Από το κενό της βίας, στον πολιτισμό της Δημοκρατίας
Η κοινωνία των μεγάλων καθρεφτίστηκε αρχικά για λίγο, στην εξέγερση των παιδιών της
Γιάννης, Βούλγαρης
Τα Νέα, 2009-01-10
ΤΟ ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΟ ΗΡΘΕ ΓΡΗΓΟΡΟΤΕΡΑ ΑΠ΄ Ο,ΤΙ ΠΕΡΙΜΕΝΑΜΕ. Ο ΚΥΚΛΟΣ ΤΗΣ ΒΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΑΙΜΑΤΟΣ ΕΦΤΑΣΕ ΣΤΗΝ ΑΝΑΠΟΦΕΥΚΤΗ ΣΥΝΕΠΕΙΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΜΙΑΣ ΝΕΑΣ ΦΟΥΡΝΙΑΣ ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΩΝ. Η ΑΛΗΘΕΙΑΕΙΝΑΙ ΟΤΙ ΕΙΧΑΝ ΔΩΣΕΙ ΗΔΗ ΤΑ ΔΙΑΠΙΣΤΕΥΤΗΡΙΑ ΤΟΥΣ, ΑΛΛΑ Ο ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΣ ΔΡΑΜΑΤΙΚΟΣ ΜΗΝΑΣ ΕΠΙΤΑΧΥΝΕ ΤΗ ΔΡΑΣΗ ΚΑΙ ΑΝΥΨΩΣΕ ΤΙΣ ΦΙΛΟΔΟΞΙΕΣ
Η αφωνία των βασικών πολιτικών δυνάμεων κατά τη διάρκεια των γεγονότων του Δεκεμβρίου, ο δημόσιος λόγος δικαιολόγησης και ανοχής της παρατεταμένης βίας των «αναρχοαυτόνομων», δημιούργησαν την κατάλληλη περιρρέουσα ατμόσφαιρα για την επανεμφάνιση τρομοκρατικών ομάδων. Υπό το αμήχανο βλέμμα όλων μας, είδαμε να περνά η διαχείριση και η ιδεολογική έκφραση του αρχικού ξεσπάσματος των μαθητών, στα «εξάρχεια» και στην εξουσιαστική βιαιότητα των «αντιεξουσιαστών». Σαν να μην μπορούσαμε να διακρίνουμε ότι το «κίνημα των μαθητών» ήταν άλλης τάξης φαινόμενο από την επιδρομή των «αναρχοαυτόνομων» κατά της πόλης. Και ότι οι μορφές δράσης που υιοθετούσαν οι μαθητές μιμούμενοι τα «εξάρχεια» ήταν πηγή ανησυχίας για την πολιτικοποίηση μιας ολόκληρης γενιάς.
Οι πολιτικές δυνάμεις και οι πολιτικές προσωπικότητες αρνήθηκαν να παίξουν τον διαπαιδαγωγητικό τους ρόλο. Γενικότερα όμως, υποτιμήσαμε τις αμφισημίες του νεανικού ξεσπάσματος, καθώς «εμείς», δηλαδή οι διαδοχικές γενιές της μεταπολιτευτικής Ελλάδας, προβάλλαμε επάνω του τα δικά μας στερεότυπα. Συνήθως παρέπεμπαν στο φαντασιακό μιας «κομμουνιστικήςεξεγερτικής» παράδοσης, η οποία κατά κανόνα χαρακτηριζόταν από την πίστη και την ελπίδα ότι η εκάστοτε «εξέγερση» των νέων περιέχει τα σπέρματα της μελλοντικής ανάτασης. Ακούσαμε τέτοια αρκετά. « Άρωμα ΄68,Πολυτεχνείου,ή τελοσπάντων,εμφάνιση μιας νέας αγωνιστικής γε νιάς που παίρνει τη σκυτάλη,κ.λπ. ». Ήταν προβολές των παραστάσεων της Αριστεράς του 20ού αιώνα, οι οποίες- και εδώ είναι η διαφορά- είχαν δεδομένο ένα ιστορικό πολιτικό σχέδιο, έναν αναγνωρίσιμο πολιτικό- ιδεολογικό λόγο και υψηλότατη ικανότητα πολιτικής κοινωνικοποίησης των νέων γενεών, όσο και αν οι τελευταίες προσέθεταν τα δικά τους νέα χαρακτηριστικά. Σε αυτά τα στερεότυπα προστέθηκε βεβαίως η σαχλαμάρα των διαφόρων «επώνυμων», κατά κανόνα «μιντιάδων», που «αυτοκριτικά» οίκτιραν τους εαυτού τους γιατί «βολεύτηκαν», γιατί «πρόδωσαν την επανάσταση», ετσετερά, ετσετερά. Μέσα από τέτοια στερεότυπα υποτιμήσαμε τα προβληματικά στοιχεία που από την αρχή χαρακτήρισαν το «ξέσπασμα των μαθητών» και στη συνέχεια ανεχτήκαμε την άναρθρη βία των «αντιεξουσιαστών». Αν όμως ψάχναμε στο άλμπουμ των εξεγέρσεων και των ξεσπασμάτων, θα βρίσκαμε ίσως συγγενέστερες με τα γεγονότα του Δεκεμβρίου φωτογραφίες. Όπως εκείνη του « ιταλικού φθινοπώρου 1977 » (Γ.Ν. Ξυδάκης, «Η Καθημερινή» 28/12/2008). Παρήγαγε λίγη επαναστατική «θετικότητα» και πολύ διάχυτη βιαιότητα, μη εξαιρουμένης της ένοπλης. Παράλληλα όμως, έδειξε την πολύπλευρη πολιτικήκοινωνική κρίση της ιταλικής ζωής και φώτισε έστω παραμορφωτικά, τις υπόγειες αλλαγές που είχαν συντελεσθεί και τις ιδιαίτερες επιπτώσεις που είχαν στους νέους. Έδειξε ότι μια εποχή τελείωνε και η επόμενη δεν είχε αρχίσει.
Μπλοκαρισμένη κοινωνία
Αυτή την κενότητα του παρόντος εξέφρασαν και τα γεγονότα του Δεκεμβρίου. Η κοινωνία των μεγάλων καθρεφτίστηκε αρχικά για λίγο, στην εξέγερση των παιδιών της. « Διά των παιδιών υπήρξε μια ομοιοπαθητική,όχι εξέγερση, αλλά έκρηξη των πρεσβυτέρων », κατά την εύστοχη διατύπωση του Βασίλη Παπαβασιλείου («Η Καθημερινή», 4/1/2009). Έκρηξη φαντασιακή και άναρθρη μιας μπλοκαρισμένης κοινωνίας που βρίσκεται στον κυκλώνα μιας θεσμικής, κοινωνικής και ηθικής κρίσης.
Σε προηγούμενο άρθρο μου παρομοίαζα τα γεγονότα με το κύμα ενός «τσουνάμι» που είχε ως επίκεντρο την κρίση αυθεντίας των κεντρικών κρατικών- πολιτικών θεσμών, οι οποίοι σε ομαλές συνθήκες παράγουν κυβερνησιμότητα, ασφάλεια και προσανατολισμό. Αυτό το κύμα έφτασε και πλημμύρισε όλους τους πόρους μιας κοινωνίας που ζει σε συνθήκες υποβόσκουσας έντασης. Έντασης που « πηγάζει από τη διαίσθηση του εύθραυστου της ευμάρειας», «από τη συνειδητοποίηση ότι η συναίνεση που όλοι δώσαμε στον συνδυασμό ιδιωτικού πλουτισμού και δημόσιας φτώχειας,γυρνάει τώρα και μας εκδικείται ». («ΤΑ ΝΕΑ», 17/12/2008).
Σε αυτή την ανάλυση θα πρέπει να προσθέσω την ανησυχητική φθορά του δημοκρατικού ήθους, του ορθολογισμού, του αλληλοσεβασμού και της ικανότητας διευθέτησης των κοινωνικών αντιθέσεων σε πλαίσια θεσμικής κανονικότητας και δημοκρατικής επικοινωνίας. Όπως είδαμε, ο δυτικός homo economicus του παγκοσμιοποιημένου χρηματιστικού καπιταλισμού υπέσκαψε τις θεσμικές και ηθικές προϋποθέσεις του συστήματος επινοώντας παράγωγα, δομημένα ομόλογα και άλλες hi-tech κομπίνες. Ο Έλληνας homo economicus, περισσότερο βιοτεχνικός και κρατικοεξαρτημένος, ξεπάτωσε σιγά σιγά το «σύστημα», υποτάσσοντας στην ιδιωτική- συντεχνιακή ιδιοτέλεια τον δημόσιο χώρο και τις δημόσιες λειτουργίες, γελοιοποιώντας τις θεσμικές εγγυήσεις της αμοιβαίας εμπιστοσύνης μέσα από ένα παιχνίδι γενικευμένης συνενοχής του τύπου «κοίτα ποιος μιλάει», απονομιμοποιώντας κάθε πηγή παραγωγής κοινού νοήματος.
Εκτύπωση στις: 2024-04-25
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=3129