες, όπου πάντως η ανάπτυξη θα διατηρηθεί ισχυρή το 2008 και το 2009: 9,3% και 9,5% στην Κίνα, 7,9% και 8% στην Ινδία, 4,8% και 3,7% στη Βραζιλία, 4,4% και 4,3% στην κεντρική και ανατολική Ευρώπη, 6,7% και 6,6% στο σύνολο των αναπτυσσομένων και αναδυομένων οικονομιών. Οι ρυθμοί αυτοί είναι αισθητά χαμηλότεροι από της προηγούμενης διετίας, αλλά και από τις προβλέψεις που είχε δημοσιεύσει το ίδιο το ΔΝΤ πριν από δύο μήνες. Το παγκόσμιο προϊόν θα αυξηθεί κατά 3,7% και 3,8% το 2008 και το 2009, έναντι 5% και 4,9% το 2006 και το 2007. Όλες αυτές οι προβλέψεις υπόκεινται στον κίνδυνο, σύμφωνα με την έκθεση, οι επιδράσεις της χρηματοοικονομικής κρίσης να προκύψουν εντονότερες και οι ρυθμοί της μεγέθυνσης ακόμα χαμηλότεροι.
ΗΠΑ και μεγάλες τράπεζες αντιστέκονται στη ρύθμιση
Οι απώλειες από την παγκόσμια πιστωτική κρίση θα προσεγγίσουν το ένα τρισεκατομμύριο δολάρια (945 δισ. σύμφωνα με τη χρηματοοικονομική έκθεση του ΔΝΤ), οι μισές από τις οποίες χονδρικά πλήττουν τις τράπεζες, και οι άλλες μισές ασφαλιστικές εταιρίες, επενδυτικά κεφάλαια και ταμεία συντάξεων. Αλλά τις επίμονες συστάσεις του ΔΝΤ για συντονισμένη δράση των κυβερνήσεων και δημόσιες παρεμβάσεις στις αγορές, προκειμένου να αμβλυνθούν οι επιπτώσεις στην παγκόσμια οικονομία, απέκρουσε κατηγορηματικά ο υφυπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ Ντέιβιντ Μακόρμικ. Δεν βλέπω να υπάρχει καμία συναίνεση για τέτοια μέτρα, είπε.
Πέρα από κάποιες γενικές κατευθύνσεις για μεγαλύτερη διαφάνεια και καλύτερη εποπτεία στις αγορές, δεν αναμένεται έτσι οι G7, οι εκπρόσωποι των πλουσιότερων οικονομιών που συναντώνται αυτό το Σαββατοκύριακο στην Ουάσινγκτον στα πλαίσια της συνόδου του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας, να αποφασίσουν συγκεκριμένες ενέργειες ικανές να φέρουν αποτελέσματα.
Το Ινστιτούτο για τη Διεθνή Χρηματοοικονομία IIF, που αντιπροσωπεύει 375 από τις μεγαλύτερες τράπεζες και χρηματοοικονομικές εταιρίες στον κόσμο, παραδέχθηκε την περασμένη εβδομάδα μεγάλες αδυναμίες στις επιχειρηματικές πρακτικές, όπου περιέλαβε τις αμοιβές των τραπεζιτών και τη διαχείριση των κινδύνων. Αρνήθηκε όμως ότι χρειάζονται πιο αποτελεσματικές δημόσιες ρυθμίσεις, παραπέμποντας σε ένα "κώδικα αυτορρύθμισης" που επεξεργάζεται.
Αλλά "η αυτορρύθμιση στο χρηματοοικονομικό τομέα είναι ανέκδοτο", σάρκαζε προχθές στους Financial Times ο καθηγητής στο LSE και εμπειρογνώμονας σύμβουλος κεντρικών τραπεζών Βίλεμ Μπούιτερ. "Αποδείχθηκε ακριβό ανέκδοτο. Αυτοί που πληρώνουν το λογαριασμό, δυστυχώς, δεν είναι εκείνοι που γελούσαν τότε που λεγόταν το ανέκδοτο. Καιρός να ξανασοβαρευτούμε για τις ρυθμίσεις".
Απαντώντας σε επικρίσεις προς το ΔΝΤ ότι δεν πρόλαβε την κρίση, ο γενικός του διευθυντής Ντομινίκ Στρως-Καν επισήμανε την άρνηση των ΗΠΑ να ενταχθούν στο πρόγραμμα που επεξεργάσθηκαν το ΔΝΤ και η Παγκόσμια Τράπεζα το 1999 για τη βελτίωση της σταθερότητας των εθνικών οικονομιών και την έγκαιρη εντόπιση αδυναμιών στα χρηματοοικονομικά τους συστήματα, το οποίο έχουν υιοθετήσει πάνω από τα δύο τρίτα των κρατών μελών των δύο διεθνών οργανισμών. Μόλις το 2006 συγκατατέθηκαν οι ΗΠΑ και η αξιολόγησή τους επρόκειτο να ξεκινήσει το 2009...
Το φάσμα της πείνας απειλεί τις φτωχότερες χώρες
Κατά 48% έχουν αυξηθεί οι διεθνείς τιμές των τροφίμων από τα τέλη του 2006 και η τεράστια αυτή αύξηση υπονομεύει ό,τι έχουμε επιτύχει τα τελευταία πέντε έως δέκα χρόνια στη μείωση της φτώχειας, δήλωσε ο γενικός διευθυντής του ΔΝΤ Ντομινίκ Στρως-Καν παρουσιάζοντας την εαρινή έκθεση.
Η Παγκόσμια Τράπεζα, ο Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας (FAO) και το ΔΝΤ συμπίπτουν στην εκτίμηση ότι βασικός παράγων για την αύξηση των τιμών των τροφίμων είναι η πολιτική ανάπτυξης των βιοκαυσίμων. Επίσης συμβάλλουν η άνοδος της κατανάλωσης στις αναδυόμενες χώρες, αλλά και η παραμέληση των επενδύσεων στη γεωργία τις δύο τελευταίες δεκαετίες, που έχει καταστήσει πολλές αναπτυσσόμενες χώρες καθαρούς εισαγωγείς τροφίμων.
Από την Αϊτή μέχρι την Ακτή του Ελεφαντοστού και τις Φιλιππίνες εντείνονται οι οργισμένες διαδηλώσεις κατά της ακρίβειας των τροφίμων, και οι ταραχές θα εξαπλωθούν στις φτωχές χώρες όπου πάνω από το 50% του εισοδήματός τους το ξοδεύουν οι άνθρωποι για να φάνε, προειδοποίησε ο γενικός διευθυντής του FAO Ζακ Ντιούφ.
Μέσα στα τελευταία τρία χρόνια οι τιμές των τροφίμων έχουν αυξηθεί κατά 83%, των δημητριακών μάλιστα κατά 181%, σύμφωνα με έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας, η οποία δεν προβλέπει οι τιμές να επανέλθουν στα επίπεδα του 2004 μέχρι το 2015.
Ο πρόεδρος της Παγκόσμιας Τράπεζας Ρόμπερτ Ζόλικ προδίκασε την αποτυχία της συνόδου του G7, αν δεν αντιμετωπίσει τον υποσιτισμό που ήδη πλήττει πάνω από δώδεκα χώρες.
Η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Περιβάλλοντος κάλεσε την Ε.Ε. να αναστείλει το στόχο το 10% των καυσίμων ως το 2020 να προέρχεται από αγροτικά προϊόντα, διότι χωρίς να βελτιώνει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου οδηγεί σε καταστροφές τροπικών δασών.
Εκτύπωση στις: 2024-04-20
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=2529