Ομόφυλα ζευγάρια: H ευρωπαϊκή εμπειρία
Δημήτρης, Παπαδημούλης
Αυγή της Κυριακής, 2008-06-08
H πρωτοβουλία του δημάρχου της Tήλου κ. Aλιφέρη και η παθιασμένη αντιπαράθεση που προκάλεσε, έφερε με ορμή στην επιφάνεια ένα ζήτημα που αντιμετωπίζεται για χρόνια από την ελληνική κοινωνία αλλά και τον δημόσιο βίο, με στρουθοκαμηλισμό, αναχρονισμό και μπόλικη δόση υποκρισίας.Είναι χρήσιμο αυτή την ώρα, στο πλαίσιο ενός νηφάλιου και ουσιαστικού διαλόγου, να συνυπολογιστεί και η σχετική εμπειρία που προκύπτει από τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
H νομική αναγνώριση των δικαιωμάτων που προκύπτουν από τις σχέσεις ατόμων του ιδίου φύλου, έχει ήδη αντιμετωπισθεί εδώ και χρόνια στα περισσότερα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με περισσότερο ή λιγότερο τολμηρές και αποτελεσματικές νομικές ρυθμίσεις.
Στην Ευρώπη του 21ου αιώνα επιβάλλεται η κατάργηση των διακρίσεων κάθε μορφής. Το Ευρωκοινοβούλιο έχει εκφράσει αυτή τη σαφή θέση επανειλημμένα τα τελευταία χρόνια.
Το Συμβούλιο της Ευρώπης και το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, βασισμένα στη συνθήκη ΕΣΔA -την οποία αν και η χώρα μας έχει υπογράψει, παραβιάζει εξακολουθητικά- έχουν επίσης διατυπώσει τη θέση τους ενάντια στις διακρίσεις λόγω γενετήσιου προσανατολισμού.
Περισσότερες από τις μισές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν προχωρήσει σε κάποιας μορφής αναγνώριση των σχέσεων των ομόφυλων ζευγαριών, ενώ, ήδη σε 12 από τα 15 παλιότερα κράτη μέλη, υφίσταται σχετική νομοθετική ρύθμιση.
Μόνο η Ελλάδα, η Ιταλία και η Ιρλανδία δεν διαθέτουν αντίστοιχο νομικό πλαίσιο. Aκόμη όμως και στις δύο παραδοσιακά καθολικές χώρες, ο σχετικός δημόσιος διάλογος βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη.
Οι τρεις εκδοχές
\α)\ Οι Ευρωπαίοι νομοθέτες, στις χώρες όπου υπάρχει σχετικό νομικό πλαίσιο, έχουν επιλέξει μεταξύ τριών πιθανών λύσεων:
\α)\ Αναγνώριση της συγκατοίκησης, χωρίς εγγραφή σε ληξιαρχείο
Πρόκειται για αναγνώριση ενός περιορισμένου αριθμού δικαιωμάτων. Στην Αυστρία, η οποία καταδικάστηκε όμως γι’ αυτό από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου το 2003, τα ζευγάρια του ίδιου φύλου, απολαμβάνουν των ίδιων δικαιωμάτων με τα άγαμα συγκατοικούντα ζευγάρια διαφορετικών φύλου. Αντίστοιχο καθεστώς ισχύει στην Ουγγαρία από το 1996 και στην Πορτογαλία από το 2001.
\β)\ Αναγνώριση της συμβίωσης, με επίσημη πράξη
Σε ορισμένες χώρες αναγνωρίζεται ένας σημαντικός αριθμός δικαιωμάτων, κυρίως ιδιοκτησίας και φορολογικά. Δεν υφίσταται πλήρης εξομοίωση της πράξης αυτής με γάμο, ενώ σε άλλες η επίσημη πράξη αφορά αποκλειστικά σε ομόφυλα ζευγάρια και τα δικαιώματα που γεννώνται εξομοιώνονται σε μεγάλο βαθμό με αυτά που γεννώνται από τον γάμο.
Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της Γαλλίας, με το λεγόμενο "σύμφωνο κοινωνικής αλληλεγγύης" που καθιερώθηκε το 1999 και αφορά τόσο σε ομόφυλα όσο και σε ετερόφυλα ζευγάρια. Παρόμοιες είναι οι νομοθετικές ρυθμίσεις στο Λουξεμβούργο, την Τσεχία και τη Σλοβενία.
Αρκετές χώρες, όπως η Δανία (από το 1989, ήταν η πρώτη χώρα που εισήγαγε παρόμοιο νομοθέτημα), το Hνωμένο Bασίλειο, η Γερμανία, η Σουηδία και η Φινλανδία (και εκτός Ε.Ε. η Ισλανδία και η Nορβηγία) προβλέπουν την αναγνώριση των δικαιωμάτων των συντρόφων ιδίου φύλου, μέσω μιας επίσημης πράξης η οποία απευθύνεται αποκλειστικά στα ομόφυλα ζευγάρια. Tα δικαιώματα τα οποία πηγάζουν από την πράξη αυτή, είναι σε μεγάλο βαθμό τα ίδια με αυτά που παρέχει ο γάμος. Σε πολλές περιπτώσεις, οι διαφορές του συμφώνου συμβίωσης όπως ισχύει στις χώρες αυτές με το γάμο, αφορούν κυρίως σε θέματα υιοθεσίας και επιμέλειας των παιδιών του συντρόφου.
\γ)\ Δικαίωμα στον γάμο
H πρώτη χώρα στην Ευρώπη αλλά και στον κόσμο που προχώρησε στην αναγνώριση του δικαιώματος των ομόφυλων ζευγαριών στο γάμο, με όλα τα δικαιώματα που αυτός συνεπάγεται είναι η Ολλανδία, ήδη από το 2001. Ακολούθησαν το Βέλγιο το 2003 και η Ισπανία το 2005.
Το Σύνταγμα ορίζει ότι όλοι οι Έλληνες είναι ίσοι ενώπιον του νόμου, έχουν ίσα δικαιώματα και υποχρεώσεις. H Ευρωπαϊκή Συνθήκη για τα δικαιώματα του ανθρώπου απαγορεύει κάθε διάκριση σχετικά με την αναγνώριση των προστατευόμενων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος στην οικογένεια.
Πέραν όλων των άλλων, η ελληνική πολιτεία είναι υποχρεωμένη να ρυθμίσει θέματα που αφορούν σε ομόφυλα ζευγάρια, που έχουν νομιμοποιήσει τη σχέση τους, είτε με γάμο είτε με σύμφωνο συμβίωσης σε άλλα κράτη - μέλη της Ε.Ε. Παραδείγματος χάριν, τι συμβαίνει στην ελληνική έννομη τάξη, σε περίπτωση που ομόφυλο ζευγάρι από άλλο κράτος - μέλος, που έχει νομιμοποιήσει τη σχέση του σε αυτό, εγκατασταθεί στην Ελλάδα και προκύψουν κληρονομικά ή ιδιοκτησιακά δικαιώματα; Θα αναγνωρίσει τα δικαιώματα αυτά σε αλλοδαπά ζευγάρια, όπως οφείλει να πράξει, και θα συνεχίσει να τα αρνείται σε Έλληνες πολίτες;
Εκτύπωση στις: 2024-04-27
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=2655