Αρχική | Εκτύπωσε ή Αποθήκευσε ως PDF | Αποθήκευσε ως WORD | Αποθήκευσε ως HTML

Πυκνώνουν τα σύννεφα στην ευρωπαϊκή οικονομία

Ελίζα, Παπαδάκη

Αυγή της Κυριακής, 2008-05-04


Η καλή οικονομική είδηση της περασμένης εβδομάδας ήταν ότι ο πληθωρισμός στην Ευρωζώνη υποχώρησε σε 3,3% τον Απρίλιο από 3,6% που είχε φτάσει τον Μάρτιο. Στη Γερμανία μάλιστα έπεσε σε 2,6% από 3,3%.

Η κακή είδηση ήταν η έντονη επιδείνωση του οικονομικού κλίματος, των εκτιμήσεων και των προβλέψεων των επιχειρήσεων στη βιομηχανία και σε όλους τους άλλους κλάδους σχεδόν, όχι εντούτοις των καταναλωτών. Ουδέτερη ήταν μια τρίτη είδηση: η ανεργία διατηρήθηκε τον Μάρτιο για τρίτο μήνα σταθερή στο 7,1%, επίπεδο πάντως που είναι το χαμηλότερο από συστάσεως της Ευρωζώνης.

Η σημαντική επιβράδυνση της ευρωπαϊκής οικονομίας που προβλέπει στην εαρινή της έκθεση η Επιτροπή δεν φαίνεται έτσι ακόμα να έχει γίνει τόσο αισθητή στον κόσμο όσο στις επιχειρήσεις. Η πρόβλεψη για τον πληθωρισμό στη ζώνη του ευρώ μοιάζει ρεαλιστική για φέτος, 3,2%, αλλά, για να πέσει στο 2,2% το 2009, βασίζεται σε αβέβαια δεδομένα (τιμές πετρελαίου, τροφίμων, πρώτων υλών).

Με βέβαιη την παγκόσμια επιβράδυνση και με την κάμψη της αγοράς κατοικιών σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες ήδη, η έκθεση, που δημοσιεύθηκε στις 28 Απριλίου, προβλέπει ότι ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ στην Ευρωζώνη θα υποχωρήσει σε 1,7% φέτος και 1,5% το 2009 από 2,6% που ήταν το 2007. Κάπως πιο υψηλός προβλέπεται ο μέσος ρυθμός για την Ε.Ε. των 27 συνολικά (αντίστοιχα 2% και 1,8% από 2,8%), αλλά αυτό οφείλεται στην υψηλότερη μεγέθυνση των φτωχότερων νέων χωρών μελών που βρίσκονται σε διαδικασία σύγκλισης.

Η σημαντικά μικρότερη αύξηση του ΑΕΠ στην Ευρωζώνη δεν εκφράζεται άλλωστε στην ιδιωτική κατανάλωση, η οποία προβλέπεται να εξακολουθήσει να αυξάνεται με τον ίδιο περίπου, παγιωμένα χαμηλό ρυθμό: 1,5% το 2007, 1,4% το 2008, 1,5% το 2009. Αντίθετα, ο ρυθμός αύξησης των επενδύσεων προβλέπεται να πέσει κάτω από το μισό: από 4,2% το 2007 σε 2% φέτος και σε 1,2% το 2009. Και ανάλογα προβλέπεται να περιορισθεί ο ρυθμός ανόδου της απασχόλησης: από 1,6% το 2007 σε 0,9% φέτος και μόλις 0,5% το 2009, με αποτέλεσμα να ανακοπεί ο έντονα πτωτικός ρυθμός της ανεργίας κατά την τελευταία τριετία. Η ανεργία προβλέπεται πλέον να σταθεροποιείται στο 7,2-7,3% το 2008 και το 2009.

Ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα ερμηνευτικά σχόλια της Επιτροπής: Στην καλή αύξηση του ΑΕΠ στην Ευρωζώνη το 2007 δεν συνέβαλε τόσο η εσωτερική ζήτηση όσο η άνοδος των καθαρών εξαγωγών (των μεγαλύτερων δηλαδή εξαγωγών από τις εισαγωγές), και αυτό παρά τη μεγάλη ανατίμηση του ευρώ. Η ιδιωτική κατανάλωση συνέβαλε μόλις κατά 0,9 ποσοστιαίες μονάδες.

Ολόκληρη την περίοδο 2002-2007 αυξανόταν με μέσο ρυθμό 1,4%, καθώς το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών αυξανόταν μόνο κατά 1,5% έναντι 2,5% της προηγούμενης πενταετίας. Ιδίως ο μέσος πραγματικός μισθός μειωνόταν κατά 0,1% ανά τρίμηνο όλη αυτήν την περίοδο. Αυτό μπορεί να βελτίωσε την ανταγωνιστικότητα της Ευρωζώνης, συμπίεσε όμως το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών, γράφει η έκθεση. Από την άλλη πλευρά, η απασχόληση αυξανόταν, κατά 1,5% το 2007, ρίχνοντας την ανεργία σε 7,4%, το χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων δεκαπέντε ετών. Παράλληλα όμως αυξήθηκε και η αποταμίευση των νοικοκυριών, από 13,9% το 2006 σε 14,5% το 2007, πιθανώς λόγω ανασφάλειας από την άνοδο του πληθωρισμού, οπότε οι προοπτικές για την κατανάλωση τα επόμενα τρίμηνα δεν είναι θετικές, συμπεραίνει η έκθεση.

Η μεγάλη υποχώρηση του ρυθμού αύξησης των επενδύσεων αποδίδεται κυρίως στην κάμψη του κατασκευαστικού τομέα που αποτελεί το μισό του συνόλου των επενδύσεων στην Ευρωζώνη. Από τον Ιανουάριο του 2006 οι οικοδομικές άδειες έχουν μειωθεί κατά 20%.

Όσον αφορά τη βιομηχανία η έκθεση είναι πιο αισιόδοξη, επισημαίνοντας το υψηλό επίπεδο χρησιμοποίησης του παραγωγικού δυναμικού (84,2% το 2007), τις προσπάθειες εκσυγχρονισμού του, τη συνεχή άνοδο των κερδών που το 2007 έφθασαν ένα ρεκόρ 39% της προστιθέμενης αξίας και επιτρέπουν στις επιχειρήσεις να απορροφούν το κόστος από το ακριβότερο πετρέλαιο, τη διατηρούμενη ευχέρεια χρηματοδότησης (όπου το επιτόκιο 4% κρίνεται ακόμα ιστορικά χαμηλό).

Καλό ακόμα το 2008 για την Ελλάδα, το τεράστιο εξωτερικό έλλειμμα όμως υπονομεύει το μέλλον

Διαφορετική από πολλές απόψεις, ή και αντίστροφη, διαγράφεται η εικόνα της ελληνικής οικονομίας στην έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η επιβράδυνση σε μας προβλέπεται ηπιότερη: αύξηση του ΑΕΠ 3,4% φέτος και 3,3% το 2009 από 4% το 2007, η τέταρτη υψηλότερη στην Ευρωζώνη μετά τη Σλοβενία, την Κύπρο και το Λουξεμβούργο. Αλλά, σε αντίθεση με την υπόλοιπη Ευρωζώνη, η μεγέθυνση στηρίζεται εδώ αποκλειστικά στην εγχώρια ζήτηση, η οποία θα εξακολουθήσει να αυξάνεται πάνω από 4% τον χρόνο.

Λόγω των πιο σφικτών όρων δανεισμού και της ακρίβειας στο πετρέλαιο και στα τρόφιμα ο ρυθμός ανόδου της ιδιωτικής κατανάλωσης θα υποχωρήσει ελαφρά, σε 3,1% φέτος και 3% το 2009 από 3,4% το 2004. Τον στηρίζει όμως η αύξηση των μισθών και της απασχόλησης. Ο μέσος μισθός σε τρέχουσες τιμές θα αυξηθεί φέτος κατά 7,4% (από 7,2% το 2007) και κατά 6,8% το 2009, υπερβαίνοντας πάντα σημαντικά το μέσο πληθωρισμό, ο οποίος από 3% το 2007 θα ανέβει σε 3,7% φέτος και 3,6% το 2009.

Η απασχόληση θα εξακολουθήσει να αυξάνεται κατά 1,1% το χρόνο αλλά η ανεργία θα υποχωρήσει ελάχιστα: σε 8% το 2009 από 8,3% το 2007. Ισχυρός διατηρείται άλλωστε ο ρυθμός αύξησης των επενδύσεων: 5,8% φέτος και 5,5% το 2009 από 5,9% το 2007. Υψηλότερος στον παραγωγικό εξοπλισμό (8,6% και 7,6% από 9,4% αντίστοιχα), βοηθούμενος από την υψηλή κερδοφορία των επιχειρήσεων, τα αρνητικά πραγματικά επιτόκια, τις εισροές κοινοτικών πόρων, τις συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, πιο συγκρατημένος (4%) στον κατασκευαστικό κλάδο.

Το μεγάλο πρόβλημα της ελληνικής οικονομίας που αναδεικνύει η έκθεση είναι το πολύ υψηλό έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών, η διαφορά ανάμεσα στις μεγαλύτερες εισαγωγές αγαθών και υπηρεσιών και τις αντίστοιχες εξαγωγές. Το προβλέπει να διατηρείται στο 16,2% του ΑΕΠ, υψηλότερο από της Ισπανίας και της Πορτογαλίας, των δύο άλλων χωρών της Ευρωζώνης που αντιμετωπίζουν παρόμοιο πρόβλημα, και επισημαίνει την απώλεια εγχώριου διαθέσιμου εισοδήματος που συνεπάγεται η αυξανόμενη εξυπηρέτηση του εξωτερικού χρέους.

Σημειώνει επίσης την αναμενόμενη περαιτέρω επιδείνωση της ανταγωνιστικότητας λόγω του σχετικά υψηλότερου ελληνικού πληθωρισμού και του αυξανόμενου εργατικού κόστους ανά μονάδα προϊόντος. Όσον αφορά το δημόσιο έλλειμμα, η έκθεση το προβλέπει υψηλότερο από την ελληνική κυβέρνηση, 2% του ΑΕΠ φέτος και το 2009 από 2,8% το 2007 (έξαρση που απέδωσε κυρίως στις αποζημιώσεις των πυρόπληκτων). Ελαφρά θα υποχωρήσει το δημόσιο χρέος, σε 90,2% του ΑΕΠ το 2009 από 94,5% το 2007.

Πιο αισιόδοξα νούμερα (ή πιο σύμφωνα με τις επίσημες κυβερνητικές προβλέψεις) δίνει για το 2008 η έκθεση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου για την Ελλάδα που δημοσιεύθηκε στις 30 Απριλίου: αύξηση του ΑΕΠ 3,7%, της ιδιωτικής κατανάλωσης 3,3%, των επενδύσεων 9%, πληθωρισμό 3,3%, αύξηση της απασχόλησης 1,7% και ανεργία 7,2%, δημόσιο έλλειμμα 1,6%. Ούτε το ΔΝΤ όμως διακρίνει κάποια προοπτική βελτίωσης του εξωτερικού ελλείμματος. Υπογραμμίζει μάλιστα τον κίνδυνο παρατεταμένης χαμηλής μεγέθυνσης μακροχρόνια εφόσον συνεχίζεται η απώλεια ανταγωνιστικότητας. Επιμένει άλλωστε στην ανάγκη ευρύτερης μεταρρύθμισης του συστήματος των συντάξεων, αλλά και των δημοσίων οικονομικών, των φόρων και των δαπανών, της αγοράς εργασίας και των αγορών προϊόντων, καλώντας την κυβέρνηση να δημιουργήσει την κοινωνική συναίνεση που θα τις επιτρέψει.

Το συμπέρασμα και των δύο εκθέσεων είναι ότι στην Ελλάδα, σε αντίθεση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, την Ισπανία π.χ. ή την Ιταλία, δεν επίκειται άμεση οικονομική επιδείνωση. Τα εισοδήματα συνολικά, η κατανάλωση και οι επενδύσεις θα συνεχίσουν να αυξάνονται σημαντικά και φέτος και τουχρόνου. Το εκρηκτικό εξωτερικό έλλειμμα και το υψηλό δημόσιο χρέος συνιστούν όμως σοβαρή απειλή για τα επόμενα χρόνια.

Για μας επομένως το ζητούμενο είναι αφενός αναδιανεμητικές πολιτικές που θα μειώσουν τις μεγάλες εισοδηματικές ανισότητες, αρχίζοντας από την προστασία των χαμηλότερων εισοδημάτων, αφετέρου πολιτικές για τη διεύρυνση και την αναβάθμιση της παραγωγικής βάσης της οικονομίας και της απασχόλησης. Τέτοιες πολιτικές δυστυχώς δεν συζητούνται στη χώρα μας.

Εκτύπωση στις: 2024-03-29
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=2576