Αποδομώντας το ευρωπαϊκό κοινωνικό μοντέλο
ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΙΚΟ ΤΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Δημήτρης, Παπαδημούλης
Αυγή της Κυριακής, 2008-08-03
Το ζήτημα της αναθεώρησης της ισχύουσας κοινοτικής νομοθεσίας σχετικά με το χρόνο εργασίας συζητείται για μεγάλο χρονικό διάστημα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο.Τα κράτη μέλη απέτυχαν να εφαρμόσουν την ισχύουσα νομοθεσία. με δεδομένη την πλειοψηφία δεξιών κυβερνήσεων στο Συμβούλιο και με επικεφαλής την Επιτροπή Mπαρόζο, ξεκίνησε μια σκληρή προσπάθεια για να την τροποποιήσουν κατά βούληση.
Από το 2005 μέχρι πριν από περίπου ενάμιση μήνα οι διαπραγματεύσεις λίμναζαν στο Συμβούλιο, όταν όμως οι κυβερνήσεις κατέληξαν σε συμβιβασμό, ήταν πράγματι για το χειρότερο.
Αυτά είναι, εν συντομία τα κυριότερα σημεία της συμφωνίας του Συμβουλίου:
1. Ευέλικτος ετήσιος χρόνος εργασίας
H ισχύουσα ευρωπαϊκή οδηγία για το χρόνο εργασίας επιτρέπει μία τετραμηνιαία περίοδο αναφοράς για τον υπολογισμό του μέσου εβδομαδιαίου χρόνου εργασίας που δεν ξεπερνά το 48ωρο. O συμβιβασμός του Συμβουλίου προτείνει μια εξαίρεση, που μπορεί να εισαχθεί με νόμο ή συλλογική σύμβαση εργασίας (ΣΣΕ), θεσπίζοντας περίοδο αναφοράς η οποία "δεν θα ξεπερνά τους δώδεκα μήνες". Αυτή η ετήσια περίοδος αναφοράς μπορεί να οδηγήσει σε εβδομαδιαίο χρόνο εργασίας μέχρι και 78 ώρες!
Με τη ρύθμιση αυτή θα μπορούν να καλύπτονται νομικά πολύ ακανόνιστοι και ευέλικτοι τρόποι διακανονισμού παροχής εργασίας. Κάθε νεοφιλελεύθερη κυβέρνηση διαθέτει πλέον τη δυνατότητα, υπό το πρόσχημα της "έλλειψης ανταγωνιστικότητας" να χρησιμοποιήσει νομοθετικά μέσα -ή ακόμα και διοικητικές πράξεις- επιλέγοντας τον ετήσιο υπολογισμό.
Κάτι τέτοιο αποδυναμώνει ακόμη περισσότερο τη συνδικαλιστική διαπραγματευτική δύναμη. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν επιχείρημα πίεσης, οδηγώντας σε συμφωνίες για ακόμη χειρότερες ΣΣΕ.
2. Ορισμός του χρόνου εφημερίας
Το Συμβούλιο προτείνει τη διάκριση μεταξύ "ενεργού" και "ανενεργού" χρόνου εφημερίας (on-call time). O "ενεργός" χρόνος εφημερίας θα λογίζεται σαν κανονικός χρόνος εργασίας, σε αντίθεση με τον "ανενεργό" χρόνο εφημερίας, ο οποίος θα μπορεί να θεωρείται χρόνος εργασίας μόνο εάν κάτι τέτοιο ορίζεται από την εθνική νομοθεσία ή ΣΣΕ.
Επιπλέον, ο "ανενεργός" χρόνος εφημερίας δεν θα λαμβάνεται υπόψη όταν υπολογίζονται ο ημερήσιος και ο εβδομαδιαίος χρόνος ανάπαυσης.
H πρόταση αυτή αγνοεί επιδεικτικά τις αποφάσεις του Δικαστηρίου Ευρωπαϊκών κοινοτήτων (ΔΕK), που έχει κατηγορηματικά κρίνει ότι ο χρόνος εφημερίας στον τόπο εργασίας θα πρέπει να συνυπολογίζεται κανονικά σαν χρόνος εργασίας.
3. Αντισταθμιστικός χρόνος ανάπαυσης μετά από κανονική υπηρεσία και εφημερία
Εναπόκειται στα κράτη μέλη να ορίσουν τη χρονική περίοδο μετά την οποία είναι υποχρεωτικός ο χρόνος ανάπαυσης. Tο ΔΕK έχει σαφώς κρίνει ότι ο αντισταθμιστικός χρόνος ανάπαυσης θα πρέπει να παρέχεται "αμέσως" μετά από μια συνδυασμένη περίοδο κανονικής υπηρεσίας και χρόνου εφημερίας.
4. Διατήρηση της ρήτρας αυτοεξαίρεσης (οπτ-άουτ)
Το Συμβούλιο προτείνει τη διατήρηση της ισχύουσας ρήτρας αυτοεξαίρεσης, προτείνοντας ορισμένες προϋποθέσεις για την ενεργοποίησή της. Και αυτές οι ελάχιστες προϋποθέσεις είναι που διαφημίστηκαν σαν μεγάλη νίκη για τα δικαιώματα των εργαζομένων.
Παρόλα αυτά, τα μέγιστα όρια που τίθενται σε περίπτωση αυτοεξαίρεσης είναι ουσιαστικά χωρίς νόημα, αφού και πάλι μπορούν να οδηγήσουν σε ημερήσιο χρόνο εργασίας ανώτερο από 12 ώρες.... Επιστροφή "στις παλιές καλές μέρες" του καπιταλισμού του Μάντσεστερ του 19ου αιώνα...
H απορρύθμιση αυτή της νομοθεσίας σχετικά με το χρόνο εργασίας θα οδηγήσει σαφώς σε χειροτέρευση της ελάχιστης κοινωνικής προστασίας και των ορίων για τον χρόνο εργασίας, με τέτοιο τρόπο ώστε να μην θεωρείται πια αρκετή για να προστατεύσει την υγεία και την ασφάλεια των εργαζομένων.
Σχεδόν 90 χρόνια μετά τη σύμβαση του ΔOΕ για το 48ωρο, τα κεκτημένα δικαιώματα των εργαζομένων αγνοήθηκαν επιδεικτικά. Το εργατικό δίκαιο θεωρείται πλέον ένα εμπόδιο στον ανταγωνισμό.
H Κομισιόν και το Συμβούλιο επιδεικνύουν ασυνήθιστη προθυμία να εφαρμόσουν και να προωθήσουν τις αποφάσεις του ΔΕK μόνο όταν εξυπηρετούν τις επιδιώξεις και τους σκοπούς τους. Στις σπάνιες περιπτώσεις που αυτό δεν συμβαίνει, επιλέγουν να τις αγνοήσουν και να τις πετάξουν στον κάλαθο των αχρήστων.
Είναι σκανδαλώδες το γεγονός ότι η Κομισιόν με τον τρόπο αυτό παρέβλεψε να ασκήσει ακόμα και το προνομιακό της καθήκον του "θεματοφύλακα των συνθηκών". Απείχε συστηματικά από την εφαρμογή των αποφάσεων του ΔΕK μη επιβάλλοντας πρόστιμα και ποινές στα κράτη μέλη που παραβίαζαν την ισχύουσα νομοθεσία, υπό το πρόσχημα της αναθεώρησής της. Αγνόησε ακόμη και το σχετικό πόρισμα του Ευρωπαίου Διαμεσολαβητή!
Τώρα, μετά τα διαδοχικά όχι των Γάλλων, των Ολλανδών και των Ιρλανδών, η Κομισιόν θέλει να δώσει την εντύπωση ότι "έμαθε το μάθημά της".
Προωθεί ένα νέο "κοινωνικό πακέτο", το οποίο αποτελείται κατά βάση από μη νομοθετικές ανακοινώσεις, εκθέσεις και συστάσεις. Τα αποτελέσματα που θα μπορούσαν να έχουν στην μετρήσιμη πρόοδο προς την κοινωνική Ευρώπη είναι ιδιαίτερα αμφίβολα. Στο νομοθετικό μέτωπο, οι προτεραιότητες παραμένουν η ελαστικοποίηση της εργασίας, η απόλυτη φιλελευθεροποίηση της αγοράς και η απορρύθμιση της ισχύουσας νομοθεσίας.
H υποκρισία της Επιτροπής είναι εμφανής όταν την ίδια στιγμή υποστηρίζει τις αποφάσεις του ΔΕK στις υποθέσεις Viking Line, Laval, Rüffert και Luxemburg, που νομιμοποιούν το κοινωνικό ντάμπιγκ και που περιορίζουν τα θεμελιώδη δικαιώματα, το δικαίωμα στην απεργία και τις συλλογικές διαπραγματεύσεις, στο όνομα της ελεύθερης αγοράς.
Θα συνεχίσουμε τον αγώνα ενάντια σε αυτές τις τακτικές χειραγώγησης, τόσο μέσα όσο και έξω από το Ευρωκοινοβούλιο. Σε συνεργασία με τα συνδικάτα και την κοινωνία των πολιτών θα υψώσουμε ανάχωμα ενάντια στην απορρύθμιση του ευρωπαϊκού κοινωνικού κεκτημένου. Ξέρουμε ότι "μια άλλη Ευρώπη είναι εφικτή".
* Ο Δημήτρης Παπαδημούλης είναι ευρωβουλευτής του ΣΥΝ, κεντρικός εισηγητής της GUE/NGL στην οδηγία για το χρόνο εργασίας
Το κείμενο αποτελεί μέρος της εισήγησης του Δημήτρη Παπαδημούλη στο Θερινό Πανεπιστήμιο του κόμματος της Ευρωπαϊκής Αριστεράς, που έλαβε χώρα στο Παρίσι από τις 10 μέχρι τις 14 Ιουλίου.
Εκτύπωση στις: 2024-04-20
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=2759