Το καροτσάκι κυλούσε υπέροχα
Γιάννης, Παπαθεοδώρου
Ελευθεροτυπία, 2008-11-08
Η φωτογραφία με το καροτσάκι που χρειάστηκε για να μεταφερθούν τα έγγραφα της δικογραφίας από την Εισαγγελία στη Βουλή ήταν πολύ χαρακτηριστική για τον δρόμο που έχει πάρει πλέον η υπόθεση του Βατοπεδίου. Παράλληλα, όμως, η σκηνή έμοιαζε να συμπυκνώνει με τον πιο συμβολικό τρόπο την πλήρη και ενδεχομένως οριστική κατάρρευση του μοντέλου της ηθικολογικής διακυβέρνησης («σεμνά και ταπεινά») από τη Ν.Δ. Κανείς, βέβαια, δεν ξέρει ακόμη αν το υπό εξέταση σκάνδαλο θα διαλευκανθεί με την απόδοση ποινικών ευθυνών -αν υπάρχουν- ούτε αν η παραγραφή των πιθανών αδικημάτων θα είναι, άλλη μια φορά, η πιο βολική λύση προκειμένου να συγκαλυφθούν οι πράξεις και οι παραλείψεις των εμπλεκόμενων προσώπων. Για μια στιγμή, όμως, βλέποντας εκείνο το καροτσάκι, μπορούσε κανείς να διακρίνει όλο το φορτίο μιας μείζονος πολιτικής κρίσης: την ανταλλαγή της δημόσιας περιουσίας με ψευδή, πλασματικά ή ακόμη και ανύπαρκτα περιουσιακά στοιχεία της Μονής Βατοπεδίου, τις εσωτερικές συγκρούσεις αλλά και τη χειραγώγηση της Δικαιοσύνης, τις ασφυκτικές εξαρτήσεις των κρατικών λειτουργών από συμφέροντα ιδιωτών και «πνευματικών».Δεν είναι τυχαίο ότι, προτού καν ανοίξει η δικογραφία από την εξεταστική επιτροπή της Βουλής, το καροτσάκι είχε ήδη προκαλέσει τις πρώτες αμήχανες και αμυντικές κινήσεις της κυβέρνησης: ο πρωθυπουργός επέλεξε να απουσιάσει από τη Βουλή στη συζήτηση της πρότασης για την εξεταστική επιτροπή, ο επιτελικός υπουργός του παραιτήθηκε μελοδραματικά για να εκτονωθεί η κρίση, το κόμμα του αποφάσισε να απόσχει από την ψηφοφορία για την προανακριτική επιτροπή μειώνοντας το ρίσκο του εκβιασμού από τους βουλευτές του. Στα κοινοβουλευτικά χρονικά, είναι η πρώτη, ίσως, φορά, που μια κυβέρνηση προσπαθεί να κερδίσει χρόνο αποποιούμενη τον ίδιο τον θεσμικό της ρόλο• είναι η πρώτη φορά που μια παράταξη υποκαθιστά την πολιτική ευθύνη της διακυβέρνησης της χώρας με μικροκομματικές ασκήσεις πειθαρχίας. Και κυρίως, είναι η πρώτη φορά που η γαλάζια εξαγγελία για την «επανίδρυση του κράτους» αντικαθίσταται από μια ευκαιριακή και χωρίς όρους «εκποίηση του κράτους».
Η ρητορική της «επανίδρυσης του κράτους» κατέληξε σήμερα πλέον να είναι ο βασικός μοχλός μετατόπισης αρμοδιοτήτων από τη δημόσια σφαίρα σε παλαιά και νέα δίκτυα μονοπωλιακής διοίκησης και ελέγχου. Το γαλάζιο «κράτος-εργαλείο», ένα κράτος που τείνει, ολοένα και περισσότερο, να εκχωρηθεί σε ομάδες πίεσης, επιρροών και συμφερόντων, δεν αποδεικνύει μόνο την κρίση νομιμοποίησης της κυβέρνησης. Είναι, πρώτα και πάνω απ’ όλα, μια ένδειξη εγκατάλειψης του οργανωτικού ρόλου του κράτους, σε ό,τι αφορά την κοινωνική του αναφορά. Η απώλεια, δηλαδή, της «μερικής αυτονομίας» του κράτους και η ταύτισή του είτε με τα ηγεμονικά δίκτυα διαμεσολάβησης (π.χ. «Βατοπέδι - Μαξίμου»), είτε με τα συμφέροντα της «κοινωνίας των ιδιωτών» (π.χ. «τα ομόλογα»), οδηγεί σε μια φεουδαρχική αντίληψη, που ακυρώνει την ίδια την ορθολογική λειτουργία της διακυβέρνησης. Η πολιτική του κράτους γίνεται, έτσι, το άθροισμα διχασμένων, κατακερματισμένων και αντιφατικών μικροπολιτικών που εκδηλώνονται, με διαφορετικό τρόπο κάθε φορά, αποκαλύπτοντας τις «ρωγμές» μιας ορισμένης συμμαχίας (π.χ. στην περίπτωση του Βατοπεδίου, της κρατικοθρησκευτικής συμμαχίας). Οι ρωγμές αυτές, ωστόσο, δεν είναι μια τυχαία «διακοπή» της κρατικής ενότητας αλλά το άμεσο αποτέλεσμα μιας συγκεκριμένης πολιτικής βούλησης. Γι’ αυτό θα ήταν λάθος να δούμε το Βατοπέδι ως «σύμπτωμα» μιας ατυχούς συναλλαγής• αντιθέτως, αναδεικνύεται ως δομικό στοιχείο της ίδιας της γαλάζιας διακυβέρνησης.
Το «σκάνδαλο» του Βατοπεδίου έχει πρωτίστως πολιτικό χαρακτήρα, και όχι οικονομικό. Πέρα, λοιπόν, από τις όποιες ποινικές ευθύνες προκύψουν για την υπόθεση, η κυβέρνηση έχει την άμεση πολιτική ευθύνη για την υπονόμευση των θεσμών, για τη συρρίκνωση του δημόσιου συμφέροντος, για τον ευτελισμό του νομικού μας πολιτισμού. Η γαλάζια «επανίδρυση», ευλογημένη από τη «δεξιά του Κυρίου», έδειξε πως μερικά «χρυσόβουλα» ήταν αρκετά για να διαλύσουν την τυπική συνοχή της κρατικής διακυβέρνησης. Οι προσευχές όμως του ηγουμένου δεν θα έπιαναν, αν η κυβέρνηση δεν είχε προηγουμένως εξασφαλίσει τη μετάλλαξη της ίδιας της πολιτικής λειτουργίας του κράτους. Απαλλαγμένο, επιτέλους, από τους κυβερνητικούς μύθους μιας ολόκληρης πενταετίας, το καροτσάκι κυλούσε υπέροχα. *
Εκτύπωση στις: 2024-04-26
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=2955