Αρχική | Εκτύπωσε ή Αποθήκευσε ως PDF | Αποθήκευσε ως WORD | Αποθήκευσε ως HTML

Ελπίδα το ακριβό πετρέλαιο

Απειλώντας την οικονομία σήμερα, επιβάλλει ριζικές αλλαγές

Ελίζα, Παπαδάκη

Τα Νέα, 2008-05-28


Τα πολύ υψηλά επίπεδα όπου έχουν φτάσει οι διεθνείς τιμές του πετρελαίου πλήττουν πια τις περισσότερες οικονομίες στον κόσμο. Δεν εξαιρούνται παρά οι χώρες που παράγουν και εξάγουν το πετρέλαιο. Έκθεση της εταιρείας ΜcΚinsey εκτιμά μόνο για τη Σαουδική Αραβία και τα πέντε συνεργαζόμενα μικρά κράτη του Περσικού Κόλπου ότι τα πετρελαϊκά τους έσοδα μπορεί να ξεπεράσουν φέτος τα 1.100 δισ. δολάρια από 300 δισ. που εισέπραξαν το 2007. Ένας τέτοιος τετραπλασιασμός μάς δίνει μια μικρή ένδειξη της ανακατανομής εισοδήματος που συντελείται σε παγκόσμια κλίμακα μέσα από τις τιμές. Αλλά αυτό είναι το λιγότερο. Από ένα σημείο και μετά το κόστος από την ολοένα ακριβότερη ενέργεια δεν μπορεί να απορροφηθεί. Πόσο μάλλον όταν συμπίπτει με τεράστια άνοδο των διεθνών τιμών βασικών τροφίμων και άλλων πρώτων υλών. Ο πληθωρισμός γίνεται πλέον σοβαρή απειλή για την παγκόσμια οικονομία. Παράλληλα, η ακριβή ενέργεια υπονομεύει την προοπτική της μεγέθυνσης, την αύξηση της παραγωγής και του εμπορίου, επενδύσεις, εισοδήματα, την απασχόληση. Διόλου δεν παρηγορούν υποδείγματα οικονομολόγων που, προεξοφλώντας τη διεθνή κάμψη, βεβαιώνουν ότι εφόσον θα μειωθεί η ζήτηση θα πέσουν κάποια στιγμή και οι τιμές του πετρελαίου.

Βαρύτερες είναι οι συνέπειες για τις φτωχότερες χώρες. Αλλά και η πλούσια αμερικανική οικονομία αντιμετωπίζει τώρα εντονότερο κίνδυνο ύφεσης και ταυτόχρονα πληθωρισμό που κατατρώγει τα ήδη συμπιεσμένα χαμηλά εισοδήματα. Στην Ευρώπη τις επιπτώσεις αμβλύνει το μαξιλάρι του ισχυρού ευρώ. Η επιβράδυνση διαγράφεται όμως πλέον μεγαλύτερη, ενώ ανεπίσημες εκτιμήσεις πιθανολογούν έναν πληθωρισμό 4% τους επόμενους μήνες. Αν επαληθευτούν, σημαίνουν πάνω από 5% για μας στην Ελλάδα.

Το πρόβλημα είναι πολύ πιο δύσκολο από τη χρηματοοικονομική κρίση που ξέσπασε το καλοκαίρι στις ΗΠΑ. Διότι εκείνη η κρίση ανέδειξε ανεύθυνες ή κερδοσκοπικές τραπεζικές πρακτικές οι οποίες μπορούσαν σε πρώτη φάση να αντιμετωπισθούν με τις παρεμβάσεις των κεντρικών τραπεζών για την άμεση χορήγηση ρευστότητας στις πιστωτικές αγορές, πιο μακροχρόνια με ένα αυστηρότερο ρυθμιστικό πλαίσιο. Οι οξύτερες συνέπειες μπορούσαν να περιορισθούν στην Αμερική κυρίως, όπου αναπτύχθηκε και κατέρρευσε η φούσκα των στεγαστικών δανείων και των κατοικιών. Και εκεί η κατάσταση μπορεί να βοηθηθεί με δημοσιονομικά μέτρα, αρχίζοντας από τις επιστροφές φόρων που ήδη συμφωνήθηκαν, και προχωρώντας σε πιο αποφασιστικές παρεμβάσεις που πιθανώς θα υιοθετήσει η επόμενη κυβέρνηση μετά την εκλογή του νέου προέδρου τον Νοέμβριο.

Τα αίτια της κατακόρυφης ανόδου της τιμής της ενέργειας είναι όμως βαθύτερα. Γι΄ αυτό και η ανατίμηση θα συνεχίζεται. Τυχόν υποχωρήσεις θα είναι προσωρινές, εφόσον τα αποθέματα του πετρελαίου εξαντλούνται και είναι αδύνατον η προσφορά να ανταποκριθεί σε μια ζήτηση που αυξάνεται ραγδαία. Όπως τεκμηριώνουν διεθνείς στατιστικές, μια μειονότητα πλουσίων στον πλανήτη, ούτε ένα δισεκατομμύριο στον συνολικό πληθυσμό των 6,6 δισεκατομμυρίων ανθρώπων, έκαψε το 2006 το 70% του πετρελαίου που παρήχθη εκείνη τη χρονιά. Αλλά στο δικό τους καταναλωτικό πρότυπο προσβλέπει πλέον μια πλειονότητα του παγκόσμιου πληθυσμού, που για πρώτη φορά στην ιστορία κατόρθωσε να κινητοποιήσει μιαν αναπτυξιακή δυναμική που κάνει την έξοδο από τη φτώχεια και την προσέγγιση της ευημερίας ρεαλιστική. Η δίψα τους για πετρέλαιο μεγαλώνει, όσες προσπάθειες για την αξιοποίηση συμπληρωματικών πηγών και αν καταβάλλουν. Για να αποκατασταθεί μια ισορροπία απαιτούνται επομένως ριζικές αλλαγές, οι αναγκαίες πολιτικές όμως συζητούνται ακόμα μόνον ακαδημαϊκά, σε απόσταση από τις κυβερνήσεις που έχουν την εξουσία των αποφάσεων.

Την απαίτηση μιας επανάστασης παραγωγικότητας και αποδοτικότητας πρόβαλε πρόσφατα ο Γιόσκα Φίσερ, επισημαίνοντας ότι κεφάλαια υπάρχουν σε επάρκεια, ενώ η πίεση των τιμών συνιστά κίνητρο για να αναπτυχθούν νέες τεχνολογίες: οι κυβερνήσεις μπορούν να αξιοποιήσουν ευρηματικά τους δύο παράγοντες για να προωθήσουν ένα νέο ενεργειακό πρότυπο που θα στείλει τη σπατάλη οριστικά στο παρελθόν. Τις τεράστιες δυνατότητες της ηλιακής ενέργειας εξηγούσε εξάλλου ο καθηγητής στο Κολούμπια Τζέφρεϊ Σαξ: με ηλιακές εγκαταστάσεις στη Βόρεια Αφρική θα μπορούσε να καλυφθεί μεγάλο μέρος των αναγκών της Δυτικής Ευρώπης σε ηλεκτρικό ρεύμα, αντίστοιχα στην έρημο Μοχέιβ για τις ΗΠΑ, στο Σαχέλ για την Αφρική. Άλλη υπόσχεση είναι τα υβριδικά αυτοκίνητα με μπαταρίες. Όλα προϋποθέτουν γενναίες δημόσιες επενδύσεις στην έρευνα, όμως οι ΗΠΑ δίνουν μόλις 3 δισ. δολάρια τον χρόνο.

Αυτός είναι ο δρόμος και η ελπίδα σε παγκόσμια κλίμακα. Στο μεταξύ ωστόσο η κατάσταση θα δυσκολεύει. Χειρότερη θα γίνεται στις κοινωνίες που αγνοούν την εξοικονόμηση ενέργειας και αδυνατούν να αξιοποιήσουν οργανωμένα εναλλακτικές πηγές. Σ΄ εμάς δηλαδή.

Εκτύπωση στις: 2024-03-29
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=2628