Στο τέλος της 1ης δεκαετίας της 3ης χιλιετίας...
Κώστας, Ζαχαριάδης
2008-12-30
Είτε το θέλουμε είτε όχι το 2009 είναι το τελευταίο έτος της πρώτης δεκαετίας της τρίτης χιλιετίας. Η δεκαετία αυτή τα είχε σχεδόν όλα... Εκεί που θα περίμενε κανείς μετά τις παγκόσμιες ανακατατάξεις στα τέλη της δεκαετίας του 80 και στις αρχές της δεκαετίας του 90, η τρέχουσα δεκαετία να σημαδευτεί από την παγκόσμια ηγεμονία των ΗΠΑ και την κυριαρχία τους σε όλα τα επίπεδα της πολιτικής και οικονομικής ζωής βλέπουμε ότι κάθε άλλο παρά έτσι έγιναν τα πράγματα. Βλέπουμε ότι το παγκόσμιο status quo αναδιατάσσεται βίαια και οι νέες ισορροπίες περιμένουν νέες απαντήσεις, αναλύσεις και δράσεις.Τέσσερα είναι τα μεγάλα γεγονότα που σημάδεψαν αυτή την σχεδόν κλεισμένη δεκαετία και κλονίζουν τις ΗΠΑ από την παγκόσμια πρωτοκαθεδρία τους (παρεμπιπτόντως θυμάστε κανέναν στις τελευταίες αμερικανικές εκλογές να μιλά για εκλογή πλανητάρχη σε αντίθεση με ότι συνέβαινε στις προηγούμενες εκλογικές αναμετρήσεις με τον Μπους και τον Κλίντον- εγώ όχι). Πρώτο η ανάπτυξη, η σταθεροποίηση και αποκέντρωση του alterglobal (το προτιμώ από το no-global ή antiglobal) κινήματος σε συνδυασμό με τις εξελίξεις στην Λατινική Αμερική, δεύτερο η ιστορία της 11ης Σεπτεμβρίου με τις οποίες επιπτώσεις είχε στις δυτικές κοινωνίες συνολικά (τους αντιτρομοκρατικούς νόμους, και μια περιρρέουσα τρομολαγνεία και ένας μόνιμος κίτρινος συναγερμός σ όλες τις μητροπόλεις) που είχαν ως άμεση συνέπεια τους πόλεμου στο Αφγανιστάν και στο Ιράκ των κυβερνήσεων Μπους, τρίτον η μεγάλη χρηματοπιστωτική κρίση και τέλος η βεβαιότητα ότι το περιβάλλον είναι κομβικός παράγοντας που επηρεάζει όχι μόνο την καθημερινότητα των πολιτών αλλά την παγκόσμια οικονομία συνολικά και κάθε οικονομία ξεχωριστά..
Η ανάπτυξη των πολύχρωμων κοινωνικών κινημάτων έδειξαν με τον πιο ρητό και κατηγορηματικό τρόπο ότι δεν έχει έρθει το τέλος της ιστορίας, ότι οι αντιστάσεις μπορούν να χρίζονται από το μηδέν, ότι οι κοινωνίες μπορούν να αντιστέκονται και να νικάνε από τα πολύ μικρά (να μην τσιμεντοποιηθεί ένα πάρκο σε μια γειτονιά) μέχρι τα πολύ μεγάλα (αντιπολεμικό κίνημα, δημοψηφίσματα ενάντια στην Ευρωσυνθήκη). Στην άλλη πλευρά του ατλαντικού στην Λατινική Αμερική, στο μεγάλο εργαστήρι της αριστεράς και των αγώνων, οι αντιστάσεις έχουν φέρει στο προσκήνιο μια νέα κατάσταση, μια νέα πολιτική κατάσταση με ριζοσπαστικές μεταρρυθμίσεις υπέρ των υποτελών κοινωνικών στρωμάτων, μια κυβερνώσα αριστερά που είναι κόντρα στις στρατηγικές επιλογές των ΗΠΑ, μια αριστερά πλειοψηφική που προχωρά τις μεταρρυθμίσεις της με ευρύτατη λαϊκή πλειοψηφία και με δημοκρατική νομιμοποίηση πάνω απ όλα, με εκλογές, με κάλπες. Πράγματα πρωτόγνωρα και αδιανόητα για την παραδοσιακή αριστερά που έχασε στις αρχές της δεκαετίας του 90.
Οι πόλεμοι στο Ιράκ και το Αφγανιστάν και η αυξημένη καταστολή σ όλο τον δυτικό κόσμο στον όνομα της καταπολέμησης του άξονα του κακού μας δείχνουν ότι οι ΗΠΑ προσπάθησαν με αναποτελεσματικές μεθόδους να υποτάξουν τον κόσμο σε ένα καθεστώς φόβου και παγκόσμιας καταστολής. Αυτό τους στοίχησε και οικονομικά και ψυχολογικά, έδωσαν την εικόνα ενός τρομαγμένου γίγαντα που φοβάται να μην χάσει την πρωτοκαθεδρία του, χωρίζει τον κόσμο σε αυτούς που είναι μαζί του και στους αντιπάλους του και τελικά χάνει και χάνει διότι αποδεικνύεται ότι ο πόλεμος δεν έγινε ποτέ για την αντιμετώπιση του άξονα του κάκου αλλά για τον έλεγχο των ενεργειακών πόρων στο χώρο της μέσης ανατολής.
Από τον περασμένο Σεπτέμβρη οι γκουρού της διεθνούς οικονομίας και του χρηματοπιστωτικού συστήματος διαβουλεύονται για το πως θα ξεπεραστεί η κρίση, πως θα βγουν οι οικονομίες από την ύφεση, πως θα βρεθεί μια νέα ισορροπία στον παγκόσμιο καπιταλισμό. Πολλά σχέδια έχουν κατατεθεί και κάποια ήδη εφαρμόζονται. Ενώ τα σχέδια εξόδου από την οικονομική κρίση τρέχουν, τα κονδύλια που θα χρηματοδοτήσουν τις τρύπες των τραπεζών και των αυτοκινητοβιομηχανιών βρίσκονται από που άλλου (;) από την περικοπή κονδυλίων που χρηματοδοτούν την ανάπτυξη του γ κόσμου, από κονδύλια που προορίζονται για περιβαλλοντική πολιτική και φυσικά από την φορολογία των πολιτών και ιδιαίτερα των πιο ευαίσθητων στρωμάτων της κοινωνίας. Δεν έχω ούτε τις γνώσεις ούτε τη διάθεση να συγκρίνω την κρίση αυτή του καπιταλισμού με αυτήν του 1929 ή με όσες άλλες συνέβησαν τα τελευταία 200χρόνια, το μόνο σίγουρο είναι ότι κατέρρευσε με τον πιο εξευτελιστικό τρόπο ένα οικονομικό σύστημα διαχείρισης της παγκόσμιας οικονομίας που στήθηκε πάνω στην ήττα και την συμπίεση των δικαιωμάτων του εργατικού κινηματος πάνω στα συντρίμμια της ηττημένης αριστεράς. Αλλά δεν κατέρρευσε υπό την πίεση της αριστεράς και αυτό πρέπει να το κατανοήσουμε. Ο άκρατος νεοφιλελευθερισμός βρέθηκε στα χάλια που βρίσκεται λόγο των εσωτερικών του αντιφάσεων λόγο της αλαζονείας και του αχαλίνωτου πάθους του για υπερκέρδος. Μετά απ αυτήν την κρίση ο καπιταλισμός δεν θα είναι ίδιος με χτες. Το πάθημα θα γίνει μάθημα και η εικόνα του Άλαν Γκρινσμπάν του προέδρου της κραταιής Fed να ζητιανεύει τα χρήματα των εργαζομένων για να σωθούν οι μεγάλες βιομηχανίες δεν πρόκειται να ξεχαστεί γρήγορα. Το όλο σκηνικό το έστησαν με μαεστρία στις ΗΠΑ δημοκρατικοί και ρεπουμπλικάνοι και στην Ευρώπη οι χριστιανοδημοκράτες χεράκι με τους φιλελευθέρους και τους σοσιαλδημοκράτες, εδω πρέπει να θυμηθούμε ότι επί Κλίντον άρθηκε ο διαχωρισμός μεταξύ επενδυτικών και εμπορικών τραπεζών και επιτράπηκε στις εμπορικές τράπεζες να προχωρήσουν σε υψηλού ρίσκου επενδύσεις που με τη σειρά του τροφοδότησε την κρίση στην αγορά στέγης και ντόμινο... Μέχρι και την αύξηση στις ντομάτες στο χωριό μου στο Λιβάδι Ολύμπου
Μιας και είπαμε για ντομάτες, θα μπορούσαμε να αρχίσουμε να λέμε για τους υπουργούς της κυβέρνησης που είναι για πολλές ντομάτες αλλά επειδή ο χώρος είναι περιορισμένος και οι ντομάτες ακριβές ας ασχοληθούμε κυρίως με το περιβάλλον. Ενδεικτική ήταν η στάση που κράτησαν απέναντι στο ζήτημα του περιβάλλοντος οι ηγέτες της ΕΕ στην πρόσφατη σύσκεψη τους για τα μετρά που θα πάρει η ΕΕ για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και την μετά-Κιότοεποχή. Η ΕΕ εκεί που χάρασσε μια πρωτοπόρα παγκοσμίως πολιτική σε σχέση με τα ζητήματα της οικολογίας και της περιβαλλοντικής πολιτικής σε σύγκριση με αυτά που παρατηρούμε στις ΗΠΑ ή στην Κίνα , πλέον άρχισε να γίνεται πιο ελαστική και πιο υποχωρητική ώστε να μην συγκρουστεί με τα συμφέροντα των μεγάλων οικονομιών της ευρωζώνης και των βιομηχανιών τους. Η Ε.Ε. δεν φαίνεται να μπορεί να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων και να πάρει σκληρότερα μέτρα για την προστασία του περιβάλλοντος, βλέπει δυστυχώς κοντόφθαλμα, θεωρεί ότι θα κατορθώσει να κρατηθεί τις πρώτες θέσεις της παγκόσμιας οικονομίας χρησιμοποιώντας λίγο πολύ τις συνταγές της απέναντι όχθης του Ατλαντικού. Πέρα από την έκβαση της παρούσας χρηματοπιστωτικής κρίσης το μεγάλο στοίχημα για την παγκόσμια οικονομική ηγεμονία δεν θα παιχτεί το 2010 στο πιθανό τέλος αυτής της κρίσης αλλά κάποια χρόνια αργότερα στην αντιμετώπισή της περιβαλλοντικής κρίσης που καμία ένεση ρευστότητας και κανένα τέχνασμα δεν θα μπορεί να την ξεπεράσει.
Η ισχυρότερη οικονομία στο μέλλον δεν θα είναι αυτή που θα ξεζουμίζει καλύτερα τους εργαζομένους της (Κίνα), θα εκμεταλλεύεται πολλές άλλες χώρες και θα γιγαντώνει τα κέρδη των επιχειρηματιών της (ΗΠΑ), θα ελέγχει τους δρόμους του πετρελαίου (ΗΠΑ, αλλά και οι φίλοι μας στη Βενεζουέλα και την Λατινική Αμερική), τους δρόμους του φυσικού αερίου (Ρωσία). Η πρωτοπορία θα κριθεί στο ποια οικονομία θα είναι πιο ανθεκτική στις περιβαλλοντικές πιέσεις, ποια θα αφήνει ο μικρότερο οικολογικό αποτύπωμα, ποια θα είναι λιγότερο εξαρτημένη από τα ορυκτά καύσιμα. Βάζοντας λοιπόν αυτές τις παραμέτρους στην εξίσωση μας δεν υπάρχει κανένας εγγυητής που να απαντά με βεβαιότητα ότι η πρωτοκαθεδρία των ΗΠΑ θα συνεχιστεί ή ότι απλώς θα αλλάξει η σκυτάλη και θα ανατεθεί ο Κινέζικός σοσιαλισμός της αγοράς του ΚΚΚ, ο πιο αποτελεσματικός δηλαδή στο να καταστέλλει εργασιακά δικαιώματα ενώ ταυτόχρονα μεγιστοποιεί τα κέρδη του κεφαλαίου.
Ευκαιρία λοιπόν για την αριστερά και τα κινήματα να αφήσουν ένα έντονο αποτύπωμα σε αυτή την εξαιρετικά ρευστή κατάσταση διεθνώς, τώρα που οι λαοί περιμένουν να ξανακούσουν απ εμάς την μεγάλη αφήγηση αλλά όχι το μεγάλο παραμύθι.
Κώστας Ζαχαριάδης
Μέλος ΚΣ της Νεολαίας ΣΥΝ
http://costaszachariadis.wordpress.com
Εκτύπωση στις: 2024-04-25
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=3103