Η απειλή της ύφεσης εξαπλώνεται
Ελίζα, Παπαδάκη
Αυγή της Κυριακής, 2008-10-05
Η εντεινόμενη χρηματοοικονομική κρίση επιδεινώνει τις προοπτικές ύφεσης σε όλο τον κόσμο. Στις ΗΠΑ μισό εκατομμύριο Αμερικανοί προστέθηκαν το Σεπτέμβριο στις λίστες των ανέργων. Στην Ευρώπη οι επιχειρήσεις καταγράφουν μείωση των παραγγελιών τους, ενώ εντονότερα πέφτουν οι κατασκευές. Και στην Ελλάδα πυκνώνουν οι ενδείξεις αντιστροφής ανοδικών ως τώρα τάσεων στην παραγωγή και στην κατανάλωση. Αναμένεται μάλιστα να ενισχυθούν στο βαθμό που θα εφαρμοσθούν τα πρόσφατα φορολογικά μέτρα και οπωσδήποτε καθώς ανεβαίνουν τα τραπεζικά επιτόκια.Στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων επτά ετών έφθασαν στις ΗΠΑ την τελευταία εβδομάδα του Σεπτεμβρίου οι άνεργοι που υπέβαλαν αιτήσεις επιδότησης (497.000), ενώ πλήθος αμερικανικές επιχειρήσεις όλων των κλάδων σχεδιάζουν μειώσεις του εργατικού τους δυναμικού. Απότομη πτώση σημειώθηκε και στο δείκτη εκτίμησης της βιομηχανικής παραγωγής ΡΜΙ. Οι αγωγές κατασχέσεων ακινήτων λόγω αδυναμίας των δανειοληπτών να εξυπηρετήσουν τις υποθήκες τους εκτιμώνται πλέον κοντά στις 10.000 την ημέρα.
Ο δείκτης οικονομικού κλίματος για το Σεπτέμβριο, που μόλις δημοσίευσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, έπεσε στην Ε.Ε. των 27 στα χαμηλότερα επίπεδα από το 1993, στην Ευρωζώνη σχεδόν στα ιστορικά χαμηλά του 2001. Έντονη πτώση της παραγωγής τους προβλέπουν ιδίως οι βιομηχανικές επιχειρήσεις, ενώ οι κατασκευαστικές αναμένουν μείωση της απασχόλησης, και βέβαια νέα υποχώρηση παρουσιάζουν οι προσδοκίες στις χρηματοοικονομικές υπηρεσίες.
Η Γαλλική Στατιστική Υπηρεσία εκτίμησε προχθές ότι το ΑΕΠ της Ευρωζώνης συρρικνώθηκε ελαφρά (0,1%) στο διάστημα Ιουλίου-Σεπτεμβρίου για δεύτερο συνεχόμενο τρίμηνο (εξέλιξη που αντιστοιχεί στον τεχνικό ορισμό της ύφεσης) και αναθεώρησε προς τα κάτω τις προβλέψεις της για τη φετεινή μεγέθυνση σε 1,1% για την Ευρωζώνη και 0,9% για τη Γαλλία όπου προβλέπει επίσης ελαφρά άνοδο της ανεργίας.
Εντείνονται οι φόβοι στην Ελλάδα
Στο χαμηλότερο επίπεδο της τελευταίας τριετίας έπεσε στην Ελλάδα ο δείκτης οικονομικού κλίματος, σημειώνει το ΙΟΒΕ. Επιδείνωση καταγράφεται σε όλους τους τομείς: στη βιομηχανία μειώνονται οι παραγγελίες, στις υπηρεσίες η ζήτηση κρίνεται υποτονική, οι πωλήσεις εξασθενούν στο λιανικό εμπόριο, ενώ μεγάλη πτώση παρουσιάζουν οι εργασίες στις κατασκευές, στα δημόσια έργα προπάντων, με αρνητικές συνέπειες για την απασχόληση. Τέλος, σε νέο ιστορικό χαμηλό έπεσε το Σεπτέμβριο η εμπιστοσύνη των καταναλωτών (όταν στην Ευρώπη έμενε σταθερή), καθώς τα ελληνικά νοικοκυριά ανησυχούν πολύ για τη χρηματοοικονομική τους κατάσταση. Μόνη θετική ένδειξη της έρευνας είναι μια γενικευμένη προσδοκία υποχώρησης των ανατιμήσεων.
Το τελευταίο διάστημα οι τράπεζες ανεβάζουν τα επιτόκιά τους (π.χ. από 5,80 σε 6,50% το σταθερό των στεγαστικών δανείων η Εθνική) συμπιέζοντας ακόμα περισσότερο τα εισοδήματα. Επιπλέον τις ανησυχίες των νοικοκυριών θεμελιώνουν τα φορολογικά μέτρα, ιδίως ο πρόσθετος φόρος εισοδήματος που θα κληθούν να πληρώσουν όλοι οι μικροί επαγγελματίες, επιχειρηματίες και έμποροι. Δεν είναι μόνον ο άδικος χαρακτήρας του μέτρου και η αναποτελεσματικότητά του απέναντι στην πράγματι εξαιρετικά μεγάλη φοροδιαφυγή. Στις παρούσες συνθήκες η επιβολή ενός τέτοιου «κεφαλικού φόρου», εις βάρος δηλαδή των πολλών με τα χαμηλότερα εισοδήματα, λειτουργεί ως μηχανισμός μεταβίβασης της διεθνούς ύφεσης στη χώρα.
Στο σχέδιο προϋπολογισμού που θα ανακοινώσει αύριο ο υπουργός Οικονομίας Γιώργος Αλογοσκούφης μένει να φανεί αν σε κάποιο βαθμό η κυβέρνηση θα επιχειρήσει να αμβλύνει ή να αντισταθμίσει τις πιο δυσμενείς επιπτώσεις της πολιτικής της, στα πλαίσια και της πρόσφατης προσπάθειάς της να εμφανίζει ένα πιο «φιλολαϊκό» πρόσωπο, εφόσον κινδυνεύει να υποχρεωθεί να προσφύγει σε εκλογές.
Για μείωση επιτοκίων προϊδεάζει η ΕΚΤ
ΛΕΖΑΝΤΑ
Ο Ζ.Κ. Τρισέ καλεί ήδη τις τράπεζες να ενισχύσουν τη χρηματοδότηση
«Τα πιο πρόσφατα στοιχεία σαφώς επιβεβαιώνουν ότι η οικονομική δραστηριότητα στην Ευρωζώνη εξασθενεί, με την εγχώρια ζήτηση να συρρικνώνεται και τις συνθήκες χρηματοδότησης να γίνονται πιο σφικτές», δήλωσε την Πέμπτη ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Ζαν-Κλοντ Τρισέ, εννοώντας την έναρξη της ύφεσης χωρίς να την κατονομάζει. Το κατάλαβαν αμέσως οι αγορές συναλλάγματος, που έστειλαν την ισοτιμία του ευρώ ελαφρά κάτω από τα 1,40 δολάρια, στο χαμηλότερο επίπεδο του τελευταίου δωδεκαμήνου.
Εντούτοις η ΕΚΤ δεν μείωσε το επιτόκιό της: αν και εξέτασε αυτήν την εκδοχή, είπε ο κ. Τρισέ στους δημοσιογράφους, το διοικητικό συμβούλιο ομόφωνα αποφάσισε να το διατηρήσει στο 4,25% όπου το είχε ανεβάσει τον Ιούλιο. Και αυτό επειδή ο πληθωρισμός υποχωρεί μεν στην Ευρωζώνη αλλά απέχει πολύ από το στόχο του 2% (ήταν 3,6% το Σεπτέμβριο από 3,8% τον Αύγουστο) και φαίνεται ότι θα συνεχίσει για αρκετό καιρό, ενώ οι κίνδυνοι αύξησής του, που μειώνονται με την κάμψη της ζήτησης, δεν έχουν εξαλειφθεί. Εδώ επανέλαβε τις γνωστές ανησυχίες της Τράπεζας για «επιπτώσεις δευτέρου γύρου» (μετά τις διεθνείς αυξήσεις τιμών στην ενέργεια και τα τρόφιμα) από την άνοδο των μισθών και την επιβολή νέων εμμέσων φόρων.
Με πολύ μεγάλη έμφαση στο εξαιρετικά υψηλό επίπεδο αβεβαιότητας όμως, ο πρόεδρος της ΕΚΤ επανέλαβε αρκετές φορές στη διάρκεια της συνέντευξης ότι η Τράπεζα είναι «έτοιμη ανά πάσα στιγμή να αναθεωρήσει την εκτίμησή της για το ισοζύγιο των κινδύνων». Η επίμονη αυτή διαβεβαίωση ερμηνεύεται ως ισχυρή πιθανότητα η ΕΚΤ να μειώσει το επιτόκιό της στην επόμενη σύνοδό της το Νοέμβριο, αν όχι και νωρίτερα.
Λιγότερο ωστόσο από το κεντρικό επιτόκιο του ευρώ, που έμεινε αμετάβλητο, τη χρηματοδότηση της πραγματικής οικονομίας δυσχεραίνει αυτή τη στιγμή η μεγάλη αύξηση των τραπεζικών επιτοκίων. Ο κ. Τρισέ αναφέρθηκε στις τεράστιες χορηγήσεις ρευστότητας που διενεργεί η ΕΚΤ σε συνεργασία με τις άλλες μεγάλες κεντρικές τράπεζες συνεχώς και αυξανόμενα τις τελευταίες μέρες, για να τονίσει ότι «οι τράπεζες μπορούν να βασίζονται σʼ εμάς». Έχουν την τάση να υπερεκτιμούν τους κινδύνους, προηγουμένως τους υποτιμολογούσαν και τώρα το εκκρεμές πάει υπερβολικά στην άλλη κατεύθυνση, είπε, καλώντας τις να κρατούν την ψυχραιμία τους.
Μια έκφανση της όξυνσης της χρηματοοικονομικής κρίσης είναι ότι αυτές οι χορηγήσεις ρευστότητας δεν καταλήγουν στη χρηματοδότηση της οικονομίας, επειδή οι τράπεζες προτιμούν να ξανακαταθέτουν όσα χρήματα τους περισσεύουν στην ΕΚΤ αντί να τα δανείζουν στη διατραπεζική αγορά, καθώς έχει καταρρεύσει η μεταξύ τους εμπιστοσύνη. Κατηγορηματική ήταν η τοποθέτηση του κ. Τρισέ ότι σε συνθήκες όπου τα μέτρα ρευστότητας δεν επαρκούν είναι ορθές κυβερνητικές παρεμβάσεις και οι εθνικοποιήσεις τραπεζών, στη Fortis π.χ. ή στη Hypo Real Estate στη Γερμανία.
Αναζητούνται άμυνες στην Ευρώπη
Την ώρα που στις ΗΠΑ προσεύχονταν να ξεπεράσουν τις αντιρρήσεις τους οι Ρεπουμπλικανοί βουλευτές και να εγκρίνουν το πολλαπλά τροποποιημένο σχέδιο των 700 δις δολαρίων για τη διάσωση του χρηματοοικονομικού συστήματος, και που στην Ευρώπη ο προεδρεύων Νικολά Σαρκοζί αναγκαζόταν να αποσύρει μιαν ανάλογη δική του ιδέα, μια ουσιαστική συζήτηση για την υπέρβαση της κρίσης έχει ανοίξει.
Ήρθε η ώρα να τερματιστεί «ο καπιταλισμός του καζίνο», η χρυσή εποχή για τους πλουσίους, γράφει στους Financial Times ο γενικός γραμματέας της Συνομοσπονδίας Ευρωπαϊκών Συνδικάτων Τζον Μονκς. Η ισορροπία στο χρηματοοικονομικό σύστημα πρέπει να αλλάξει προς την παροχή κεφαλαίων για παραγωγικές επενδύσεις στη βιώσιμη ανάπτυξη, τονίζει. Από τη σκοπιά των συνδικάτων γνωρίζουμε τους κινδύνους του πληθωρισμού, υποστήκαμε μειώσεις αγοραστικής δύναμης λόγω των ανατιμήσεων της ενέργειας και των τροφίμων. Αλλά η αύξηση των πραγματικών μισθών ήταν περιορισμένη, συχνά πίσω από τις τιμές, με πιο εντυπωσιακό παράδειγμα τη Γερμανία από το 2000. Γιʼ αυτό δεν θα μας εμποδίσουν οι παρούσες συνθήκες να επιδιώξουμε μια καλύτερη συμφωνία για τους εργαζόμενους της Ευρώπης. Ζητούμε τόνωση της ανάπτυξης μέσα από χαμηλότερα επιτόκια και δημόσιες επενδύσεις. Δεν μπορούμε να ανεχθούμε άνοδο της φτώχειας και της ανισότητας, καταλήγει ο Μονκς.
Στο ευρωπαϊκό παράδοξο, η οικονομία να είναι υγιέστερη, αλλά τα πολιτικά μέσα για την αντιμετώπιση της κρίσης πιο περιορισμένα αναφέρεται ο Γάλλος σοσιαλιστής Λοράν Φαμπιούς, στη Le Monde. Πέρα από τον καλύτερο δυνατό συντονισμό των εθνικών κυβερνήσεων και με την ΕΚΤ για τη σταθεροποίηση του χρηματοοικονομικού συστήματος, ο Φαμπιούς υποστηρίζει την ταχεία υιοθέτηση ενός μεγάλου επενδυτικού προγράμματος σε ευρωπαϊκό επίπεδο: στην εξοικονόμηση ενέργειας και για νέες πηγές ενέργειας ιδίως για τις κατοικίες, στην έρευνα και τις νέες τεχνολογίες, στις μεταφορές και την οικολογική ανάπτυξη.
Δεν σκέπτονται άλλωστε μόνο σοσιαλιστές και συνδικαλιστές ηγέτες σε μια τέτοια κατεύθυνση. Η ευρωπαϊκή αυτοκινητοβιομηχανία ετοιμάζεται να ζητήσει ένα δάνειο 40 δισ. ευρώ για να αναπτύξει προϊόντα φιλικά προς το περιβάλλον έγραφαν προχθές οι FT (σε απάντηση μέτρων στήριξης που έδωσε εκεί η κυβέρνηση των ΗΠΑ).
Εκτύπωση στις: 2024-04-25
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=2861