Ένα, δύο, πολλά 68
Ελίζα, Παπαδάκη
Αυγή, 2008-07-18
Οι επετειακές συζητήσεις μπορεί να είναι άχαρες. Σαράντα χρόνια μετά τα γεγονότα του 1968, είναι ακόμα παρόντες άνθρωποι που συμμετείχαν στα συγκλονιστικά κινήματα της εποχής. Αλλά στο μεταξύ μεγάλωσαν, επεξεργάστηκαν με διαφορετικούς τρόπους τα βιώματά τους, και καθώς, βέβαια, και ο κόσμος γύρω τους άλλαξε πολύ, αλλιώς τα συνδέει ο καθένας με τη σημερινή του κατάσταση και πρακτική. Αν η ρομαντική νοσταλγία είναι οπισθοδρομική, άγονη είναι και η απλή μεταφορά ανατρεπτικών συνθημάτων, έξω από τις συνθήκες που τα γέννησαν, στο σήμερα.Το ’68 δεν ήταν ένα, η εξέγερση των φοιτητών του Παρισιού που εξαπλώθηκε σε όλη τη γαλλική κοινωνία. Ούτε δύο, αν προσθέσουμε την καθοριστικής σημασίας για την ελληνική Αριστερά Άνοιξη της Πράγας, την αντίσταση στη σοβιετική εισβολή που ακολούθησε. Είχε ξεκινήσει νωρίτερα, από το 1964 στο Μπέρκλεϊ της Καλιφόρνιας από όπου κορυφώθηκε με τη μαζική άρνηση των νέων Αμερικανών να στρατευθούν στον πόλεμο του Βιετνάμ. Στη Δυτική Ευρώπη συνεπήρε όλα τα πανεπιστήμια με κεντρικό ζήτημα αρχικά την αλληλεγγύη στους Βιετ-Κονγκ, στα απελευθερωτικά κινήματα της Λατινικής Αμερικής, της Αφρικής, της Παλαιστίνης. Επεκτάθηκε σε σχολεία, γειτονιές, τόπους δουλειάς, προπάντων όπου υπήρχαν μετανάστες, λιγότερο ή περισσότερο στα εργοστάσια, στην Ιταλία ιδίως. Στη χουντοκρατούμενη Ελλάδα ήρθε το ’72-’73, στο Πολυτεχνείο.
Μιλώντας όμως για το φοιτητικό ξεκίνημα, θα ήθελα να επιμείνω στο κυριότερο χαρακτηριστικό του κινήματος στο γερμανικό χώρο, όπως τουλάχιστον εγώ το αντιλήφθηκα στο μάλλον επαρχιακό πανεπιστήμιο της Βέρνης όπου σπούδαζα, και δεν ακούω να αναφέρεται στις ελληνικές επετειακές συζητήσεις: τη σύνδεση με τη γνώση. Η αλληλεγγύη με τους λαούς του Τρίτου Κόσμου και η αντιμπεριαλιστική πάλη συνδεόταν με μεγάλη θεωρητική προσπάθεια και μελέτη για να κατανοηθεί η δράση των ΗΠΑ, ο καπιταλισμός όπως εξελισσόταν πενήντα χρόνια μετά τον Λένιν. Οι διεκδικήσεις στο πανεπιστήμιο συνέδεαν τον εκδημοκρατισμό με την απαίτηση για κριτική επιστήμη. Η φοιτητική μας ένωση, για παράδειγμα, απαιτώντας να διδαχθούμε και τις οικονομικές θεωρίες της κατανομής, προσκάλεσε την καθηγήτρια Τζόουν Ρόμπινσον η οποία ανέτρεψε συντριπτικά τα νεοκλασικά δόγματα που μας δίδασκαν. (Από τη διάλεξή της απείχαν επιδεικτικά οι συντηρητικοί καθηγητές.) Και στις καταλήψεις, που εμείς κάναμε πια το 1969, αρχίσαμε εντατικά σεμινάρια μαρξισμού, που συνεχίσαμε αρκετά εξάμηνα μετά την επιστροφή στα επίσημα μαθήματα: έτσι διαβάσαμε το Κεφάλαιο.
Με αντίστοιχη θεωρητική προσπάθεια συνδέθηκε η κριτική σε όλες τις καταπιεστικές κοινωνικές δομές, από την οικογένεια μέχρι τα ψυχιατρεία, η κριτική στην πολεοδομία που προανήγγειλε το κατοπινό οικολογικό κίνημα, η κριτική στα μέσα ενημέρωσης, στη συγκρότηση του κράτους, τα δικαστήρια, το στρατό. Ηγέτες του φοιτητικού κινήματος αναδείχθηκαν φοιτητές που εμφανώς ήξεραν πολύ περισσότερα από τους εδραιωμένους καθηγητές τότε, που ενώ αγωνίζονταν μελετούσαν αδιάκοπα. Από το πανεπιστήμιο απαιτούσαμε διεύρυνση της γνώσης, όχι μείωση της εξεταστέας ύλης, αλλά νέους, πιο πρόσφορους τρόπους για την κριτική μετάδοση και τον έλεγχο της γνώσης.
Τα κατοπινά χρόνια αναπτύχθηκαν, όπως είναι γνωστό, έντονες πολιτικές αντιπαραθέσεις στο εσωτερικό του κινήματος που τελικά κατακερματίσθηκε. Αυτή όμως η μαζική νέα σχέση με την κριτική γνώση έμεινε στην κοινωνία. Πέρα από τις μεταρρυθμίσεις που ακολούθησαν, άλλες σε προοδευτική, άλλες σε συντηρητική κατεύθυνση όπως η Μπολόνια, είναι, νομίζω, και σήμερα πολύ ορατή: σε βιβλία, εφημερίδες, κινηματογραφικές ταινίες, σε σχολεία και συνδικάτα, στην καθημερινή ζωή των ανθρώπων.
Εκτύπωση στις: 2024-04-20
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=2729