Το εξωτερικό έλλειμμα απειλεί την Ελλάδα
Ελίζα, Παπαδάκη
Αυγή της Κυριακής, 2008-05-11
Τους κινδύνους από την απώλεια ανταγωνιστικότητας ανέδειξε η σύνοδος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας στην Αθήνα. Ο κ. Αλογοσκούφης όμως δεν βλέπει λόγους ανησυχίας.Την απειλή που συνιστά για την ελληνική οικονομία το εξαιρετικά υψηλό εξωτερικό έλλειμμα ανέδειξε η σύνοδος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας στην Αθήνα την Πέμπτη. Εμμένοντας στην πάγια υπόδειξή του για τη συγκράτηση των μισθών ώστε να υποχωρήσει ο πληθωρισμός, ο πρόεδρος της ΕΚΤ Ζαν-Κλοντ Τρισέ τόνισε ότι αυτό είναι "ιδιαίτερα αναγκαίο σε χώρες που έχουν απωλέσει ανταγωνιστικότητα τιμών τα τελευταία χρόνια". Τέτοια χώρα, περισσότερο από κάθε άλλη στην Ευρωζώνη, είναι η Ελλάδα.
Η συνεχής διόγκωση του ελλείμματος τρεχουσών συναλλαγών, της διαφοράς δηλαδή ανάμεσα στα αγαθά και τις υπηρεσίες που εξάγουμε στο εξωτερικό και τα ολοένα περισσότερα που εισάγουμε, έφθασε σε ένα ρεκόρ 16,2% του ΑΕΠ το 2007 και δεν διαγράφεται καμία προοπτική να υποχωρήσει τα επόμενα χρόνια. Εκφράζει οπωσδήποτε μιαν αντίστοιχη απώλεια ανταγωνιστικότητας, το γεγονός δηλαδή ότι η ελληνική οικονομία δεν κατορθώνει να παρακολουθήσει, αυξάνοντας την παραγωγή της για την εγχώρια και τις ξένες αγορές, τη συνεχώς μεγαλύτερη αύξηση της δικής της ζήτησης για αγαθά και για υπηρεσίες.
Η ανταγωνιστικότητα είναι το "ασθενές χαρακτηριστικό" της ελληνικής οικονομίας, είπε ο αντιπρόεδρος της ΕΚΤ \Λουκάς Παπαδήμος\ (αφού προηγουμένως αναγνώρισε την ισχυρή της μεγέθυνση, την πρόοδο στη δημοσιονομική σταθεροποίηση και τις διαρθρωτικές προσαρμογές). Αυτή η χαμηλή ανταγωνιστικότητα είχε μια σωρευτική επίπτωση στο έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών που είναι πιθανό να μην είναι διατηρήσιμη, προειδοποίησε. Έως τώρα αντισταθμιζόταν από διάφορους εγχώριους παράγοντες που τόνωναν την οικονομική δραστηριότητα, η επίδρασή τους όμως με τον καιρό ενδέχεται να υποχωρήσει, εξήγησε.
Την ίδια ώρα όμως που, στη συνέντευξη της ΕΚΤ στο Ζάππειο, ο κ. Παπαδήμος υπαινισσόταν με προσεκτικά λόγια τον κίνδυνο μιας επώδυνης προσαρμογής για την Ελλάδα, ο υπουργός Οικονομίας \Γιώργος Αλογοσκούφης\ προσπαθούσε να διασκεδάσει κάθε σχετική ανησυχία. Αναγκασμένος να σχολιάσει το υψηλό εξωτερικό έλλειμμα ύστερα από ένα δυσμενές άρθρο των Financial Times για την ελληνική οικονομία, διαβεβαίωνε τους δημοσιογράφους της αγγλικής εφημερίδας ότι δεν παρουσιάζονται δυσκολίες για τη χρηματοδότησή του: Μεγάλες εισροές κεφαλαίων από την ανθούσα διεθνή ελληνική ναυτιλία και από τις ελληνικές επιχειρήσεις που έχουν επενδύσει σημαντικά στις γρήγορα αναπτυσσόμενες οικονομίες των Βαλκανίων συμβάλλουν στην αντιστάθμιση της εξωτερικής ανισορροπίας, τους είπε.
Αυτοί οι παράγοντες όμως, μαζί με τις υψηλές ακόμα εισροές από τα ευρωπαϊκά διαρθρωτικά ταμεία, που ακόμα προστατεύουν την ελληνική οικονομία, μπορεί να εκλείψουν: οι μεν ευρωπαϊκοί πόροι σίγουρα με την εξάντληση του Δ’ ΚΠΣ, οι δε εισροές κεφαλαίων μπορεί ανά πάσα στιγμή να μειωθούν δραστικά σε συνθήκες διεθνών αναταραχών. Εφόσον αυτό συμβεί, θα αντιμετωπίσουμε οξεία κρίση με επιπτώσεις στα εισοδήματα και στην απασχόληση πολύ χειρότερες από την τωρινή, διόλου ικανοποιητική κατάσταση. Στο μεταξύ άλλωστε αφαιρείται ένα ολοένα μεγαλύτερο μερίδιο από το εθνικό εισόδημα για την εξυπηρέτηση του διογκούμενου εξωτερικού χρέους του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα, όπως επισημαίνεται στις εκθέσεις της Τράπεζας της Ελλάδος και στην τελευταία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Αλλά το πόσο ο υπουργός Οικονομίας θέλει να υποτιμά και τις ήδη αισθητές σοβαρές συνέπειες του εξωτερικού ελλείμματος της χώρας, φάνηκε από τις άλλες διευκρινίσεις του στην αγγλική εφημερίδα: Την επίσημη ανεργία 8% χαρακτήρισε σε κάποιο βαθμό "πλασματική", επειδή δεν καταγράφεται η απασχόληση στην παραοικονομία, σε μικρές οικογενειακές επιχειρήσεις ή σε εποχικές μονάδες. Υποστήριξε εξάλλου ότι λόγω του ισχυρού τομέα των υπηρεσιών και των υψηλών επενδύσεων σε γη και ακίνητα, η ελληνική οικονομία δεν είναι τόσο εκτεθειμένη σε ανταγωνιστικές πιέσεις όσο πιο βιομηχανικές ευρωπαϊκές χώρες. "Έχουμε μια οικονομία με διαφοροποιημένες υπηρεσίες, δεν εξάγουμε μηχανήματα στην Κίνα", είπε χαρακτηριστικά. Αυτή η οικονομία, όπως ακριβώς την περιέγραψε ο κ. Αλογοσκούφης στους Financial Times, είναι που δεν δημιουργεί νέες καλές και καλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας, με πάνω από τον ένα στους πέντε νέους να μη βρίσκει μια κανονική, ασφαλισμένη δουλειά, και με τους μισθούς για την πλειονότητα των εργαζομένων να παραμένουν χαμηλοί.
Τιμές, μισθοί, κέρδη
Από το ρόλο της η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα επικεντρώνεται κυρίως στα νομισματικά μεγέθη. Ο \κ. Τρισέ\ αναφέρθηκε έτσι στην ανταγωνιστικότητα των τιμών, η οποία υποχωρεί συνεχώς στην Ελλάδα λόγω του υψηλότερου πληθωρισμού της σε σχέση με το μέσο το μέσο πληθωρισμό της Ευρωζώνης, και την συνέδεσε με την εξέλιξη των μισθών. Ανάλογα ήσαν τα σχόλια του απερχόμενου διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος Νίκου Γκαργκάνα ο οποίος τόνισε ότι θα πρέπει να συνυπολογίζεται η παραγωγικότητα. Είναι θεμιτό οι μισθοί να αυξάνονται περισσότερο, αλλά με την προϋπόθεση ότι θα αυξάνεται η παραγωγικότητα, είπε επίσης ο κ. Παπαδήμος.
Οι στατιστικές συγκρίσεις δείχνουν πράγματι τους μισθούς στην Ελλάδα να αυξάνονται ταχύτερα από όσο στις άλλες χώρες της Ευρωζώνης, το ίδιο και το κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος που εμπεριέχει την παραγωγικότητα. Δεν αρκεί η παρατήρηση αυτή όμως για να εξηγηθεί ο υψηλότερος πληθωρισμός. Σύμφωνα με επεξεργασία των ισολογισμών 2.177 Ανωνύμων Εταιριών και ΕΠΕ, που αντιπροσωπεύουν το 35% του κύκλου εργασιών του συνόλου των επιχειρήσεων, όπως τη δημοσίευσε την περασμένη εβδομάδα η ICAP, στις βιομηχανικές επιχειρήσεις πέρυσι τα κέρδη αυξήθηκαν κατά 14,1%, πολύ περισσότερο από όσο οι πωλήσεις τους, 6,7%. Αντίστοιχα στις μεταφορές-επικοινωνίες τα κέρδη αυξήθηκαν κατά 5,8% και οι πωλήσεις κατά 4,6%, στις λοιπές υπηρεσίες τα κέρδη κατά 18% και οι πωλήσεις κατά 9,8%. Οι εμπορικές επιχειρήσεις εξακολουθούν να παρουσιάζουν την υψηλότερη από όλους τους κλάδους αποδοτικότητα ιδίων κεφαλαίων, σχέση δηλαδή των κερδών προς τα κεφάλαια που έχουν επενδύσει: 24,5%. Αυτή η εικόνα των κερδών δείχνει ότι υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης των μισθών χωρίς οι αυξήσεις των μισθών να περνούν στις τελικές τιμές των επιχειρήσεων, να ανεβάζουν τον πληθωρισμό και να χειροτερεύουν την ανταγωνιστικότητα.
Ο πληθωρισμός οφείλεται άλλωστε και σε πολλούς άλλους παράγοντες, με καθοριστικούς αυτήν την περίοδο τις διεθνείς τιμές του πετρελαίου και των τροφίμων. Το κύριο ζητούμενο ωστόσο παραμένει η διεύρυνση της ισχνής παραγωγικής βάσης της ελληνικής οικονομίας, με επενδύσεις που θα αυξήσουν και θα βελτιώσουν ποιοτικά προϊόντα και υπηρεσίες, την απασχόληση, μαζί τους και τα εισοδήματα, και θα αντιστρέψουν την τάση συνεχούς επιδείνωσης του εξωτερικού ισοζυγίου. Αλλά προϋποθέτει μιαν αντίληψη για την οικονομική πολιτική ριζικά διαφορετική από εκείνην του κ. Αλογοσκούφη, ο οποίος επιχαίρει βλέποντας την ελληνική οικονομία να μην είναι τόσο εκτεθειμένη σε ανταγωνιστικές πιέσεις, και μεγάλες επενδύσεις να γίνονται στη γη και στα ακίνητα...
Υψηλό πληθωρισμό για αρκετούς μήνες βλέπει η ΕΚΤ
Το κύριο μήνυμα της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας από τη σύνοδό της στην Αθήνα ήταν ότι ο πληθωρισμός στην Ευρωζώνη θα παραμείνει υψηλός "για μια αρκετά παρατεταμένη περίοδο". Την εκτίμηση αυτή διόλου δεν επηρέασε η κάμψη του ρυθμού ανόδου του δείκτη τιμών καταναλωτή σε 3,3% τον Απρίλιο από 3,6%, όπως έκανε σαφές ο κ. Τρισέ. Η εκ νέου απόφαση της Τράπεζας να διατηρήσει σταθερό το κεντρικό της επιτόκιο στο 4%, η οποία διευκρίνισε ότι ήταν ομόφωνη, φαίνεται έτσι ότι θα επαναλαμβάνεται για αρκετούς μήνες ακόμα, παρά τις εντεινόμενες ενδείξεις επιβράδυνσης της ευρωπαϊκής οικονομίας.
Πέρα από την ελληνική περίπτωση άλλωστε, ο κ. Τρισέ υπέδειξε με ιδιαίτερη έμφαση συγκράτηση στις αυξήσεις των μισθών, προκειμένου να αποφευχθεί ένας "δεύτερος γύρος" ανατιμήσεων από την επίπτωση της ακριβότερης ενέργειας και των τροφίμων. Την ίδια ώρα στη Γερμανία δημοσιευόταν ανάλυση της Dresdner Bank, σύμφωνα με την οποία η αγοραστική δύναμη των μισθωτών μειώθηκε εκεί κατά 3,7% την τελευταία πενταετία. Αλλά ο κ. Τρισέ αρνήθηκε κατηγορηματικά ότι υπάρχει τρόπος να προστατευθούν τα εισοδήματα των εργαζομένων από τις αυξανόμενες διεθνείς τιμές του πετρελαίου και των τροφίμων. Εξέφρασε μάλιστα τις ανησυχίες της ΕΚΤ για όσα σχήματα τιμαριθμοποίησης των μισθών υφίστανται ακόμα (στη Γαλλία π.χ. αναπροσαρμόσθηκε από την 1η Μαϊου ο κατώτατος μισθός). Σε ερώτηση δημοσιογράφου μήπως, δεδομένου ότι η άνοδος του πληθωρισμού προκαλείται από εξωτερικούς παράγοντες, θα ήταν λογικό η Τράπεζα να αλλάξει τον ορισμό της για τη σταθερότητα των τιμών, κάπως πιο πάνω από το ισχύον "κοντά αλλά κάτω από το 2%", ο πρόεδρος της ΕΚΤ το απέκλεισε απολύτως. Έχουμε την εντολή, είπε, να φροντίζουμε για τη διατήρηση των μεσοπρόθεσμων πληθωριστικών προσδοκιών χαμηλά. Αν τώρα αλλάζαμε τον ορισμό της σταθερότητας των τιμών, πώς θα πείθαμε ότι δεν θα τον ξαναλλάξουμε και πάλι στο μέλλον;
Καθώς η τιμή του πετρελαίου ξεπερνούσε και τα 124 δολάρια το βαρέλι, για σοβαρό κίνδυνο πληθωρισμού σε παγκόσμια κλίμακα προειδοποίησε την Πέμπτη ο αναπληρωτής γενικός διευθυντής του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου Τζον Λίπσκι, μετατοπίζοντας την έμφαση από τον κίνδυνο της οικονομικής ύφεσης.
Εκτύπωση στις: 2024-04-20
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=2593