Αρχική | Εκτύπωσε ή Αποθήκευσε ως PDF | Αποθήκευσε ως WORD | Αποθήκευσε ως HTML

Ο πλανήτης μας μοιάζει με πλοίο που μπατάρει...

Κάκη, Μπαλλή

Αυγή της Κυριακής, 2008-05-25


Οι δυο καλλίγραμμες θυγατέρες της οικογένειας Τράπερ έκοψαν την ανάσα της Βόννης. Ανήμερα της έναρξης της διεθνούς διάσκεψης των Ηνωμένων Εθνών για τη βιοποικιλότητα η Άννα και η Κατερίνα έκαναν ακροβατικά με το ποδήλατό τους σαράντα μέτρα πάνω από το έδαφος, σε ένα τεντωμένο σκοινί. Ως αντίβαρο στα κορμιά των κοριτσιών λειτουργούσε μια υδρόγειος σφαίρα με το σύνθημα της WWF "φέρτε ισορροπία στη γη μας".

Οι συνήθως ακριβοπληρωμένες Τράπερ προσφέρθηκαν να παρουσιάσουν δωρεάν το μήνυμα της οικολογικής οργάνωσης, που κρούει τον κώδωνα του κινδύνου: "Ο πλανήτης μας μοιάζει με πλοίο που μπατάρει. Ελπίζουμε ότι η διάσκεψη της Βόννης θα στείλει το μήνυμα, πως πρέπει επειγόντως να φρενάρουμε την εξαφάνιση των ειδών" τόνιζαν οι άνθρωποι της WWF.

Εάν διαψευσθεί η ελπίδα τους, αλίμονο στον πλανήτη και σε μας τους κατοίκους του. Κάθε μέρα που περνάει εξαφανίζονται από προσώπου γης 150 είδη ζώων και φυτών από τα 1,7 εκατομμύρια που έχουν απομείνει. Ο ρυθμός εξαφάνισης εκτιμάται ότι είναι εκατό φορές μεγαλύτερος από τον... φυσιολογικό, από αυτόν που υπήρχε πριν από τη ληστρική εμφάνιση του παράγοντα ανθρώπου.

Μπορεί οι δεινόσαυροι να χάθηκαν χωρίς να φέρουμε την ευθύνη, αλλά για την εξαφάνιση χιλιάδων ειδών τα τελευταία χρόνια φταίνε οι πόλεις μας, οι καλλιέργειές μας, τα πλοία μας, τα καυσαέριά μας -φταίει η κακή μας συνήθεια να θεωρούμε ιδιοκτησία μας τη φύση.

Μέχρι πριν από μια - δυο γενιές αγωνία για τη διατήρηση των ειδών, για τη βιοποικιλότητα, είχαν μόνο μερικοί ρομαντικοί φυσιοδίφες, οι πρώιμοι οικολόγοι και μια χούφτα "παλαβοί" επιστήμονες. "Αν εξαφανιστούν οι μέλισσες, τα χρόνια των ανθρώπων είναι μετρημένα" προφήτευε χρόνια πριν ο Αλβέρτος Σβάιτσερ απευθυνόμενος σε ώτα μη ακουόντων.

Μέλισσες και κουνούπια

Σήμερα, που η εξαφάνιση των ειδών έχει αρχίσει να φαίνεται ανησυχητική -πάντα ήταν- τα λόγια του Σβάιτσερ άρχισαν να εισακούονται και από τους υπουργούς Περιβάλλοντος. Δραματικούς τόνους χρησιμοποίησε ο οικοδεσπότης υπουργός Περιβάλλοντος της Γερμανίας Ζίγκμαρ Γκάμπριελ στην εναρκτήρια ομιλία του στη διεθνή διάσκεψη της Βόννης: "Η διατήρηση των ειδών είναι -μαζί με το κλίμα- το μεγαλύτερο στοίχημα της διεθνούς πολιτικής" είπε. "Για εκατομμύρια ανθρώπους στον πλανήτη μας είναι θέμα επιβίωσης".

Το παράδειγμα που χρησιμοποίησε ο Γκάμπριελ ήταν θαλασσινό: Εάν συνεχιστεί η υπεραλίευση, μέχρι το 2050 το μεγαλύτερο μέρος των ψαράδων θα επιστρέφουν στη στεριά με άδεια δίχτυα. Και περίπου ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι θα στερηθούν την κύρια -κάποιοι και τη μοναδική- πηγή πρωτεϊνης τους.

Η μοίρα των φτωχότερων του πλανήτη δεν θα θορυβούσε τους περισσότερους υπουργούς Περιβάλλοντος, εάν ο ταχύς ρυθμός της εξαφάνισης των ειδών δεν χτυπούσε και τις πόρτες των δικών τους χωρών. Η εξαφάνιση όλο και περισσότερων ειδών βατράχου, για παράδειγμα, στην κεντρική Ευρώπη -εξαιτίας της πυκνής δόμησης, της αποξήρανσης πολλών λιμνών, της ασφάλτου που χωρίζει στη μέση τις περιοχές τους κ.λπ.- επιτρέπει στα κουνούπια να πολλαπλασιαστούν επικίνδυνα. Σε συνδυασμό με την άνοδο της θερμοκρασίας... καλωσόρισες ελονοσία.

Αυτό μπορεί να μοιάζει με επιστημονική φαντασία, αλλά στην Αυστραλία έχει γίνει ήδη πραγματικότητα με κάπως διαφορετικό τρόπο: Στις αρχές της δεκαετίας του ’80 οι επιστήμονες ανακάλυψαν στην πέμπτη ήπειρο ένα είδος βατράχου με την ιδιαιτερότητα να κυοφορεί τους απογόνους του στο στομάχι του. Ο βάτραχος αυτός παρήγε ένα ένζυμο που προστάτευε το έμβρυο από τα οξέα του στομαχιού.

Χαράς ευαγγέλια για τους ερευνητές, που είδαν την ευκαιρία να ανακαλύψουν το μυστικό για τη θεραπεία του έλκους στομάχου. Αλλά η χαρά τους δεν κράτησε πολύ. Πριν βρουν το μυστικό, αυτό το είδος βατράχου εξαφανίστηκε. Όπως θα μπορούσαν να εξαφανιστούν οι πρώτες ύλες -μύκητες, βακτηρίδια, φυτά και ζώα- για τα 10 από τα 25 πιο αποτελεσματικά φάρμακα του κόσμου μας. Και μαζί τους, εκτός από ανθρώπινες ζωές, πάρα πολλά λεφτά: Σύμφωνα με υπολογισμούς των ειδικών, η αξία των φαρμακευτικών προϊόντων που προέρχονται από φυσικές πρώτες ύλες φτάνει έως και τα 150 δισεκατομμύρια δολάρια τον χρόνο.

Το επιχείρημα του χρήματος

Είναι αλήθεια ότι από τα τρία πανάρχαια επιχειρήματα γιατί πρέπει να προστατεύει κανείς τη φύση -αγάπη, ομορφιά και χρησιμότητα- σήμερα βαραίνει μόνο το τελευταίο. Κι αυτό γίνεται αισθητό και στη διεθνή διάσκεψη για τη βιοποικιλότητα στη Βόννη.

Το όνομα που ακούγεται πιο συχνά αυτές τις μέρες στις αίθουσες της διάσκεψης είναι του Ινδού οικονομολόγου Παβάν Σουκχντέβ, που ακολουθεί κατά πόδας το παράδειγμα του σερ Νίκολας Στερν, του ανθρώπου που ευαισθητοποίησε τους κυβερνώντες για το παγκόσμιο κλίμα, όταν υπολόγισε πόσο ακριβά θα κοστίσει στις οικονομίες η αδιαφορία μας για την αύξηση των εκλύσεων αερίων του θερμοκηπίου.

Ο Σουκχντέβ, από την πλευρά του, υποστήριξε ότι η καθημερινή καταστροφή του ζωικού και φυτικού βασιλείου -αυτά τα 150 είδη που χάνονται- στοιχίζει κάθε χρόνο δισεκατομμύρια δολάρια και προφήτευσε ότι μέχρι το 2050 η εξαφάνιση των ειδών θα στερήσει από την ανθρωπότητα το 7,1% του ΑΕΠ της.

Επιπλέον, για να δώσει κίνητρα σ’ αυτούς που παίρνουν τις αποφάσεις, παρουσίασε κι έναν άλλο λογαριασμό: Χάρη στα εθνικά πάρκα χώρες, επιχειρήσεις και ιδιώτες κάνουν τζίρο πέντε τρισεκατομμύρια δολάρια τον χρόνο -την ώρα που ο τζίρος της παγκόσμιας αυτοκινητοβιομηχανίας είναι 1,9 τρισ. και της βιομηχανίας software και πληροφορικής 942 δισεκατομμύρια.

Η βιο-πειρατεία

Οι όποιες αποφάσεις της διεθνούς διάσκεψης -το αν δηλαδή θα αποφασιστούν συγκεκριμένα μέτρα για να λειτουργήσει η συνθήκη για τη βιοποικιλότητα, που υπογράφτηκε πριν από δεκαέξι χρόνια στη Σύνοδο για τη Γη στο Ρίο ντε Τζανέιρο- θα ληφθούν την ερχόμενη εβδομάδα, όταν θα πλαισιώσουν τους 6.000 εμπειρογνώμονες από τις 191 χώρες του πλανήτη και οι υπουργοί τους του Περιβάλλοντος.

Ο σχετικά μετρήσιμος στόχος που έχει τεθεί έχει να κάνει με την αντιμετώπιση της "βιο-πειρατείας". Στο Ρίο ελήφθη μια απόφαση που "μπετονάρει" την αντίληψή μας ότι είμαστε ιδιοκτήτες του πλανήτη που κατοικούμε: Τα είδη που υπάρχουν σε κάθε χώρα τής ανήκουν. Θεσπίστηκε, δηλαδή, κάτι σαν εθνική γενετική πατέντα.

Επειδή, όμως, οι φαρμακοβιομηχανίες και άλλες επιχειρήσεις αγοράζουν φθηνά αυτή την "πατέντα" και πουλάνε πανάκριβα τα παράγωγά της, κάτι πρέπει να αλλάξει. Ο Γερμανός υπουργός Περιβάλλοντος προωθεί το λεγόμενο benefit sharing, τη δίκαιη (;) διανομή του κέρδους. Να συμμετέχουν δηλαδή οι αναπτυσσόμενες χώρες στα κέρδη που απορρέουν από την εκμετάλλευση του φυσικού τους πλούτου. Για να αποφασισθεί κάτι τέτοιο θα δοθούν σκληρές μάχες τις επόμενες μέρες στη Βόννη.

Σκληρό θα είναι και το παζάρι για το πώς θα επιμεριστεί το κόστος της προσπάθειας να φρενάρει ο ρυθμός εξαφάνισης των ειδών. Οι εμπειρογνώμονες εκτιμούν ότι θα χρειαστούν για τον σκοπό αυτό περί τα 30 δισεκατομμύρια ευρώ τον χρόνο. Το θέμα είναι ποιος -και πόσα- θα δώσει.

Εκτύπωση στις: 2024-03-28
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=2619