Πρώτες διεθνείς προσπάθειες να αντιμετωπισθεί η κρίση
Ελίζα, Παπαδάκη
Αυγή της Κυριακής, 2008-11-16
Σύνοδος κορυφής πλουσίων και αναπτυσσομένων χωρών με ζητούμενο: Να συντονίσουν δημοσιονομικές παρεμβάσεις που θα στηρίξουν παραγωγή, εισοδήματα, απασχόληση. Να δρομολογήσουν διαδικασίες για τη ρύθμιση και εποπτεία των αγορών.Χειροτερεύει από βδομάδα σε βδομάδα η εικόνα της παγκόσμιας οικονομίας. Και επίσημα σε ύφεση βρίσκεται πλέον η Ευρωζώνη, ενώ τα χειρότερα έρχονται: Μεγαλύτερη συρρίκνωση του ΑΕΠ προβλέπει ο ΟΟΣΑ για τους επόμενους μήνες στην Ευρώπη, στην Αμερική, στην Ιαπωνία. Βαριά πλήττονται και οι αναπτυσσόμενες χώρες. Παντού ανεβαίνει η ανεργία. Απάντηση στην κρίση κλήθηκε να δώσει η σύνοδος των G20 χθες στην Ουάσινγκτον.
Τα συμπεράσματα της συνόδου των G20 αναμένεται να γίνουν γνωστά σήμερα. Μέχρι και την έναρξή της οι προσδοκίες ήσαν συγκρατημένες.
Ως προς το πρώτο θέμα της ατζέντας ιδίως, τη δημιουργία μιας «νέας χρηματοοικονομικής αρχιτεκτονικής» με αποτελεσματική ρύθμιση και εποπτεία των διεθνών αγορών κεφαλαίου, διόλου ενθαρρυντική δεν ακούστηκε άλλη μια εξύμνηση των ελευθέρων αγορών από τον απερχόμενο πρόεδρο Μπους το βράδυ της Πέμπτης. (Μην έχοντας ακόμα εξουσία απείχε ο εκλεγμένος νέος πρόεδρος Μπάρακ Ομπάμα και έστειλε την Μαντλίν Ολμπράιτ να παρακολουθήσει.) Η σθεναρή αντίσταση Μπους στις επίμονες ευρωπαϊκές προσπάθειες όλα τα τελευταία χρόνια άλλωστε εμπόδισ.ε να ληφθούν μέτρα σε διεθνές επίπεδο που αποσκοπούσαν ακριβώς στο να ελέγξουν καταστροφικές εξελίξεις σαν τις τωρινές - άλλο ζήτημα πόσα θα είχαν επιτύχει όταν ελάχιστοι μπορούσαν να προβλέψουν τι θα επακολουθούσε. Η Ευρωπαϊκή Ένωση πάντως επανήλθε με τις συλλογικές της προτάσεις και επιπλέον ιδέες και έμφαση προβάλλουν αφενός ο Βρετανός πρωθυπουργός Γκόρντον Μπράουν, αφετέρου η Γερμανίδα καγκελάριος Άγκελα Μέρκελ.
Κάπως καλύτερες ελπίδες εκφράζονταν για τη συντονισμένη δημοσιονομική παρέμβαση σε παγκόσμια κλίμακα προκειμένου να αντιμετωπιστεί η ύφεση. Τη θεωρούν επιτακτικά αναγκαία οι περισσότεροι οικονομολόγοι, το ίδιο το ΔΝΤ, ως ένα βαθμό και ο ΟΟΣΑ, τόσο για να στηριχθούν η παραγωγική δραστηριότητα, η απασχόληση και τα εισοδήματα στις ανεπτυγμένες οικονομίες που ήδη συρρικνώνονται, όσο και για να συντηρηθούν ανοδικοί ρυθμοί στις αναπτυσσόμενες, για να φθάσουν πόροι στις φτωχές χώρες. Ένα σημαντικό πρώτο βήμα έκανε την περασμένη Κυριακή η Κίνα, όπου χωρίς ζήτηση για τις εξαγωγές τους ήδη κλείνουν εργοστάσια, ενώ πέφτουν οι θεαματικοί αναπτυξιακοί ρυθμοί της τελευταίας δεκαετίας: ανήγγειλε ότι θα δαπανήσει 4 τρισεκατομμύρια γιουάν την επόμενη διετία (460 δισ. ευρώ που αντιστοιχούν στο 7% του ΑΕΠ της για κάθε χρόνο) για υποδομές και κατοικίες ιδίως. Μετά τις 20 Ιανουαρίου αναμένεται να ακολουθήσουν οι ΗΠΑ με τη νέα διοίκηση Ομπάμα - για ένα πρόγραμμα 600 δισ. δολαρίων έγραφε προχθές ο Πολ Κρούγκμαν. Επιφυλακτική δυστυχώς παραμένει ακόμα, στο όνομα της σταθερότητας, η Ευρωζώνη, σε αντίθεση με τη Βρετανία.
Ιστορικό βήμα
Σε κάθε περίπτωση, κανείς δεν πιστεύει ότι αυτή η σύντομη σύνοδος κορυφής του G20 στην Ουάσινγκτον θα μπορούσε να αποτελέσει ένα νέο «Μπρέτον Γουντς». Εκείνη η συνάντηση του 1944 έθεσε το πλαίσιο για τη μεταπολεμική οικονομία εγκαθιδρύοντας σταθερές ισοτιμίες (τις τίναξαν στον αέρα οι ΗΠΑ το 1971) και δημιουργώντας δύο διεθνείς υποστηρικτικούς θεσμούς, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και την Παγκόσμια Τράπεζα (που άλλαξαν δραστικά χαρακτήρα τις δεκαετίες της παντοκρατορίας των αγορών υπό αμερικανική ηγεμονία, αποδυναμώθηκαν σε πόρους και έχασαν αντιπροσωπευτικότητα). Είχε άλλωστε διαρκέσει τρεις εβδομάδες ύστερα από διετή συστηματική προετοιμασία. Ζητούμενο τώρα είναι όμως να δρομολογηθούν διαδικασίες στην κατεύθυνση μιας συμφωνημένης διακυβέρνησης της παγκόσμιας οικονομίας. Την αναγκαιότητά της αναδεικνύει η παρούσα βαθιά κρίση, καθώς προβάλλουν απειλές συγκρίσιμες με εκείνες της δεκαετίας του 1930. Αξίζει εδώ να σημειώσουμε την κεντρική ιδέα από το κύριο άρθρο του Economist που κυκλοφορεί: Η αντίθεση ανάμεσα στις παγκόσμιες αγορές και την προσήλωση των κυβερνήσεων στην εθνική κυριαρχία, η οποία σημαίνει ότι δεν είναι διατεθειμένες να εκχωρήσουν εξουσίες σε αντίστοιχα παγκόσμιους φορείς ρύθμισης και εποπτείας, είναι η βασική αιτία για το τωρινό χάλι, υποστηρίζει. Είναι όμως και η βασική δυσκολία (ανυπέρβλητη κατά τον «Ε») για ριζικές αλλαγές.
Εντούτοις κάποιες διαδικασίες ξεκινούν. Και οι δεδομένες αντιθέσεις συμφερόντων δεν αναιρούν την ιστορική σημασία αυτής της πρώτης απόπειρας η κρίση να αντιμετωπισθεί με πολιτικές αποφάσεις που καλούνται να λάβουν από κοινού οι ηγέτες των έως τώρα οικονομικά ισχυρών χωρών και των λεγόμενων «αναδυομένων». Οι πρόεδροι και πρωθυπουργοί των επτά πλουσίων - ΗΠΑ, Βρετανίας, Γερμανίας, Γαλλίας, Ιταλίας, Ιαπωνίας και Καναδά - από το 1975 συζητούσαν και συντονίζονταν, συμπεριλαβάνοντας μετά το 1997 και τη Ρωσία, μαζί με έναν εκπρόσωπο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Όσο μεταβαλλόταν η παγκόσμια οικονομική δυναμική με τη δημιουργία νέων κέντρων βάρους, έφθινε και η όποια αποτελεσματικότητα των συνεννοήσεών τους. Αλλά τώρα στο ίδιο τραπέζι κάθησαν και οι ηγέτες της Κίνας, της Ινδίας, της Ινδονησίας και της Νότιας Κορέας από τις δυναμικές οικονομίες της Ασίας, της Βραζιλίας, του Μεξικού και της Αργεντινής από τη Λατινική Αμερική, της Σαουδικής Αραβίας των πετρελαίων, της Νότιας Αφρικής, μόνης χώρας από τη φτωχή μαύρη ήπειρο, και ακόμα της πλούσιας επίσης Αυστραλίας, της φτωχής Τουρκίας. Ως παρατηρητές συμμετέχουν τέλος οι πρωθυπουργοί της Ισπανίας και της Ολλανδίας.
Επιδεινώνεται η ύφεση, έρχεται μεγάλη ανεργία
Σε ύφεση εισήλθε πλέον και επίσημα η Ευρωζώνη, σύμφωνα με τον τεχνικό ορισμό (μείωση ΑΕΠ για δύο διαδοχικά τρίμηνα), για πρώτη φορά από συστάσεώς της το 1999. Στο διάστημα Ιουλίου-Σεπτεμβρίου το ΑΕΠ της Ευρωζώνης μειώθηκε κατά 0,2% μετά τη μείωση 0,2% επίσης που είχε σημειωθεί στο διάστημα Απριλίου-Ιουνίου, ανακοίνωσε προχθές η Eurostat. Κατά 0,2% μειώθηκε το τρίτο τρίμηνο και το ΑΕΠ συνολικά στην Ε.Ε. των 27 που είχε μηνενική μεταβολή το δεύτερο τρίμηνο. Ο ετήσιος ρυθμός μεγέθυνσης περιορίστηκε έτσι το τρίτο τρίμηνο σε 0,7% στην Ευρωζώνη, σε 0,8% στην Ε.Ε. των 27.
Μεγαλύτερη ανησυχία προκάλεσε η συρρίκνωση του ΑΕΠ στη Γερμανία, τη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης: 0,5% το τρίτο τρίμηνο μετά από μείωση 0,4% το δεύτερο. Ίδια ακριβώς ήταν και στην Ιταλία. Στην Ελλάδα η μεγέθυνση συνεχίσθηκε αλλά έπεσε στο μισό, σε 0,5% το τρίτο τρίμηνο από 1% το δεύτερο, με τον ετήσιο ρυθμό να περιορίζεται σε 3,1% από 3,6%.
Μια πρώτη συνέπεια των δυσμενών προοπτικών για τη γερμανική οικονομία που δείχνουν οι τελευταίες εκτιμήσεις ήταν ο επώδυνος συμβιβασμός στον οποίο κατέληξαν το συνδικάτο μετάλλου IG Metall, που εκπροσωπεί πάνω από τρία εκατομμύρια εργαζόμενους, με την αντίστοιχη εργοδοτική ένωση. Ύστερα από μακρές διαπραγματεύσεις και προειδοποιητικές κυλιόμενες απεργίες όπου συμμετείχαν 780.000 εργαζόμενοι, με αρχικό αίτημα οι μισθοί να αυξηθούν κατά 8% για να καλυφθούν οι εισοδηματικές απώλειες των τελευταίων ετών, καθώς οι γερμανικές βιομηχανίες είχαν θεαματικά κέρδη πέρυσι, η συλλογική σύμβαση του κλάδου υπογράφηκε πολύ χαμηλότερα: Με αυξήσεις 2,1% από το Φεβρουάριο και άλλο 2,1% το Μάιο, την καταβολή της δεύτερης δόσης μάλιστα θα μπορούν να αναβάλουν επιχειρήσεις που αντιμετωπίζουν μεγάλες δυσχέρειες.
Για σημαντική επιδείνωση προειδοποιεί εξάλλου ο ΟΟΣΑ. Σύμφωνα με τις τελευταίες προβλέψεις που δημοσίευσε την Πέμπτη, το ΑΕΠ στην Ευρωζώνη θα μειωθεί κατά 1% το τρέχον τρίμηνο, κατά άλλο 0,8% το πρώτο τρίμηνο του 2009 και κατά 0,4% το δεύτερο, για να αρχίσει να ανακάμπτει μόνο στο τέλος του έτους. Η ανεργία θα αυξηθεί από ένα μέσο ποσοστό 7,4% φέτος σε 8,6% το 2009 και σε 9% το 2010.
Ακόμα εντονότερη ύφεση προβλέπει στις ΗΠΑ: μείωση ΑΕΠ 2,8% το τρέχον τρίμηνο, 2% το πρώτο τρίμηνο του 2009, 0,8% το δεύτερο, ενώ και στην Ιαπωνία προβλέπει μείωση 1% το τρέχον τρίμηνο και πολύ χαμηλή άνοδο κατόπιν, με αύξηση της ανεργίας.
Ο πληθωρισμός προβλέπεται να μειωθεί, σύμπτωμα και αυτό της ύφεσης, σε 1,9% το πρώτο τρίμηνο του 2009 στην Ευρωζώνη και σε 1,4% το δεύτερο τρίμηνο, πρόβλεψη που δίνει το πράσινο φως στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να μειώσει ξανά το επιτόκιό της το Δεκέμβριο. Στις ΗΠΑ θα πέσει σε 1,2% το 2009 (από 3,6% φέτος), η Ιαπωνία με 0,3% θα αγγίξει τα όρια του αποπληθωρισμού.
Την αναλυτική του έκθεση θα δημοσιεύσει ο ΟΟΣΑ στις 25 Νοεμβρίου, όπου θα περιλαμβάνονται οι προβλέψεις για όλες τις χώρες μέλη, και την Ελλάδα.
Εκτύπωση στις: 2024-04-25
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=2965